Tăng cường tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số

Nhằm giúp trẻ mầm non, học sinh tiểu học người dân tộc thiểu số mạnh dạn, tự tin trong giao tiếp tiếng Việt, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục tỉnh nhà, ngay từ đầu năm học 2025 - 2026, các trường học có trẻ, học sinh dân tộc thiểu số đã đưa ra nhiều giải pháp tằng cường tiếng Việt cho học sinh.

Lấy thực hành làm trọng tâm

Hướng đến mục tiêu lấy thực hành làm trọng tâm, các cơ sở giáo dục đã nỗ lực đa dạng hóa mô hình tăng cường tiếng Việt (TCTV) cho trẻ, học sinh dân tộc thiểu số (DTTS) theo điều kiện thực tế. Hoạt động này được tổ chức với phương châm “mọi lúc, mọi nơi”, lồng ghép vào giờ học chính khóa, giờ ra chơi và tăng cường ôn tập vào buổi học thứ hai trong ngày, với tần suất ôn tập khoảng 4 buổi/tuần nhằm trang bị vốn ngôn ngữ và kỹ năng giao tiếp, giúp các em tự tin bước vào chương trình tiểu học.

Trường Tiểu học và THCS Ea Lâm (xã Ea Ly) là một trong những trường tổ chức dạy TCTV cho học sinh bước vào lớp 1 rất sớm. Năm học 2025 - 2026, toàn trường có 381 học sinh tiểu học, riêng khối lớp 1 có 76 học sinh và hơn 150 học sinh khối THCS với hơn 95% học sinh người DTTS. Theo thầy Đặng Xuân Dũng, Phó Hiệu trưởng Trường Tiểu học và THCS Ea Lâm, để học sinh mẫu giáo vào lớp 1 tự tin, học tập tốt, từ đầu tháng 8/2025, nhà trường mời 76 học sinh lớp 1 đến trường để giáo viên dạy TCTV. Khi bước vào khai giảng năm học mới, các em tiếp tục học chữ cái, làm toán trong phạm vi 10, không còn bỡ ngỡ.

Cô Lê Thị Hồng Tính, giáo viên chủ nhiệm lớp 1A, Trường Tiểu học và THCS Ea Lâm cho biết: “Để TCTV cho học sinh khối lớp 1, tôi dạy các em sử dụng tiếng Việt mọi lúc mọi nơi. Trong mỗi tiết học, các em phải nói hoàn toàn bằng tiếng Việt. Trong giờ ra chơi, tôi thường xuyên giao tiếp tiếng Việt với các em”.

Tại Trường Tiểu học Lê Quý Đôn (xã Ea Tul), việc TCTV cho học sinh người DTTS được nhà trường đặc biệt quan tâm thông qua quá trình tạo dựng môi trường thực hành tiếng Việt phong phú, đa dạng theo chủ đề chủ điểm như: hoạt động trưng bày gian hàng sách và giới thiệu sách; các tiết đọc sách mở dưới sân trường; tổ chức hoạt động trải nghiệm về chủ đề "Em nói tiếng Việt"…

Hằng năm, Trường Mầm non Xuân Lãnh (xã Xuân Lãnh) dạy tăng cường tiếng Việt cho trẻ mẫu giáo để chuẩn bị vào lớp 1. Ảnh: T. Hiếu

Thầy Đỗ Khánh Hoàn, Hiệu trưởng Trường Tiểu học Lê Quý Đôn cho biết: “Nhà trường thực hiện kế hoạch TCTV từ đầu năm học với các tiết học riêng biệt, đồng thời lồng ghép nội dung TCTV vào các môn học khác. Nhà trường thường xuyên tổ chức các giờ trò chuyện tự do để khuyến khích học sinh giao tiếp và chuyển đổi các buổi trò chuyện thành các hoạt động vui chơi có định hướng để học sinh được sử dụng tiếng Việt một cách tự nhiên, phát huy hình thức tổ chức Câu lạc bộ Tiếng Việt và sân chơi Tiếng Việt để các em có cơ hội giao tiếp, thực hành tiếng Việt, hoàn thiện bản thân”.

Tăng sự tương tác với học sinh và phụ huynh

Đối với học sinh người DTTS, các em học tiếng Việt như ngôn ngữ thứ hai nên quá trình tiếp thu kiến thức gặp nhiều khó khăn. Do đó, việc tạo dựng môi trường để học sinh được sử dụng tiếng Việt trong cuộc sống hằng ngày tại nhà trường, gia đình, nơi các em sinh sống qua tình huống thực tế rất quan trọng.

Em H Xíp Hwyng, học sinh lớp 4, Trường Tiểu học Lê Quý Đôn, chia sẻ: “Ở trường, em thường tham gia các hoạt động mở để tự tin sử dụng tiếng Việt. Đặc biệt, hoạt động chào mừng ngày sách và văn hóa đọc với các gian hàng sách tại sân trường, hội thi giới thiệu sách đã đem đến cơ hội học và thực hành kỹ năng thuyết trình cho em và nhiều bạn. Về nhà, em thường xuyên nói tiếng Việt với người thân để thực hành kỹ năng sử dụng tiếng Việt vào cuộc sống".

Theo cô H Pa Ra Ayŭn, giáo viên Trường Tiểu học Võ Thị Sáu (xã Ea Tul), đối với học sinh người DTTS, kỹ năng nói, diễn đạt bằng tiếng Việt rất quan trọng. Do đó, cô thường xuyên nhắc nhở và hướng dẫn, khuyến khích phụ huynh sử dụng tiếng Việt trong môi trường gia đình để các em mạnh dạn sử dụng; thậm chí khuyến khích phụ huynh đề xuất học sinh hướng dẫn mình gọi tên đồ vật trong gia đình bằng tiếng Việt để các em sử dụng tiếng Việt thành thạo, tạo tiền đề học các môn học khác.

Việc tăng cường tiếng Việt cho trẻ mẫu giáo, học sinh DTTS là bước đi cần thiết để bảo đảm quyền tiếp cận giáo dục bình đẳng, rút ngắn khoảng cách và nâng cao chất lượng học tập cho học sinh vùng DTTS. Thành công của chương trình không chỉ nằm ở con số, mà còn ở việc tạo dựng niềm tin, sự tự tin cho mỗi em nhỏ khi bước vào cổng trường tiểu học, nơi khởi đầu cho hành trình học vấn lâu dài.

Thanh Hường - Trung Hiếu