Sai phạm trong quản lý, sử dụng đất ở Cảng hàng không Buôn Ma Thuột: Cần giải quyết dứt điểm

Đã hơn 18 năm từ khi UBND tỉnh ban hành văn bản chỉ đạo xử lý các sai phạm trong quản lý, sử dụng đất tại Cảng hàng không Buôn Ma Thuột, thế nhưng đến nay, tình trạng này vẫn chưa được giải quyết dứt điểm.

Sau Chiến thắng Buôn Ma Thuột (ngày 10/3/1975), Cảng hàng không Buôn Ma Thuột (lúc đó là Sân bay Buôn Ma Thuột, thuộc Cụm cảng hàng không miền Nam - Cục Hàng không dân dụng Việt Nam) có quỹ đất 634 ha. Ngày 6/6/1978, Tổng cục Hàng không dân dụng Việt Nam và UBND tỉnh Đắk Lắk thỏa thuận thu hẹp diện tích đất sân bay còn 256 ha. Đến ngày 7/6/1983, Bộ Tổng tham mưu Quân đội nhân dân Việt Nam ra Quyết định số 140/QĐ-TM, giao 256 ha cho Sân bay Buôn Ma Thuột quản lý. Ngày 22/3/1996, UBND tỉnh cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng 256 ha đất chuyên dùng cho Sân bay Buôn Ma Thuột (ngày 21/7/2009 được đổi tên người sử dụng đất là Cảng vụ hàng không miền Nam).

Nhiều tồn tại trong quản lý, sử dụng đất

Theo Cảng vụ hàng không miền Nam, đơn vị đang gặp một số vấn đề tồn tại liên quan đến công tác quản lý, sử dụng đất tại Cảng hàng không Buôn Ma Thuột, kéo dài hàng chục năm nay. Cụ thể: Từ năm 1985 - 1991, UBND thị xã Buôn Ma Thuột (nay là TP. Buôn Ma Thuột) đã có các quyết định giao gần 5 ha đất cho 8 hộ dân trồng cà phê, chồng lên diện tích 256 ha đất giao cho Sân bay Buôn Ma Thuột quản lý. Năm 2003, khi mở rộng, nâng cấp sân bay, UBND TP. Buôn Ma Thuột đã giải tỏa, đền bù và thu hồi hơn 1,9 ha đất của các hộ nói trên. Hiện còn gần 3 ha đã hết thời hạn sử dụng đất theo quyết định giao đất, nhưng chưa có quyết định thu hồi của cấp có thẩm quyền nên các hộ vẫn tiếp tục chăm sóc cà phê, và có 2 hộ đã xây nhà ở trên diện tích đất này.

Cũng trong khoảng thời gian từ năm 1985 - 1989, Giám đốc Sân bay Buôn Ma Thuột lúc bấy giờ là ông Vương Huy Thu đã ra các quyết định giao 4,4 ha đất cho 17 cán bộ, công nhân viên sân bay sử dụng làm nhà ở và kinh tế vườn. Đến nay, không ít diện tích đất này đã được chuyển nhượng cho nhiều người khác.

Nhiều diện tích đất của Cảng hàng không Buôn Ma Thuột bị lấn chiếm để làm vườn ươm.

Năm 1986, Sân bay Buôn Ma Thuột ký hợp đồng liên kết trồng cà phê với các hộ dân xã Hòa Thắng trên tổng diện tích hơn 65,2 ha đất sân bay. Năm 2003, khi mở rộng Sân bay Buôn Ma Thuột, đã thanh lý được hơn 45 ha cà phê hết hạn hợp đồng; còn lại 20,1 ha, đến thời hạn kết thúc hợp đồng là năm 2010 thì Cảng hàng không Buôn Ma Thuột cũng thanh lý thu hồi được hơn 10 ha, số còn lại vẫn chưa được thu hồi.

Từ năm 1990 - 1994, có hơn 100 hộ dân đã tự ý vào đất chuyên dùng của sân bay để trồng cà phê (tổng diện tích 38,5 ha), trong đó có 28 hộ đã làm nhà ở trên đất.

Trách nhiệm thuộc về ai?

Năm 2005, UBND tỉnh thành lập Đoàn kiểm tra liên ngành số 287 để kiểm tra việc quản lý, sử dụng đất đai tại Cảng hàng không Buôn Ma Thuột. Đến ngày 24/11/2005, đoàn kiểm tra này đã có Báo cáo số 173/KTLN-STNMT về kết quả kiểm tra, trong đó nêu rõ việc quản lý, sử dụng đất đai tại Cảng hàng không Buôn Ma Thuột có nhiều sai phạm.

Căn cứ Kết luận kiểm tra, ngày 14/2/2006, UBND tỉnh đã ban hành Công văn số 342/UBND-NLN về việc xử lý các sai phạm trong quản lý và sử dụng đất tại Cảng hàng không Buôn Ma Thuột. Theo đó UBND tỉnh đề nghị: Tổng Giám đốc Cụm cảng hàng không miền Nam hủy bỏ các quyết định giao đất trái thẩm quyền trước đây của ông Vương Huy Thu; Giám đốc Cảng hàng không Buôn Ma Thuột có trách nhiệm yêu cầu các hộ được giao đất (kể cả các hộ đã nhận chuyển nhượng đất, hộ liên kết) phải tự giải tỏa, di dời, trả lại hiện trạng đất cho Sân bay Buôn Ma Thuột. Đối với diện tích 38,5 ha đất sân bay bị lấn chiếm, UBND TP. Buôn Ma Thuột chủ trì phối hợp với các cơ quan hữu quan rà soát trình UBND tỉnh xem xét bố trí tái định cư cho những hộ không có đất ở; yêu cầu các hộ sau khi thu hoạch xong cà phê niên vụ năm 2006 phải tự chặt bỏ cây, trả lại đất chuyên dùng cho sân bay. UBND TP. Buôn Ma Thuột phải kiểm tra và thu hồi quyền sử dụng diện tích đất mà trước đây UBND thị xã Buôn Ma Thuột giao cho các hộ trồng cà phê, trả lại đất cho Sân bay Buôn Ma Thuột...

Một số hộ dân làm nhà ở trên đất Cảng hàng không Buôn Ma Thuột đã nhiều năm nay.

Chỉ đạo của UBND tỉnh là vậy, song đến nay, những sai phạm nêu trên vẫn chưa được giải quyết dứt điểm. Vấn đề đặt ra là trách nhiệm thuộc về ai ?

Trao đổi về vấn đề này, theo Luật sư Lê Xuân Anh Phú, Công ty Luật TNHH MTV Thành công và Cộng sự (Đoàn Luật sư tỉnh Đắk Lắk), việc ông Vương Huy Thu giao đất cho các cán bộ, công nhân viên làm nhà ở và kinh tế vườn là trái thẩm quyền. Thế nhưng thời điểm giao đất là trước ngày 15/10/1993, các gia đình sử dụng liên tục, không tranh chấp... nên theo quy định phải được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Năm 2009, khi thực hiện công trình nâng cấp, mở rộng đường vào nhà ga Cảng hàng không Buôn Ma Thuột, UBND TP. Buôn Ma Thuột đã ban hành Quyết định phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ thu hồi đất. Tuy nhiên, đối với diện tích đất thu hồi của các hộ dân nói trên lại không có phương án bồi thường nên họ đã khởi kiện ra tòa.

Tại các bản án phúc thẩm ngày 14/4/2011 của TAND tỉnh về việc “Kiện quyết định hành chính trong lĩnh vực bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất” đã nêu rõ: “Việc UBND TP. Buôn Ma Thuột cho rằng Giám đốc Sân bay Buôn Ma Thuột giao đất cho các hộ này là không đúng pháp luật, sai thẩm quyền để không bồi thường khi thu hồi đất là không có căn cứ pháp luật. Tuyên hủy một phần quyết định của UBND TP. Buôn Ma Thuột”. Như vậy, trách nhiệm thuộc về UBND TP. Buôn Ma Thuột, ngay sau khi bản án có hiệu lực phải lập lại phương án bồi thường cho các hộ này khi thu hồi đất làm công trình công cộng.

Đối với phần đất sân bay liên kết trồng cà phê (hết hạn hợp đồng năm 2010); diện tích thị xã Buôn Ma Thuột giao cho các hộ trồng cà phê chồng lên đất của sân bay (hết thời hạn sử dụng năm 1997) và phần đất bị lấn chiếm, thì đây là việc dân sự giữa Cảng vụ hàng không miền Nam với các hộ dân. Cảng vụ hàng không miền Nam phải có trách nhiệm thu hồi diện tích đất này, tránh hệ lụy về sau. Nếu các hộ dân không đồng ý thì có quyền khởi kiện ra tòa về tranh chấp hợp đồng giao khoán; cản trở việc sử dụng đất của người khác, hoặc tự ý lấn chiếm đất của người khác; buộc các hộ đang sử dụng trái phép phải di rời, tự tháo dỡ tài sản, trả lại hiện trạng đất cho Cảng vụ hàng không miền Nam.

Lê Thành