Bước đi nhân văn trong giáo dục

Ngày 15/9/2025, Bộ GD - ĐT ban hành Thông tư số 19/2025/TT-BGDĐT về khen thưởng và kỷ luật học sinh (gọi tắt là Thông tư 19). Một trong những nội dung được dư luận quan tâm tại thông tư này là từ ngày 31/10/2025 xóa bỏ hình thức kỷ luật đình chỉ học học sinh - thay thế quy định đã tồn tại 37 năm.

Trong nhiều thập kỷ, đình chỉ học được xem là biện pháp mạnh để răn đe, nhưng vô tình đẩy học sinh ra khỏi môi trường học đường. Nhiều học sinh sau khi bị đình chỉ học có thời hạn đã không muốn trở lại trường học, bỏ học trong tâm thế tiêu cực, trong khi bản thân các em đang trong giai đoạn quan trọng cần được chăm sóc, giáo dưỡng để phát triển về thể chất, trí tuệ, nhân cách. Một khi bị đình chỉ học, các em không chỉ hổng kiến thức mà còn dễ rơi vào cảm giác bị bỏ rơi, cô lập, và có nguy cơ cao sa ngã vào các tệ nạn xã hội.

Thông tư 19 không còn coi sai phạm của học sinh là "tội lỗi" cần trừng phạt, mà là một "chứng bệnh" cần chữa trị. Hình thức kỷ luật đối với học sinh tiểu học là nhắc nhở, yêu cầu xin lỗi; học sinh ở cấp học còn lại là nhắc nhở, phê bình, yêu cầu viết bản tự kiểm điểm. Các hoạt động hỗ trợ khắc phục hành vi vi phạm được đưa ra là: khuyên bảo, động viên học sinh, theo dõi, tư vấn hỗ trợ học sinh trong quá trình khắc phục vi phạm; yêu cầu học sinh tham gia một số hoạt động về tư vấn học đường, công tác xã hội trong trường học, giáo dục kỹ năng và hoạt động phù hợp khác do nhà trường quyết định để thay đổi nhận thức, điều chỉnh hành vi...

Cô và trò Trường Tiểu học Nguyễn Trãi (phường Tân An) tham gia hoạt động STEM. Ảnh: N.Minh

Việc xóa bỏ hình thức đình chỉ học và chú trọng hoạt động hỗ trợ khắc phục cho thấy sự thay đổi cách tiếp cận vấn đề vi phạm và kỷ luật học sinh. Quy định mới không loại bỏ học sinh khỏi môi trường học đường mà tập trung vào việc giáo dục, tư vấn và hỗ trợ tâm lý. Điều này đồng nghĩa với việc nhà trường không chỉ là nơi truyền đạt kiến thức mà còn là mái nhà thứ hai - nơi học sinh được chia sẻ, được lắng nghe và được giúp đỡ để vượt qua những khó khăn.

Mỗi học sinh có một hoàn cảnh gia đình khác nhau, ba mẹ đi làm ăn xa, cuộc sống gia đình mâu thuẫn, mâu thuẫn với bạn ở trường hay đơn thuần là đang giai đoạn khủng hoảng tâm sinh lý bình thường của độ tuổi dậy thì… Những xúc cảm tiêu cực, bất mãn có thể xảy ra, những hành vi chưa được kiểm soát vì các em chưa đủ “độ chín”, chưa có sự quan tâm giáo dục kịp thời...

Quy định mới về kỷ luật học sinh của Thông tư 19 là dấu mốc để ngành giáo dục bước sang trang mới với góc nhìn tích cực hơn, đề cao việc phòng tránh hành vi vi phạm bằng sự quan tâm, giáo dục từ sớm, đúng lúc, thay vì loại bỏ học sinh ra khỏi môi trường giáo dục là chúng ta tìm giải pháp giáo dục phù hợp để các em phát triển tốt hơn.

Để phát huy hiệu quả hình thức kỷ luật nhân văn trong trường học vẫn còn nhiều việc phải làm, nhưng đây sẽ là dấu mốc quan trọng để nhà trường, phụ huynh, xã hội có chung góc nhìn để gìn giữ trật tự, nền nếp, kỷ cương trường học, có những bước đi phù hợp trên tiến trình phát triển vì tương lai tốt đẹp của học sinh.

​​​​​​Nhật Minh