Chiếc địu trong đời sống đồng bào Êđê

Từ khi những đứa trẻ còn nằm trong bụng mẹ, người phụ nữ Êđê đã tự tay dệt cho con cháu mình những tấm địu đẹp nhất, chắc chắn nhất để sau này nâng đỡ, bế bồng chúng. Qua bàn tay khéo léo của họ, chiếc địu sẽ được dệt thành những tấm khăn thổ cẩm dài hình chữ nhật với kết cấu chiều dài, chiều rộng tùy theo sở thích của người dùng, sao cho khi địu trẻ được thoải mái và chắc chắn. Trên chiếc địu, họ dệt lên đó những họa tiết khác nhau như: hình khối vuông, tròn, hoa, mây, cây cỏ… với nhiều màu sắc: đen, đỏ, xanh… Thông thường khi dệt, người Êđê thường chèn tên của em bé trong tấm địu với mong muốn chiếc địu sẽ nâng đỡ và bảo vệ những đứa trẻ đó khi chúng chào đời. Đó có thể là quà tặng của bà ngoại, của các cô, dì cho cháu, hoặc là món quà đầy tình cảm của cha mẹ dành cho con cái.

Địu trẻ lên nương.

Thường thì khi những đứa trẻ tròn một tháng tuổi, người Êđê sẽ sử dụng địu để địu trẻ. Khi địu, họ đặt trẻ trên lưng hoặc trước ngực, hai chân để sang hai bên trong tư thế ngồi, lấy khăn địu trùm từ cổ xuống qua mông trẻ, một đầu của khăn địu đặt ở trên vai bên phải, đầu còn lại để dưới cánh tay bên trái, sau đó cột lại thật chặt. Cách địu này giúp trẻ được bọc chắc chắn vào người địu. Người Êđê sử dụng địu mọi lúc, mọi nơi và dùng nhiều nhất vào giai đoạn trẻ từ 1 đến 2 tuổi. Khi những đứa trẻ lớn lên đến tầm 4, 5 tuổi, chiếc địu sẽ không được sử dụng nữa. Nếu chiếc địu còn tốt, họ sẽ dùng để địu cho đứa trẻ sau hoặc cất  làm vật kỷ niệm của gia đình, để nhắc nhở con cháu luôn nhớ về cội nguồn của mình.

Trong cuộc sống vất vả thường ngày, nhờ có chiếc địu mà các bà, các mẹ có thể vừa trông con, vừa rảnh tay để làm việc, từ những việc nhẹ nhàng như giặt giũ, dệt vải, nấu cơm đến những việc nặng nhọc: lấy củi, giã gạo, làm nương rẫy… Hình ảnh những bà mẹ địu con trên lưng là một hình ảnh đẹp của tình mẫu tử thiêng liêng, cao cả. Ở trong tấm địu ấm áp, những đứa trẻ đều rất ngoan ngoãn, ít khi quấy khóc và dễ dàng chìm sâu vào giấc ngủ. Không chỉ các bà các mẹ mới địu trẻ, kể cả những người đàn ông như: bố, chú, bác hay anh chị em trong gia đình cũng sử dụng chiếc địu như một vật thân thuộc để địu những đứa trẻ mỗi khi có việc phải ra ngoài.

Không chỉ phụ nữ, đàn ông cũng sử dụng địu để địu trẻ khi có việc phải đi ra ngoài.

Ngày nay, dù xã hội hiện đại, nhiều vật dụng trông trẻ ra đời thế nhưng chiếc địu vẫn là vật không thể thiếu trong bất cứ gia đình người Êđê nào. Chiếc địu như vòng tay ấm áp của mẹ, ôm ấp, bảo bọc con. Từ chiếc địu ấm êm, những đứa trẻ cứ thế mà lớn lên từng ngày.

Huyền Diệu