Chuyên biệt hóa nhờ trí tuệ nhân tạo

Giới công nghệ đang tiếp tục có những đánh giá cụ thể hơn về ảnh hưởng của trí tuệ nhân tạo (AI) vào các lĩnh vực phát minh, sản xuất khiến các khâu làm việc hiện nay trở nên chuyên biệt hóa, chất lượng hơn.

Gần như đến nay các thế hệ trẻ ở những quốc gia châu Âu, kể cả học sinh tiểu học, đều đã làm quen và thuần thục sử dụng AI trong học tập và rèn luyện các kỹ năng cơ bản phục vụ sinh hoạt đời sống. Với những người trong tuổi lao động, AI càng hiện diện rõ nét hơn ở hầu hết các phân khúc sản xuất, lập kế hoạch, chương trình làm việc…, từ những tập đoàn lớn cho đến các cơ sở tư nhân, gia đình. Trong sinh hoạt hằng ngày của nhiều gia đình, việc sử dụng AI lập kế hoạch làm việc hiệu quả, sử dụng máy pha chế cà phê hay điều khiển ánh sáng trong nhà đã là chuyện đơn giản, thường xuyên. “Tự động hóa” việc lập những bảng biểu, công thức, làm danh sách hay viết cả một hồ sơ thành lập doanh nghiệp trở nên đơn giản với nhiều người khi đã có công cụ AI trong tay.

Theo các nhà tư vấn, việc sử dụng AI có thể chia biệt ra hai nhóm đối tượng, và đây cũng là cơ sở để mọi người nhận ra được mức độ chuyên biệt hóa của mình ra sao. Thứ nhất là nhóm công việc và những người làm việc thực hành, tuân thủ các quy trình, kế hoạch, thực hiện các quy định và chỉ số thành tích. Thứ hai là nhóm công việc và những người làm việc sáng tạo, chủ động đưa ra những thông tin, dữ liệu do chính mình tạo nên, kết quả công việc là của bản thân thực hiện.

AI được xem là ảnh hưởng lớn đến nhóm thứ nhất. Cốt lõi hoạt động AI là hệ thống dữ liệu được tích hợp và sử dụng ra sao. Từ khi những công cụ tìm kiếm như Google ra đời và thế giới số đẩy mạnh ứng dụng hệ thống dữ liệu lớn, dùng chung các nền tảng điện toán đám mây, hình thành cơ sở dữ liệu khối thì một công cụ AI có khả năng kết nối liền lạc các hệ thống dữ liệu chính là một siêu máy tính khổng lồ, trong vài phút có thể tìm kiếm, tổng hợp cho ra vô số kết quả. Do đó, AI trở thành một thế lực thông tin mới, áp đảo mọi hệ thống tính toán, thiết kế của con người. Những gì con người đã viết ra, đã tạo nên đều biến thành nguyên vật liệu để AI chế biến, sử dụng và tạo ra những kết quả trả lời vượt trội. Cho nên, những công việc tuân theo lập trình, kế hoạch đều dễ dàng bị AI vượt qua bởi sức mạnh dữ liệu khối đồ sộ; và nguy cơ mất việc làm của những nghề lao động chuyên về thực hành thao tác là rất lớn.

Trái lại, nhóm thứ hai sẽ có nhiều cơ hội chứng minh năng lực hơn khi đối sánh với công nghệ AI. Bởi những dữ liệu, tham số, kết quả làm việc ở nhóm này là thành quả sáng tạo của họ nên AI không thể làm được những gì họ có thể làm. Đơn giản như một bức họa, một bản nhạc, hay một bài báo, tác giả sẽ là người quyết định tính chất sáng tạo, dị biệt của thành phẩm làm ra mà AI dù có khối lượng dữ liệu lớn đến đâu cũng không thể làm được.

(Ảnh minh họa).

Tuy nhiên, bởi áp lực cạnh tranh từ thành phẩm AI, những người làm sáng tạo cũng phải thay đổi cách làm việc và suy nghĩ của mình. Họ phải nỗ lực và tinh tế hơn trong công việc, không thể chấp nhận bất cứ động tác, chi tiết sao chép, dùng lại sản phẩm hay thông tin của người khác. Nói cụ thể, người sáng tạo hiện nay phải tự mình tạo ra thành quả, cho dù là một đoạn văn ngắn cũng phải tự gõ phím, viết ra. Việc sử dụng bất kỳ công cụ số nào có tính tự động hóa cũng sẽ làm phần việc sáng tạo chuyên môn ấy bị phá vỡ.

Theo các nhà tư vấn, đây là điểm đáng chú ý với cộng đồng xã hội. Để học sử dụng và thích ứng với các công cụ AI, rất nhiều người chỉ đơn giản tham gia một khóa huấn luyện thao tác và có kiến thức sử dụng công cụ là đủ. Ai càng dùng thuần thục công cụ AI trong tay, người đó càng đạt được những kết quả ứng dụng đắc lực hơn, hoàn hảo hơn. Song nếu lạm dụng, đưa những công cụ này vào các phần yêu cầu như học thuộc lòng, ghi nhớ bài tập, làm các bài tập tư duy… thì người dùng sẽ bị “phản tác dụng”. Rất nhiều trường học ở châu Âu đã chứng minh điều này khi dùng AI quản lý bài tập của học sinh và phát hiện ra ngay những kết quả sao chép đầy lỗi.

Vậy nên, để hoàn thành một yêu cầu thao tác, tổng hợp thông tin, kỹ năng thì AI là lựa chọn ứng dụng cần thiết và nên áp dụng càng nhiều càng tốt, vì tiết kiệm và hiệu quả cao hơn rất nhiều lần. Ngược lại, để bảo đảm tính sáng tạo, sáng tác, người làm việc gần như phải loại bỏ AI trong quy trình, biết để hạn chế ảnh hưởng dữ liệu từ AI, tự mình phải đào sâu suy nghĩ, phát hiện ra những cách thức, giải pháp, phần việc của mình.

Thụy Bất Nhi