Dân dã món bánh ốc của người Ca Dong

Đối với người Ca Dong, dù giàu nghèo thế nào, mâm lễ cúng dâng lên thần linh, thần lúa và ông bà, tổ tiên mỗi dịp lễ tết đều phải có bánh ốc.

Người Ca Dong quan niệm rằng khi kết thúc mùa vụ và tổ chức mừng lúa mới nếu đến nhà nào có nhiều bánh ốc thì chứng tỏ rằng vụ mùa đó đã bội thu. Nhà nào được mùa, mâm bánh ốc đầy ắp, viên mãn.

Phụ nữ Ca Dong gói bánh ốc chuẩn bị cho Lễ hội mừng lúa mới.

Muốn làm được bánh ngon, nguyên liệu được chọn lựa kỹ càng, hoàn toàn là gạo rẫy mới thu hoạch, giã, đãi sạch rồi ngâm vài tiếng đồng hồ. Lá gói bánh phải là lá dong (la benh) được tìm trên rừng vừa đủ độ lớn, không quá non cũng không quá già thì khi luộc chín, chiếc bánh mới có màu vàng. Lá gói bánh bên ngoài vẫn còn màu xanh ngả vàng đẹp mắt, có mùi thơm hòa quyện của gạo rẫy mới.

Bà Hồ Thị Mỹ Nương (dân tộc Ca Dong ở thôn Hạ Sơn, xã Phước Gia, huyện Hiệp Đức, tỉnh Quảng Nam) cho biết: “Khi gói bánh phải khéo léo cuộn lá thật kín, giữ chặt mép lá cuộn vòng lại thành hình chóp, đổ gạo vào sao cho chặt, đầy rồi buộc chặt lại bằng dây lạt thành từng chùm hoặc có thể riêng lẻ từng bánh”.

Bánh ốc dài khoảng từ 12-15 cm, một đầu phình to, một đầu nhọn.

Bánh gói xong có chiều dài khoảng 12 – 15 cm, ở trên phình ra và ở dưới nhọn. Thời gian nấu bánh chín thường khoảng 4 – 5 giờ.

Mỗi dịp tổ chức gói bánh ốc, người trong làng lại quần tụ ở từng nhà để gói, nấu và hàn huyên suốt đêm canh cho lửa vừa đượm, chờ bánh chín. Gói xong nhà này lại sang phụ gói cho nhà khác.

Mỗi người một việc, ai cũng mong gói những chiếc bánh ốc ngon nhất, đẹp nhất để sắp xếp trên mâm cúng sao cho hài hòa, bắt mắt và sau đó đãi dân làng cùng thưởng thức khi tham gia nghi lễ nhảy lúa (Tà mốp).

Khi ăn bánh ốc phải khéo léo bóc từng lớp lá ra, bánh ăn kèm với muối mè tạo hương vị đặc trưng của món bánh truyền thống, mộc mạc, giản dị như chính cách sống của bà con, tạo nên nét độc đáo trong văn hóa ẩm thực của người Ca Dong nơi vùng cao xứ Quảng.

An Trường