Cảnh giác với "bẫy lừa" công nghệ

Mặc dù được cảnh báo rộng rãi về các chiêu thức lừa đảo bằng công nghệ, vẫn kịch bản cũ như: hù dọa, hack tài khoản mạng xã hội lừa đảo mượn tiền, nhận quà giảm giá, lợi dụng tình cảm, mời làm cộng tác viên online… nhưng số nạn nhân sập bẫy vẫn không ngừng gia tăng.

Chiêu cũ... nhưng vẫn bị lừa

Đến nay, bà L.T.H. (huyện Krông Ana) vẫn chưa hết sốc về chuyện bị lừa hết tài sản sau khi nghe một cuộc điện thoại của người lạ.

Bà H. kể cuối tháng 5/2022, có một người tự nhận là nhân viên công ty bảo hiểm điện thoại đến số di động của bà, thông báo bà liên quan đến một vụ án tuyệt mật của Bộ Công an, yêu cầu bà không được tiết lộ nhằm đảm bảo an toàn cho gia đình. Đối tượng nói bà H. mang hồ sơ đến công ty để xác nhận thông tin và hứa bồi thường nếu thông tin trên là sai. Để tăng thêm uy tín, nhân viên bảo hiểm nối máy cho bà H., gặp một cán bộ của Bộ Công an trao đổi rõ ràng.

Muốn chứng minh không liên quan gì đến vụ án, bà H. đã làm theo hướng dẫn của đối tượng mạo danh là cán bộ của Bộ Công an. Vị cán bộ giả này đã gửi một đường link qua tin nhắn điện thoại của bà H. để điền thông tin cá nhân theo hướng dẫn. Khi vừa hoàn tất các bước thì số tiền hơn 2 tỉ đồng trong tài khoản của bà H. cũng “bay” theo.

Đầu tháng 5/2022 Công an xã Ea Nuôl (huyện Buôn Đôn) phát hiện tài khoản Facebook Hoang Truong chia sẻ bài viết trên nhóm Ea Bar Hội - Buôn Đôn với nội dung: Cha mất sớm, bản thân bị tàn tật, gia cảnh khó khăn nên gia đình phải chuyển từ tỉnh Đắk Lắk vào tỉnh Bình Dương kiếm sống, có em trai tử vong do bị tai nạn giao thông ở Bình Dương... Vì không có tiền mai táng cho em trai nên đăng bài viết kêu gọi sự chia sẻ, giúp đỡ. Bài viết còn đăng kèm 2 số tài khoản ngân hàng và ảnh hương án đặt trước hình một người nằm trên giường, phủ kín bằng khăn trắng, cùng giấy chứng minh nhân dân người em trai tên Hoàng Công Thành, sinh ngày 14/6/1998, hộ khẩu thường trú tại tỉnh lộ 1, xã Ea Nuôl, huyện Buôn Đôn, Đắk Lắk; trích lục khai tử của UBND xã Ea Nuôl, xác nhận ngày 29/4/2022, khai tử đối với công dân Hoàng Công Thành.

Công an xã Ea Nuôl đã tiến hành điều tra, xác minh. Kết quả, không có công dân tên Hoàng Công Thành như bài viết nói đến. UBND xã Ea Nuôl khẳng định không trích lục khai tử công dân có tên Hoàng Công Thành. Ngay sau đó, Công an xã Ea Nuôl và UBND xã đã gửi kết quả điều tra vụ việc, thông báo khuyến cáo người dân trên Đài truyền thanh, truyền hình huyện Buôn Đôn và các trang mạng xã hội để người dân cảnh giác. Nhờ đó, mà chưa có trường hợp nào chuyển tiền vào 2 tài khoản xin hỗ trợ mai táng.

Đối tượng Phạm Vũ Quang Trường, ở thị xã Gò Công (tỉnh Tiền Giang) bị Phòng An ninh mạng và Phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (Công an tỉnh) bắt về hành vi chiếm dụng trên 400 tài khoản Facebook để lừa đảo hơn 10 tỷ đồng. (Ảnh Công an tỉnh cung cấp)

Tỉnh táo với nguyên tắc "3 không"

Phòng An ninh mạng và Phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (Công an tỉnh) cho biết, hiện nay các đối tượng lừa đảo thường hoạt động theo băng nhóm, rất tinh vi và có hiểu biết sâu về công nghệ. Thủ đoạn mà các đối tượng hay sử dụng như: giả danh cơ quan thực thi pháp luật; “bẫy tình” trên mạng xã hội: chuyển tiền làm từ thiện; mua bán hàng trực tuyến; nâng cấp app ngân hàng; trúng thưởng; hack Facebook, Zalo, lừa đảo mượn tiền; tìm người làm việc online tại nhà; mạo danh công ty tài chính; giả vờ chuyển tiền nhầm để ép vay tiền; nâng cấp Sim 4G để chiếm đoạt tài sản…

Từ năm 2021 đến nay, cơ quan công an 2 cấp đã tiếp nhận trên 60 vụ việc về các đối tượng sử dụng công nghệ để lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Tuy nhiên, Trung tá Nguyễn Huy Nam, Trưởng Phòng An ninh mạng và Phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao cho rằng đây chỉ là phần nhỏ so với số vụ trên thực tế. Khi bị lừa, chỉ một số ít nạn nhân tìm đến cơ quan chức năng như “cứu cánh” cuối cùng với hy vọng có thể lấy lại phần nào số tài sản đã mất.

Chính tâm lý “ngại ” tố cáo của nạn nhân là một trong những nguyên nhân khiến các vụ việc lừa đảo bằng công nghệ ngày một tăng. Đơn cử như tình trạng “mượn tiền” trên mạng xã hội Facebook. Rất nhiều người dân mất quyền truy cập Facebook cá nhân một vài ngày; trong thời gian này, các đối tượng đánh cắp tài khoản đã nhắn tin với bạn bè trong danh sách bạn bè để mượn từ 500 nghìn đồng đến 10 triệu đồng. Khi phát hiện, cả người mất tài khoản Facebook và nạn nhân đều bấm bụng cho rằng “của đi thay người”, số tiền bị mất không nhiều nên báo cơ quan công an chỉ thêm phiền…

Trung tá Nguyễn Huy Nam khuyến cáo, người dân cần tỉnh táo và hiểu rõ nguyên tắc “3 không” để đảm bảo an toàn cho tài sản của chính mình, đó là: Không cung cấp thông tin cá nhân như số điện thoại, địa chỉ nhà ở, số tài khoản ngân hàng… cho bất kỳ ai khi chưa rõ nhân thân và lai lịch. Không nghe và thực hiện theo yêu cầu chuyển tiền vào các tài khoản được chỉ định khi chưa có sự xác minh; các cơ quan thực thi pháp luật như Cơ quan Công an, Viện kiểm sát nhân dân, Tòa án nhân dân khi làm việc với người dân sẽ có giấy mời, giấy triệu tập gửi về địa chỉ nhà. Không truy cập, cài đặt các ứng dụng, đường link từ email, tin nhắn SMS, trang mạng xã hội... không rõ nguồn gốc.

Hoàng Ân