Kỳ họp thứ Chín, Quốc hội khóa XV

Đề nghị Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 có hiệu lực từ ngày được thông qua

Chiều 13/6, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ Chín, Quốc hội xem xét báo cáo giải trình, tiếp thu ý kiến Nhân dân, ý kiến thảo luận tại tổ và hội trường (lần thứ nhất) của đại biểu Quốc hội và chỉnh lý dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013.

Trình bày báo cáo giải trình, tiếp thu, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng cho biết, dự thảo Nghị quyết đã được công bố rộng rãi để lấy ý kiến Nhân dân, các ngành, các cấp từ ngày 6/5/2025.

Việc lấy ý kiến Nhân dân về dự thảo Nghị quyết lần này là đợt sinh hoạt chính trị sâu rộng, không chỉ đề cao quyền làm chủ, phát huy trí tuệ tập thể của Nhân dân, mà còn góp phần khơi dậy tinh thần yêu nước, trách nhiệm của các tầng lớp Nhân dân, là thời cơ tốt và là thời điểm quan trọng để các tầng lớp Nhân dân có điều kiện thể hiện trách nhiệm của mình trước Đảng, trước Nhà nước, trước dân tộc.

Sau 1 tháng tổ chức lấy ý kiến, đã có 280.226.909 lượt ý kiến góp ý của cơ quan, tổ chức, cá nhân về tất cả các nội dung, điều khoản trong dự thảo Nghị quyết. Chính phủ đã tập hợp, tổng hợp đầy đủ, kịp thời, khách quan, trung thực ý kiến của Nhân dân để phục vụ việc tiếp thu, chỉnh lý.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng trình bày báo cáo giải trình, tiếp thu. Ảnh: quochoi.vn

Trên cơ sở ý kiến của Nhân dân, ý kiến của các đại biểu Quốc hội và các cơ quan, tổ chức hữu quan, bám sát Cương lĩnh và các nghị quyết, kết luận của Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Ủy ban dự thảo sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 đã khẩn trương tổ chức việc nghiên cứu, tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Nghị quyết để trình Quốc hội cho ý kiến tại Kỳ họp này.

Tuyệt đại đa số các ý kiến (99,75%) đều tán thành với sự cần thiết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013; tán thành phạm vi sửa đổi, bổ sung và nội dung cơ bản của dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 như đã nêu trong Tờ trình của Ủy ban dự thảo sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013.

Trên cơ sở nghiên cứu, cân nhắc kỹ lưỡng ý kiến góp ý của Nhân dân và của các vị đại biểu Quốc hội, Ủy ban thống nhất tiếp thu, chỉnh lý theo hướng: Tiếp tục khẳng định các tổ chức chính trị - xã hội trực thuộc MTTQ Việt Nam, do Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo (khoản 1 Điều 9) theo đúng chủ trương, định hướng của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bộ Chính trị, Ban Bí thư.

Quang cảnh phiên làm việc. Ảnh: quochoi.vn

Điều 10 được tiếp thu, chỉnh lý theo hướng bỏ cụm từ “trực thuộc MTTQ Việt Nam” để tránh trùng lặp với quy định tại khoản 2 Điều 9, bảo đảm tính cô đọng, khái quát của Hiến pháp; quy định “Công đoàn Việt Nam là đại diện duy nhất của người lao động trong quan hệ lao động ở cấp quốc gia và trong quan hệ quốc tế về công đoàn” để khẳng định rõ vị trí, vai trò không thể thay thế của Công đoàn Việt Nam.

Khoản 1 Điều 84 cũng được tiếp thu, chỉnh lý theo hướng quy định cơ quan trung ương của các tổ chức chính trị - xã hội có quyền trình dự án luật trước Quốc hội, trình dự án pháp lệnh trước Ủy ban Thường vụ Quốc hội; còn các tổ chức thành viên khác của Mặt trận sẽ thực hiện quyền này thông qua Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam.

Về tổ chức đơn vị hành chính và tổ chức chính quyền địa phương, đa số các ý kiến đều tán thành với nội dung sửa đổi, bổ sung các điều tại Chương IX của Hiến pháp năm 2013 để thực hiện chủ trương về tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp.

Để có cơ sở hiến định cho việc tiếp tục nghiên cứu, đa dạng hóa mô hình tổ chức chính quyền địa phương phù hợp với đặc điểm nông thôn, đô thị, hải đảo, Ủy ban đề nghị giữ lại quy định về “chính quyền địa phương” và “cấp chính quyền địa phương” như đang được quy định tại Điều 111 của Hiến pháp hiện hành.

Cùng với đó, sẽ không sửa đổi, bổ sung các quy định liên quan đến “cấp chính quyền địa phương” tại Điều 112 và Điều 114 của Hiến pháp. Đối với Điều 111, do có nội dung liên quan đến việc tiếp thu, chỉnh lý quy định về tổ chức chính quyền địa phương ở đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt như đã báo cáo ở trên, Ủy ban đề nghị tiếp thu sửa đổi, bổ sung khoản 2 và bổ sung khoản 3 Điều 111 như thể hiện trong dự thảo Nghị quyết.

Đại biểu tham dự phiên làm việc. Ảnh: quochoi.vn

Nhiều ý kiến đề nghị tiếp tục giữ quy định về quyền chất vấn của đại biểu HĐND đối với Chánh án TAND, Viện trưởng Viện KSND tại khoản 2 Điều 115 của Hiến pháp hiện hành. Về vấn đề này, Ủy ban xin được tiếp thu ý kiến và đề nghị giữ lại quy định tại khoản 2 Điều 115 của Hiến pháp năm 2013, tức là không sửa đổi, bổ sung Điều 115 của Hiến pháp. 

Bên cạnh đó, để tạo điều kiện thuận lợi cho Chính phủ, các bộ, ngành ở Trung ương và địa phương có thêm thời gian, kịp thời triển khai thực hiện chủ trương sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị và tạo cơ sở pháp lý hiến định cho việc thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, sớm đưa tổ chức bộ máy của chính quyền địa phương ở các đơn vị hành chính chính thức đi vào hoạt động từ ngày 1/7/2025, Ủy ban đề nghị xác định thời điểm có hiệu lực của Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 là từ ngày được Quốc hội thông qua (dự kiến là ngày 16/6/2025); đề nghị Chủ tịch nước thực hiện việc công bố Nghị quyết này ngay trong ngày được Quốc hội thông qua để kịp thời thông tin rộng rãi về nội dung sửa đổi, bổ sung Hiến pháp đến đông đảo cử tri và Nhân dân cả nước.

Đồng thời, để bảo đảm đủ thời gian cho công tác chuyển giao nhiệm vụ, quyền hạn, đồng bộ với lộ trình sắp xếp đơn vị hành chính nói chung, đề nghị chỉnh lý quy định tại khoản 2 Điều 2 của dự thảo Nghị quyết theo hướng khẳng định các đơn vị hành chính cấp huyện trong cả nước kết thúc hoạt động từ ngày 1/7/2025.

Cũng trong phiên làm việc chiều nay, Quốc hội thảo luận về nội dung này cùng với dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật MTTQ Việt Nam, Luật Công đoàn, Luật Thanh niên và Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở.

Lan Anh (tổng hợp)