Phát triển kinh tế vùng Tây Nguyên: Đòn bẩy từ tín dụng cho nông nghiệp

Để phát triển kinh tế vùng Tây Nguyên, nguồn lực đầu tư cho ngành nông nghiệp có vai trò rất quan trọng. Tuy nhiên, các doanh nghiệp trong lĩnh vực này vẫn còn khó khăn trong tiếp cận nguồn vốn đầu tư cho sản xuất, kinh doanh, trong đó có vốn tín dụng ngân hàng.

Doanh nghiệp cần thêm vốn

Theo số liệu của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Việt Nam Khu vực 11, đến cuối tháng 2/2025, tổng dư nợ của các tổ chức tín dụng tại Tây Nguyên khoảng 590.618 tỷ đồng, tăng 0,54% so với cuối năm 2024, chiếm 3,75% tổng dư nợ nền kinh tế cả nước. Cho vay phục vụ phát triển nông nghiệp, nông thôn chiếm 62% tổng dư nợ khu vực.

Đặc biệt, dư nợ cho vay lĩnh vực cà phê chiếm 73% dư nợ cà phê toàn quốc, cho vay hồ tiêu chiếm 47% dư nợ hồ tiêu toàn quốc, cho vay cao su chiếm 12% dư nợ cao su toàn quốc. Tuy nhiên, tăng trưởng tín dụng tại khu vực Tây Nguyên vẫn chậm hơn so với bình quân chung cả nước. Bên cạnh đó, nhiều  doanh nghiệp (DN) vẫn gặp khó khăn trong việc tiếp cận vốn vay, nguồn vốn chưa đáp ứng nhu cầu của DN.

Phân loại mắc ca trước khi xuất khẩu tại một cơ sở sản xuất ở huyện Krông Năng. Ảnh: Nguyễn Gia

Theo ông Lê Đức Huy, Chủ tịch Hội đồng thành viên Công ty TNHH MTV Xuất nhập khẩu 2-9 Đắk Lắk chia sẻ, ngân hàng đã hỗ trợ rất lớn trong việc cung cấp tín dụng cho các DN xuất khẩu cà phê tại Tây Nguyên, hỗ trợ dòng tiền cho nông dân mùa cao điểm, giúp DN chủ động dự trữ hàng hóa và cung cấp giải pháp phòng vệ rủi ro giá và tỷ giá.

Tuy nhiên, ngân hàng cần tăng hạn mức và giảm lãi suất vay cho hộ sản xuất liên kết với DN, giúp họ nâng cao chất lượng sản phẩm; phát triển tín dụng xanh với lãi suất thấp. Đồng thời, có gói tài trợ đặc biệt cho công nghệ chế biến sâu, giúp nâng giá trị nông sản, tạo việc làm và tăng thu ngân sách cho địa phương.

Trong khi đó, ông Thái Như Hiệp, Giám đốc Công ty TNHH Vĩnh Hiệp (tỉnh Gia Lai) cho biết, tại Tây Nguyên, ngành cà phê là ngành kinh tế mũi nhọn, đóng góp khoảng 30% vào GDP khu vực, tạo sinh kế cho hàng triệu nông dân. Các DN cà phê góp phần quan trọng vào kim ngạch xuất khẩu của địa phương, nâng cao sản xuất bền vững.

Tuy nhiên, 90% sản lượng xuất khẩu vẫn ở dạng thô do đầu tư cho chế biến sâu đòi hỏi nguồn vốn lớn, DN khó thực hiện. Bên cạnh đó, ngành cà phê có tính mùa vụ, nhu cầu tài chính không đồng đều trong từng thời điểm. Đặc biệt, thời gian gần đây, giá cà phê ở mức cao nên vào mùa thu hoạch, DN chịu áp lực lớn về vốn để thu mua. Do đó, ngân hàng cần có giải pháp hỗ trợ nguồn vốn trung và dài hạn để nâng cao chuỗi giá trị cà phê.

DN cũng mong muốn hệ thống ngân hàng nghiên cứu, xây dựng cơ chế tín dụng đặc thù phù hợp với đặc điểm mùa vụ, chu kỳ của ngành này để cung cấp vốn đúng lúc phục vụ thu mua, chế biến, xuất khẩu, tăng năng lực cạnh tranh của DN trong nước.

Doanh nghiệp cà phê cần lượng vốn lớn để thu mua, chế biến, nhất là trong thời điểm thu hoạch. Ảnh: Nguyễn Gia

Tập trung tín dụng cho các ngành thế mạnh

Theo ông Nguyễn Kim Cương, Quyền Giám đốc NHNN Việt Nam Khu vực 11, Tây Nguyên có lợi thế lớn trong phát triển nông nghiệp, đặc biệt là cây công nghiệp dài ngày như cà phê, cao su, hồ tiêu. Bên cạnh đó, khu vực này còn có tiềm năng lớn về du lịch sinh thái, năng lượng tái tạo và tài nguyên khoáng sản như bauxite.

Thời gian tới, hệ thống ngân hàng trong khu vực sẽ tích cực triển khai các chính sách về tiền tệ và tín dụng nhằm hỗ trợ DN và người dân, nhất là trong các ngành hàng thế mạnh của địa phương; đẩy mạnh việc thực hiện các chương trình, chính sách tín dụng đang triển khai trên địa bàn; chỉ đạo các tổ chức tín dụng tiếp tục tiết giảm chi phí hoạt động, tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, đơn giản hóa thủ tục và các biện pháp khác để giảm lãi, phí và hỗ trợ người dân, DN trong tiếp cận vốn phục vụ tiêu dùng và hoạt động sản xuất, kinh doanh.

Tuy nhiên, để đáp ứng điều kiện vay vốn, DN cần minh bạch, rõ ràng về sổ sách tài chính, chi phí hoạt động và có phương án sản xuất kinh doanh hiệu quả.

Phó Thống đốc NHNN Việt Nam Đoàn Thái Sơn nhấn mạnh, ngành ngân hàng trên địa bàn các tỉnh Tây Nguyên cần tăng cường kiểm soát chặt chẽ tín dụng đối với lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro; chú trọng đầu tư tín dụng vào các dự án, công trình trọng điểm, tín dụng xanh, tín dụng phục vụ phát triển các ngành thế mạnh của vùng, địa phương. Đồng thời, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân, DN tiếp cận vốn tín dụng ngân hàng.

Phó Thống đốc NHNN cũng cho rằng, bên cạnh những giải pháp của ngành ngân hàng, cần sự phối hợp chặt chẽ của các sở, ban, ngành, các hội DN, hiệp hội nghề nghiệp trên địa bàn để những giải pháp, chính sách hỗ trợ được hiệu quả, đồng bộ.

Qua đó, giúp người dân, DN ổn định hoạt động sản xuất, kinh doanh, phát triển kinh tế bền vững, góp phần thực hiện mục tiêu tăng trưởng kinh tế - xã hội trong năm 2025 và những năm tiếp theo.

Sản xuất sầu riêng tại một doanh nghiệp trên địa bàn huyện Cư M'gar.

Về phía địa phương, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đắk Lắk Trương Công Thái cho rằng, vùng Tây Nguyên giữ vai trò tâm điểm của kết nối Đông - Tây; có vị trí chiến lược quan trọng về kinh tế, chính trị, bảo đảm quốc phòng - an ninh; là vùng dự trữ chiến lược cho phát triển bền vững của quốc gia.

Do đó, ngân hàng cần tiếp tục triển khai các giải pháp thiết thực để tăng trưởng tín dụng an toàn, hiệu quả, tập trung nguồn vốn cho vay những lĩnh vực, dự án trọng điểm của vùng, hỗ trợ phát triển ngành hàng, sản phẩm chủ lực là thế mạnh của các tỉnh trong khu vực; đẩy mạnh chương trình kết nối ngân hàng - DN nhằm tăng cường thông tin, nắm bắt nhu cầu, kịp thời xử lý những khó khăn, vướng mắc trong quan hệ tín dụng, tạo điều kiện thuận lợi trong tiếp cận nguồn vốn của người dân, DN.

Đồng thời, quan tâm hỗ trợ, tạo điều kiện thuận lợi để thành phần kinh tế tư nhân phát huy vai trò quan trọng trong đóng góp vào sự phát triển của nền kinh tế.

Minh Chi