Giáo dục về bảo tồn di sản trong trường học

Những năm qua, nhiều cơ sở giáo dục đã chú trọng nội dung giáo dục về bảo tồn di sản, đem đến cho học sinh những góc nhìn mở và nâng cao trách nhiệm gìn giữ văn hóa truyền thống của dân tộc.

Đa dạng cách thức giáo dục từ di sản

Có nhiều cách thức đưa hoạt động bảo tồn di sản văn hóa vào trường học như: lồng ghép, tích hợp nội dung giáo dục về di sản vào các môn học (môn Ngữ văn, Lịch sử, Địa lí, Âm nhạc); tổ chức hoạt động ngoại khóa, chương trình ngoài giờ lên lớp, sinh hoạt tập thể… Qua đó, các em có cơ hội được đi, tìm hiểu và trải nghiệm, trao đổi về giá trị các di sản của tỉnh.

Học sinh tham quan, tìm hiểu tại Di tích Quốc gia đặc biệt Nhà đày Buôn Ma Thuột.

Cô Nguyễn Ngọc Thúy, giáo viên môn Ngữ văn, Trường THCS Phan Chu Trinh (phường Buôn Ma Thuột) chia sẻ, di sản văn hóa là một phần làm nên bản sắc văn hóa. Chương trình môn Ngữ văn có vai trò giúp học sinh có ý thức về nguồn cội và bản sắc của dân tộc, góp phần gìn giữ, phát triển các giá trị văn hóa Việt Nam. Qua việc tiếp xúc với những giá trị nghệ thuật độc đáo của di sản, học sinh có cơ hội phát triển khả năng cảm thụ cái đẹp, làm giàu đời sống tinh thần cũng như phát triển năng lực thẩm mỹ và cảm thụ văn chương. Để thực hiện mục tiêu đó, cô và các giáo viên trong trường đã tìm tòi, học hỏi, nghiên cứu các tài liệu, tư liệu để có nguồn học liệu dồi dào về di sản văn hóa Tây Nguyên; xây dựng các chương trình, tiết học lồng ghép phù hợp với mỗi môn học, hoạt động giáo dục (cuộc thi tìm hiểu về chủ đề văn hóa truyền thống, di sản Tây Nguyên; hoạt động nghiên cứu khoa học…).

Việc đưa hoạt động bảo tồn di sản vào trường học cũng được thực hiện bằng cách thức phù hợp với lứa tuổi học sinh. Trường Tiểu học Y Jút (phường Tân Lập) đã tổ chức hoạt động ngoại khóa kết hợp tham quan các di sản văn hóa của tỉnh (Di tích lịch sử quốc gia đặc biệt Nhà đày Buôn Ma Thuột; tham quan, trải nghiệm tại Khu du lịch Kô Tam…); xây dựng chuyên đề giáo dục về “Không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên” trong chương trình lớp 4; tổ chức cho học sinh tham gia các hoạt động văn hóa văn nghệ do ngành giáo dục, địa phương tổ chức…

Cô H’Nỗn Knul, giáo viên Trường Tiểu học Y Jút cho hay, việc giáo dục bảo tồn di sản văn hóa cho học sinh thực hiện càng sớm càng tốt. Đối với học sinh tiểu học, sự làm quen, tìm hiểu kết hợp với giáo dục trực quan để ghi nhớ rất hiệu quả. Những hình ảnh về giáo dục truyền thống sẽ ăn sâu vào trí nhớ học sinh; khi lớn lên các em có thể dựa vào những nền tảng đó để phát triển, định hướng được cách thức duy trì và bảo tồn bản sắc văn hóa của dân tộc mình tại gia đình, cộng đồng...

Nâng cao ý thức trách nhiệm của học sinh

Theo đánh giá của ngành giáo dục, hầu hết cán bộ quản lý, giáo viên ở các cấp học đều nhận thức rõ về vai trò, ý nghĩa của việc khai thác giá trị di sản văn hóa trong các hoạt động giáo dục tại trường học mang đến nhiều hiệu ứng tích cực; vừa có giá trị ở phương pháp giáo dục kiến thức phổ thông theo quy định của chương trình, vừa nâng cao nhận thức và trách nhiệm của học sinh đối với di sản.

Học sinh Trường THPT Lê Duẩn (phường Thành Nhất) tham gia hoạt động STEM về phát triển nghề dệt truyền thống tại Ngày hội STEM năm 2024.

Trong chương trình môn Ngữ văn cấp THPT có nhiều tác phẩm văn học thú vị và có thể lồng ghép nội dung giáo dục bảo tồn, phát huy giá trị di sản vào mỗi tiết học như: “Chiến thắng M’tao Mxây”, “Rừng xà nu”, “Chiếc thuyền ngoài xa”… Theo cô Thái Thị Lương, giáo viên Trường THPT Dân tộc nội trú N’Trang Lơng (phường Thành Nhất), trong quá trình giảng dạy, học sinh sẽ được tìm hiểu về các di sản liên quan đến bài học để hiểu về bối cảnh sáng tác, bối cảnh tác phẩm miêu tả hoặc hình dung về không gian, thời gian trong các tác phẩm để hiểu bài học sâu sắc hơn. Qua đó, các em sẽ từng bước hình thành ý niệm và suy nghĩ về hành động, cách thức bảo vệ di sản trong cuộc sống.

Theo Tiến sĩ Đỗ Tường Hiệp, Phó Giám đốc Sở GD-ĐT, giáo dục bảo tồn di sản là một trong những nội dung quan trọng trong Chương trình giáo dục phổ thông, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục ở mỗi trường học. Trong thời gian tới, ngành giáo dục tiếp tục phối hợp với các ngành, đơn vị liên quan nâng cao năng lực cho đội ngũ nhà giáo; tổ chức các chương trình tham quan, hoạt động thực tế trải nghiệm tại các di sản trên địa bàn tỉnh để học sinh hiểu nhiều hơn về văn hóa dân tộc, văn hóa địa phương…

Thanh Hường