Ngân vọng điệu chèo đất Bắc giữa vùng biên Tây Nguyên

Giữa nhịp sống hiện đại, nơi đại ngàn nắng gió ở huyện vùng biên Ea Súp vẫn vang vọng làn điệu chèo quê lúa. Những giai điệu tưởng chừng chỉ có ở vùng Đồng bằng Bắc Bộ nay được ngân lên đầy tha thiết từ Câu lạc bộ hát chèo xã Ea Bung, như một minh chứng sống động cho tình yêu nghệ thuật không giới hạn địa lý.

Xã Ea Bung có hơn 1.000 hộ dân với trên 4.000 nhân khẩu, chủ yếu là người dân từ tỉnh Thái Bình và tỉnh Quảng Nam đi xây dựng kinh tế mới. Trên vùng đất mới, người dân cần cù lao động, sản xuất, dẫu xa quê hương nhưng không ai quên được những làn điệu chèo tha thiết.

Câu lạc bộ hát chèo xã Ea Bung biểu diễn tại chương trình giao lưu văn nghệ kỷ niệm Ngày thành lập Hội Người cao tuổi Việt Nam.

Là một người con của quê lúa Thái Bình đến Đắk Lắk từ cuối năm 1986, bà Tưởng Thị Bình (SN 1953, Phó Chủ nhiệm câu lạc bộ (CLB) hát chèo xã Ea Bung) chia sẻ, CLB được thành lập vào năm 2002, như một cách để cộng đồng người Thái Bình nơi vùng kinh tế mới vơi bớt nỗi nhớ quê hương, gắn kết với nhau qua những làn điệu chèo cổ. Không có rạp hát, không sân khấu chuyên nghiệp, chỉ là sân nhà, dưới mái hiên, bên chiếc chiếu nhỏ…, nhưng ở đó, mọi người cùng thả hồn theo những đam mê, say sưa với nghệ thuật.

“Điều đặc biệt của nghệ thuật chèo không chỉ là hát đơn thuần mà là sự kết hợp một cách hài hòa giữa hát, múa, diễn xuất và âm nhạc để tạo nên những tiết mục biểu diễn phong phú, đi vào lòng người. Ngày ấy chỉ có một cây sáo, một cây đàn nhị và một cái trống, ấy vậy mà các thành viên của CLB cũng đi khắp huyện để giao lưu, biểu diễn. Chưa kể, lúc ban đầu, điều kiện kinh tế thiếu thốn, đường sá đi lại khó khăn, những lần đi biểu diễn mọi người lại cùng ngồi trên chiếc xe công nông, đi về trong đêm, tuy vậy, cái vui là được người dân hưởng ứng, cổ vũ nhiệt tình”, bà Bình bộc bạch.

Mê chèo và biết hát chèo từ thời mới 17 - 18 tuổi, bà Bùi Thị Thu (SN 1967) tự hào khi kể về cái “nòi chèo” ăn sâu vào máu thịt của gia đình mình: “Nhà cô là đất chèo mà! Cụ chèo, ông chèo, bố chèo, anh trai chèo, rồi cô cũng chèo. Vào Đắk Lắk, tham gia CLB bản thân lại được thỏa đam mê, gắn kết cùng đồng hương nơi vùng đất mới”.

Dẫu vậy, điều khiến bà Thu và các thành viên CLB trăn trở là trước nhịp sống hiện đại, lớp trẻ ngày nay ít còn đam mê với nghệ thuật truyền thống. Cái khó không chỉ ở chỗ truyền lại kỹ thuật hát chèo mà còn là làm sao “gieo” được tình yêu với nghệ thuật truyền thống vào một thế hệ sinh ra trong thời công nghệ.

Một buổi sinh hoạt của CLB hát chèo xã Ea Bung.

Dù được thành lập từ năm 2002, nhưng do nhiều nguyên nhân, CLB bị gián đoạn, sinh hoạt đứt quãng, đến năm 2021, CLB mới duy trì sinh hoạt đều đặn tới bây giờ. Đến nay, CLB quy tụ 13 thành viên đều là người gốc Thái Bình, trong đó thành viên lớn tuổi nhất cũng đã 73 tuổi.

Dẫu cuộc sống bận rộn với ruộng đồng, nhưng với niềm đam mê, cứ mỗi chiều thứ bảy, chủ nhật hằng tuần, các thành viên lại cùng tụ họp, thả hồn mình vào những làn điệu chèo tha thiết, tạo nên một nét sinh hoạt văn hóa đặc sắc của người đất Bắc trên cao nguyên.

Không chỉ sinh hoạt trong phạm vi CLB, các thành viên còn tích cực tham gia các hoạt động văn hóa của xã, huyện tại các sự kiện trọng đại của địa phương, hội diễn văn nghệ. Các tiết mục luôn được chuẩn bị kỹ lưỡng từ lời ca, đạo cụ, đến trang phục. Bên cạnh tập luyện những làn điệu chèo cổ, CLB cũng sáng tác những bài hát chèo ca ngợi quê hương, vùng đất mình đang sinh sống.

Như lời bài hát “Ea Súp quê em” được sáng tác những ngày đầu thành lập CLB: “Mới tới lần đầu, Ea Bung, Ea Súp quê em/ Mới tới lần đầu, mà sao thân thương, mà sao yêu mến/ Như tiếng mẹ hiền ngày ngóng đêm mong con về xây dựng xây dựng nơi đây…”.

Giữa đại ngàn, làn điệu quê hương của những người con Thái Bình thắm đượm tình người vẫn vang lên. Và trong những làn điệu da diết ấy, có giấc mơ về một ngày mai rằng chèo sẽ không chỉ sống trong ký ức, mà sẽ lan tỏa trong trái tim lớp trẻ hôm nay và mai sau.

Huyền Diệu