Về miệt Cà Mau

Thành phố trẻ Cà Mau đang vươn mình phát triển, nhà cửa san sát, khang trang, xe cộ dập dìu. Có một công trình quy mô tầm cỡ quốc gia và quốc tế đã được xây dựng giữa lòng U Minh Hạ, trên nền đất phù sa trước đây là vùng lung phèn, hoang vu ngập nước với lau sậy, tràm hoang: Nhà máy khí – điện – đạm Cà Mau đang phát huy công suất.

Cà Mau có hệ thống sông ngòi chằng chịt như mạng nhện với các cửa sông lớn như cửa sông Ông Đốc, cửa Bảy Háp, Cửa Lớn, cửa Rạch Gốc, cửa Bồ Đề. Ngoài biển Cà Mau còn có các đảo như Hòn Khoai, Hòn Chuối, Hòn Đá Bạc có tiềm năng mạnh mẽ về du lịch. Ấn tượng nhất là khi đến thăm mũi Cà Mau ở cột mốc toạ độ quốc gia: 8^o37’30” độ vĩ Bắc, 104^o43 độ kinh Đông, miền đất tận cùng của Tổ quốc về phía Nam thuộc huyện Ngọc Hiển, cách thành phố Cà Mau 118 km. Ngày nay ở đây đã hình thành khu bảo tồn quốc gia với công viên văn hóa du lịch nằm trong khu bảo tồn. Hằng năm, mũi Cà Mau lấn ra biển gần 100 m. Đứng trên đài quan sát cao 21 m, du khách nghe cảm xúc bồi hồi khi thấy bạt ngàn biển, rừng của quê hương, với những sắc màu xanh tươi, dạt dào sức sống. Đến Đất Mũi, du khách có thể ghé thăm những làng chài núp mình dưới bóng rừng đước để tìm hiểu đời sống và sinh hoạt của những cư dân ở đây.

Biểu tượng mũi Cà Mau.

Về đất Năm Căn thuộc huyện Năm Căn ngày nay, ghé thăm “Làng Rừng”, bạn sẽ thấy dấu ấn lịch sử như còn phảng phất đâu đây. Những bạn trẻ sinh ra sau chiến tranh không khỏi ngạc nhiên và thán phục cách tổ chức, sinh sống của cán bộ, chiến sĩ và nhân dân ta trong những năm tháng kháng chiến gian khổ chống giặc ngoại xâm. Ở trung tâm “Làng Rừng” tuyệt nhiên không có đường bộ. Mọi hoạt động đều diễn ra trên mặt nước, dưới tán rừng cây rậm rạp, thâm u; đường đi ngang dọc trong làng là những thân đước, tràm, mắm được bắc, lót, ken sát vào nhau thành những lối giao thông rất tiện lợi. “Làng Rừng” như một cộng đồng thu nhỏ, trở thành pháo đài vững chắc, hầu như bất khả xâm phạm của khu 9 và quân dân Cà Mau thời kháng chiến. Các đồng chí lãnh đạo cấp cao như Lê Đức Anh, Võ Văn Kiệt, Vũ Đình Liệu… đã từng gắn bó với “Làng Rừng” trong những năm kháng chiến chống Mỹ.

Thị trấn Sông Đốc (huyện Trần Văn Thời) ngày nay chợ búa, phố xá sầm uất. Ít ai biết rằng tại nơi này hơn 65 năm về trước (ngày 26-11-1954) đã chứng kiến cuộc chia ly cảm động của những người dân địa phương tiễn chồng, cha, con, em mình đi tập kết ra Bắc trên con tàu Kilinxki của Ba Lan. Hơn 20 năm sau (30-4-1975), sau ngày đất nước thống nhất, một số người đã trở về sum họp với gia đình song cũng không ít những người ra đi mãi mãi không bao giờ trở lại. Vàm sông Ông Đốc trở thành biểu tượng gây nhiều cảm xúc trong lòng người Nam Bộ.

Sẽ thiếu sót nếu như đến Cà Mau mà không vào rừng tràm U Minh Hạ. Đây là khu rừng còn hoang sơ, ngập nước mênh mông vào mùa mưa, khô hạn vào mùa nắng, có diện tích khoảng 90.000 ha thuộc huyện Trần Văn Thời và Thới Bình. Trong rừng có nhiều loài thú như: khỉ, nai, heo rừng, sóc đỏ, rái cá, dơi và hàng trăm loại chim quý hiếm có tên trong sách đỏ như: Gà đẫy Java, diều cá đầu xám, đại bàng đen, hạc cổ trắng, cò lau An Độ, cò ốc, bồ nông chân xám, điên điển, cồng cộc vàng… Rừng U Minh Hạ rất có giá trị về môi trường sinh thái và nghiên cứu khoa học.

Nhà hàng nổi đất Mũi.

 Sau khi đi một vòng tham quan các di tích, thắng cảnh độc đáo như: sân chim Đầm Dơi, sân chim Ngọc Hiển, công viên Văn hoá 19-5, rừng đước Năm Căn, bãi Khai Long, đầm Thị Tường, Hòn Khoai, Hòn Ông Ngộ, rừng tràm U Minh Hạ…, du khách có thể thuê “taxi trên sông” để rong ruổi trên các nẻo đường sông nước của xứ sở trên rừng, dưới biển này. Khi đã mỏi mệt, bạn có thể ghé một nhà hàng hay quán một bình dân nào đó nghỉ ngơi và thưởng thức các món ăn đặc sản, đặc trưng dân dã của đất Cà Mau như: ốc len, khô chạch mắm me, xơ mít nấu dừa, đọt choại xào tép, rắn bông súng nướng lèo, vọp nấu sọ dừa, lươn um lá nhàu... Nếu có một vài cốc nhỏ rượu nếp rặt, sương sương đưa cay và nghe kể chuyện “Bác Ba Phi”(*) thì thật là thú vị. Và khi từ giã Cà Mau trở về nhà, bạn hãy mua tặng cho người thân, bạn bè những sản vật đặc trưng của Cà Mau như: ba khía muối, mắm cá lóc, khô cá chạch, khô cá kèo, khô cá bổi, mật ong rừng tràm…

 (*) Bác Ba Phi tên thật là Nguyễn Long Phi (1884 – 1964) tại rừng U Minh Hạ, có tài kể chuyện hết sức hài hước, hóm hỉnh và trào lộng. Những câu chuyện kể của ông và bản thân ông đã trở thành huyền thoại xứ Cà Mau…

Đặng Hoàng Thám