Cần kiên quyết, triệt để thu hồi đất lâm nghiệp bị lấn chiếm

Thời gian qua, công tác bảo vệ, phát triển rừng được cấp ủy, chính quyền địa phương đặc biệt quan tâm. Tuy nhiên, việc quản lý, thu hồi đất lâm nghiệp bị lấn chiếm trên địa bàn tỉnh vẫn đang đối mặt với nhiều áp lực.

Phóng viên Báo Đắk Lắk đã trao đổi với ông NGUYỄN QUỐC HƯNG, Chi cục trưởng Chi cục Kiểm lâm Đắk Lắk chung quanh vấn đề này.

Ông Nguyễn Quốc Hưng, Chi cục trưởng Chi cục Kiểm lâm Đắk Lắk.

♦ Thưa ông, xin ông cho biết thực trạng, năng lực quản lý về rừng và đất lâm nghiệp hiện nay trên địa bàn tỉnh?

Tỉnh Đắk Lắk có diện tích tự nhiên là 1.307.041 ha, diện tích đất có rừng là 507.409 ha. Trong đó, rừng tự nhiên chiếm hơn 410.000 ha, rừng trồng hơn 97.000 ha. Tỷ lệ che phủ rừng đạt 38,82%

Đất lâm nghiệp của tỉnh chiếm hơn ½ diện tích tự nhiên nên ngành lâm nghiệp của tỉnh có vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội; bảo đảm đa dạng sinh học, phòng hộ đầu nguồn, bảo vệ môi trường sinh thái, cũng như góp phần bảo đảm an ninh quốc phòng cho vùng biên giới quốc gia. Do đó, thời gian qua, công tác quản lý, phát triển rừng và phòng cháy, chữa cháy được Tỉnh ủy, UBND tỉnh quan tâm, chỉ đạo sâu sát.

Nhờ thực hiện tốt phòng cháy, chữa cháy trong mùa khô nên 3 năm qua trên địa bàn tỉnh không xảy ra tình trạng cháy rừng. Năm 2023 – 2024 diện tích trồng rừng đạt gần 10.000 ha, nâng tỷ lệ che phủ rừng năm 2024 lên 38,82% (tăng 0,78% so với năm 2023). Tình trạng phá rừng, lấn chiếm đất rừng cũng được hạn chế.

♦​​​​​​​ Việc thu hồi đất lâm nghiệp bị lấn, chiếm hiện gặp những khó khăn, vướng mắc như thế nào, thưa ông?

Việc thu hồi đất rừng, đất không có rừng bị nhân dân lấn, chiếm canh tác, sử dụng trái phép rất cần thiết để ổn định tình hình dân di cư tự do và bố trí quy hoạch bảo đảm.

Tuy nhiên công tác này đang gặp vướng mắc do phần lớn diện tích đất lâm nghiệp bị lấn, chiếm được người dân canh tác ổn định; đối tượng sử dụng đất chủ yếu là người dân di cư tự do thiếu đất sản xuất và đồng bào dân tộc thiểu số tại chỗ. Mặc dù chính quyền địa phương đã đến gặp gỡ từng hộ dân liên quan để tuyên truyền, vận động bà con chấp hành pháp luật, tự nguyện trả lại đất cho nhà nước nhưng đa số các hộ dân không đồng thuận, thường manh động, sẵn sàng chống lại lực lượng chức năng nên việc thu hồi đất dễ tạo điểm nóng, phức tạp.

Công tác rà soát, phân loại đối tượng lấn, chiếm đất rừng gặp nhiều khó khăn do khó tiếp cận đối tượng, không xác định được thời điểm lấn, chiếm nên không xác lập được hồ sơ, khiến công tác thu hồi đất rừng bị lấn, chiếm kéo dài trong nhiều năm qua.

Đặc biệt, cơ chế chính sách hiện nay vẫn còn nhiều bất cập đối với ngành lâm nghiệp. Nguồn lực cho công tác quản lý, bảo vệ rừng còn hạn chế; chính sách đối với quản lý bảo vệ rừng chuyên trách, chủ rừng, kiểm lâm chưa tương xứng với những trách nhiệm, khó khăn phải đối mặt.

Bên cạnh đó, tình trạng dân di cư tự do cũng diễn biến phức tạp nên công tác quy hoạch đất ở, đất sản xuất không theo kịp. Nguồn lực bố trí cho các dự án định canh, định cư không bảo đảm, dẫn đến tình trạng dân quay trở lại phá rừng, lấn chiếm đất lâm nghiệp.

Một diện tích rừng bị phá trái phép để lấy đất sản xuất nông nghiệp tại Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp Ea Kar. Ảnh: Vạn Tiếp

♦​​​​​​​ Trước những khó khăn, vướng mắc nêu trên, tỉnh đã có giải pháp nào để xử lý, thu hồi đất lâm nghiệp triệt để?

Để giải quyết tình trạng này, UBND tỉnh Đắk Lắk đã ban hành Kế hoạch số 188/KH-UBND, ngày 24/10/2024 về việc xử lý, thu hồi đất lâm nghiệp bị lấn, chiếm trên địa bàn tỉnh. Theo kế hoạch, đến quý 4/2025, tỉnh phấn đấu cưỡng chế, thu hồi 30% diện tích bị lấn, chiếm trên địa bàn; từ quý 1/2026 đến quý 2/2026, thu hồi tiếp 30% diện tích; từ quý 3/2026 đến quý 4/2026 thu hồi 40% diện tích đất lâm nghiệp bị lấn, chiếm còn lại trên địa bàn.

Bên cạnh đó, UBND tỉnh cũng ban hành Công văn số 2942/UBND-NNMT, ngày 9/4/2024 về việc tiếp tục thực hiện rà soát, thống kê, xử lý diện tích rừng bị phá, đất lâm nghiệp bị lấn, chiếm trên địa bàn tỉnh; Công văn số 3824/UBND-NNMT, ngày 6/5/2024 về việc tăng cường thực hiện trách nhiệm quản lý nhà nước về lâm nghiệp theo Luật Lâm nghiệp 2017 và quy định pháp luật có liên quan.

UBND tỉnh đã chỉ đạo UBND cấp huyện; các sở, ban, ngành của tỉnh; các chủ rừng, chủ dự án nông, lâm nghiệp trên địa bàn tỉnh nâng cao vai trò, trách nhiệm trong công tác quản lý nhà nước về lâm nghiệp; tăng cường đấu tranh, phòng ngừa, ngăn chặn, xử lý vi phạm và bảo đảm chấp hành pháp luật trong lĩnh vực lâm nghiệp; nâng cao nhận thức, ý thức chấp hành pháp luật trong nhân dân, doanh nghiệp và các chủ rừng nhằm kềm giảm và hạn chế đến mức thấp nhất các hành vi xâm hại tài nguyên rừng.

Tuy nhiên, để việc thu hồi đất lâm nghiệp đạt hiệu quả, đòi hỏi chúng ta phải xử lý kiên quyết, triệt để các trường hợp vi phạm. Tăng cường quản lý đất cần đi đôi với công tác quy hoạch, làm sao giải quyết được đất ở, đất sản xuất, tạo sinh kế bền vững cho người dân mới giảm được áp lực cho ngành lâm nghiệp. Đồng thời, cần có giải pháp quản lý, sử dụng hiệu quả diện tích sau khi được thu hồi từ các đối tượng lấn, chiếm đất tránh để tái lấn, chiếm.

♦ Trân trọng cảm ơn ông!

Như Quỳnh (thực hiện)