Thể thao Việt Nam: Cần đầu tư trọng điểm để vươn xa

Mục tiêu của Chiến lược phát triển thể dục, thể thao Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 hướng đến 5 - 7 Huy chương Vàng để có mặt trong nhóm 20 tại ASIAD.

Đây không phải là nhiệm vụ quá sức vì từng có kỳ đại hội thể thao châu Á, thể thao Việt Nam đã tiệm cận được các con số nói trên.

1. Năm 2025, thể thao Việt Nam (TTVN) có kế hoạch tập trung số lượng khoảng 4.045 vận động viên (VĐV) các đội tuyển thể thao quốc gia và các đội tuyển trẻ cùng 647 huấn luyện viên (HLV), 29 chuyên gia. Cục Thể dục Thể thao và các đơn vị chuyên môn bắt tay vào xây dựng, triển khai các kế hoạch theo nhóm nhiệm vụ được đưa ra trong chiến lược.

Một trong những nét mới, theo ông Đặng Hà Việt, Cục trưởng Cục Thể dục Thể thao, đó là từ năm nay, từ tuyển chọn tới đào tạo sẽ cần sự điều chỉnh và ngành thể thao cũng hướng đến áp dụng công nghệ hỗ trợ trong tuyển chọn, huấn luyện chuyên môn. Qua đó, TTVN bắt đầu tiếp cận phần mềm phân tích dữ liệu được giới thiệu từ đối tác của Pháp và sớm có tính toán phù hợp cho lộ trình rèn luyện cụ thể của từng đội tuyển, từng VĐV.

Rất nhiều năm qua, TTVN có “truyền thống” đánh giá nội lực dựa trên số lượng huy chương. Ngay trong cơ chế về khen thưởng huy chương tại SEA Games, giữa các môn không có khác biệt dù ai cũng biết mức độ cố gắng là… không giống nhau. Thế nên, việc áp dụng công nghệ để quản lý dữ liệu VĐV, đánh giá năng lực theo các chu kỳ phát triển dài hạn chỉ mới là bước đầu. Bởi điều quan trọng vẫn nằm ở sự thay đổi tư duy, hay nói chính xác là năng lực về quản trị chiến lược của cơ quan điều hành.

Thực tế đã chứng minh: Số lượng huy chương ở SEA Games không liên quan quá nhiều đến ASIAD hay xa hơn là Olympic. Chúng ta có thể tăng thêm 50 - 70 tấm huy chương Vàng (HCV) ở SEA Games, nhưng không thể tăng gấp đôi số HCV ASIAD hay một chiếc duy nhất cho Olympic. Để có thể giành huy chương ở những đấu trường đỉnh cao nêu trên, ngành thể thao mỗi nước đều có chiến lược, cách làm khác nhau, nhưng nhìn chung đều theo hướng chuyên nghiệp và trải qua quá trình lâu dài, thậm chí nhiều thế hệ.

Bơi là một trong số những môn thể thao nằm trong nhóm Olympic được lựa chọn để đầu tư trọng điểm. Ảnh: Cục Thể dục Thể thao

2. Vấn đề là TTVN không có sự ổn định về thành tích lẫn môn thi đấu. Đơn cử như môn bắn súng, vốn tiên phong từ các sự kiện quốc tế đầu tiên những năm 1980, thậm chí có cả HCV Olympic, vậy mà đến ASIAD 2022 mới lần đầu tiên đoạt HCV và cũng cần đến nội dung thế mạnh là 10 m súng ngắn hơi.

Định hướng đầu tư trọng điểm bộ môn và VĐV là hướng đi cần quan tâm, có vậy mới hy vọng TTVN vươn tầm. Tuy nhiên, chúng ta cần nhìn nhận, đánh giá thực chất xem môn nào, nội dung nào là thế mạnh, phù hợp tố chất và có khả năng giành huy chương, chứ không thể đầu tư dàn trải. Tình trạng tập trung VĐV để tham dự tất cả các nội dung dù không đủ sức cạnh tranh huy chương như trên xảy ra ở hầu hết các đội tuyển đã được tập trung.

Quyết tâm vượt trội ở SEA Games không phải là sai. Những thành tích đạt được là rất đáng ghi nhận. Nhưng đầu tư hiệu quả để các VĐV đủ thực lực vươn tầm châu lục, xa hơn là Olympic là câu chuyện khác. Thay vì tiếp tục đầu tư dàn trải, TTVN cần lựa chọn trọng tâm, tập trung hỗ trợ VĐV ở các bộ môn có khả năng giành một trong ba vị trí dẫn đầu tại SEA Games, đồng thời đủ sức cạnh tranh huy chương ở các đấu trường ASIAD và Olympic.

Điều này cũng sẽ giải quyết được vấn đề nan giải suốt thời gian qua khi các VĐV tại đấu trường ASIAD và Olympic thường gặp khó khăn trong việc thuê chuyên gia huấn luyện giỏi, nâng cao chế độ dinh dưỡng, thuốc men, cơ sở vật chất.

Đã đến lúc các nhà quản lý thể thao cần thực chất hơn cho mục tiêu “trọng điểm” trong đầu tư, tập trung nâng cao yếu tố xã hội hóa thay vì lãng phí nguồn lực vốn ít ỏi cho các hoạt động chỉ mang yếu tố kỹ thuật hoặc mục tiêu ngắn hạn.

Đông Nghi