Những bước đệm cho phát triển công nghiệp văn hóa

Đắk Lắk là mảnh đất giàu truyền thống và đa dạng văn hóa với kho tàng vô giá về di tích, nghi lễ, lễ hội, nghề thủ công truyền thống, dân ca, ẩm thực, phong tục tập quán...

Tất cả đều có thể trở thành chất liệu để tạo ra những sản phẩm văn hóa nghệ thuật vừa tôn vinh văn hóa dân tộc, vừa tạo ra giá trị kinh tế, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần nhân dân.

Cơ hội lớn từ tài nguyên văn hóa

Cùng với đồng bào các dân tộc thiểu số tại chỗ như Êđê, M’nông, J’rai (khu vực phía Tây) và Chăm, Ba Na (khu vực phía Đông), Đắk Lắk đã trở thành ngôi nhà chung của 49 dân tộc anh em cùng sinh sống. Chính sự đa dạng, phong phú về phong tục tập quán, về văn hóa truyền thống các vùng miền đã tạo nên nét đặc trưng riêng biệt của vùng đất và con người nơi đây.

Nét văn hóa nổi bật có thể kể đến như sản phẩm làng nghề truyền thống dệt thổ cẩm, đan đát, gốm, điêu khắc… đến những lễ hội đặc sắc như Lễ hội Cà phê Buôn Ma Thuột, hội đua voi, lễ hội cầu ngư, hội bài chòi.... và các phong tục độc đáo như lễ cúng cầu mùa, cúng bến nước, cúng nhà mới... Đặc biệt, niềm tự hào của Đắk Lắk là Không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên đã được Tổ chức UNESCO ghi danh là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.

Du khách tìm hiểu quy trình pha chế cà phê vợt tại Bảo tàng Thế giới cà phê.

Ngoài những tiềm năng về giá trị văn hóa truyền thống, Đắk Lắk còn có nguồn tài nguyên thiên nhiên hấp dẫn với cảnh quan đẹp, đa dạng từ đồi núi xen kẽ bình nguyên và thung lũng, hệ thống thác ghềnh hùng vĩ, những hồ chứa nước lớn cùng hệ sinh thái đa dạng, đặc trưng của các vườn quốc gia, rừng đặc dụng gắn với các dòng sông Sêrêpốk, Krông Ana, Krông Bông…

Đặc biệt, việc sáp nhập Đắk Lắk và Phú Yên - sự kết hợp giữa rừng và biển sẽ là lợi thế lớn nhất để phát triển lĩnh vực du lịch văn hóa ở địa phương. Đến đây, du khách có thể ngao du từ những cánh rừng bạt ngàn, không gian văn hóa cồng chiêng, thác nước hùng vĩ đến những bờ biển trải dài với những bãi tắm hoang sơ, gành Đá Đĩa độc đáo và hải sản phong phú. Đây sẽ là thế mạnh để xây dựng các sản phẩm du lịch độc đáo, đáp ứng nhu cầu đa dạng của du khách.

Theo Sở VH - TT & DL, sự đa dạng bản sắc dân tộc với những giá trị văn hóa độc đáo không chỉ là vốn quý và sức sống của Đắk Lắk mà còn là nền tảng, động lực, bước đệm cho sự phát triển ngành công nghiệp văn hóa của tỉnh.

Khát vọng vươn xa

Giữa tháng 5/2025, tại Bảo tàng tỉnh, Sở VH - TT & DL phối hợp tổ chức Chương trình thời trang thổ cẩm Việt Nam - Đắk Lắk 2025 với chủ đề “Sắc vóc non cao”. Ở đó, từ những bộ trang phục mang đậm dấu ấn văn hóa các dân tộc thiểu số, các nhà thiết kế đã nâng tầm thổ cẩm khi đưa chất liệu này vào tà áo dài - biểu tượng của vẻ đẹp Việt; đến những thiết kế móc len thủ công tạo nên những bộ trang phục mới trên nền cái cũ; hay những bộ váy, khố thổ cẩm hiện đại, trẻ trung...

Chương trình không chỉ đơn thuần là một sàn diễn thời trang nghệ thuật mà còn mang ý nghĩa sâu sắc trong việc gìn giữ và phát triển giá trị di sản thổ cẩm của các dân tộc Việt Nam. Ở đó, thổ cẩm không chỉ là vải vóc mà đó còn là ký ức, là bản sắc, là cội nguồn dân tộc và là giấc mơ lan tỏa, khao khát phát triển chất liệu di sản dân tộc...

Ẩm thực - nét văn hóa đặc trưng của dân tộc Tày, Nùng xã Ea Drông.

Nhận thức được tầm quan trọng của văn hóa trong phát triển kinh tế, tỉnh Đắk Lắk đã và đang có những chính sách quyết liệt để tạo điều kiện thuận lợi cho công nghiệp văn hóa. Điển hình là việc hỗ trợ các nghệ nhân, các buôn làng trong việc truyền dạy nghề, xây dựng không gian văn hóa cộng đồng và quảng bá các sản phẩm văn hóa đặc trưng; hay việc đầu tư cơ sở hạ tầng du lịch, phát triển các tour du lịch sinh thái kết hợp trải nghiệm văn hóa bản địa. Nhờ đó, nhiều dự án sáng tạo đã ra đời, từ những không gian cà phê mang đậm dấu ấn văn hóa Êđê, các homestay được thiết kế theo kiến trúc nhà dài truyền thống, đến những dự án âm nhạc, nghệ thuật dựa trên chất liệu dân gian...

Ông Trần Hồng Tiến, Giám đốc Sở VH - TT & DL cho biết, cuối năm 2024, UBND tỉnh đã ban hành Kế hoạch thực hiện chiến lược phát triển các ngành công nghiệp văn hóa trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2025 - 2030. Theo đó, sở sẽ tham mưu UBND tỉnh xây dựng kế hoạch triển khai có hệ thống, với định hướng rõ ràng về nội dung truyền thông, chính sách, phát triển nhân lực, ứng dụng công nghệ, mở rộng thị trường và bảo tồn bản sắc. Trong đó, tập trung vào một số lĩnh vực thế mạnh của tỉnh như: Du lịch văn hóa, thủ công mỹ nghệ, nghệ thuật biểu diễn, điện ảnh, mỹ thuật, triển lãm, ẩm thực, kiến trúc...

Với những tiềm năng và sự quan tâm kịp thời, công nghiệp văn hóa ở Đắk Lắk đang đứng trước cơ hội bứt phá. Tuy nhiên, con đường phía trước vẫn còn nhiều thách thức. Việc cân bằng giữa phát triển kinh tế và bảo tồn bản sắc, giữa hiện đại và truyền thống cần tiếp tục có những chính sách đột phá hơn để biến những giá trị văn hóa thành sản phẩm độc đáo, có sức cạnh tranh trên thị trường.

Thúy Hồng