Cánh đồng quê

Không biết từ khi nào, đằm sâu trong ký ức tôi là những mảng màu tươi đẹp của cuộc sống đã từng gắn bó một thời.

Ở đó, lưu dấu đậm nét nhất có lẽ là sắc màu của cánh đồng quê. Tôi đã từng chắt chiu, ôm lấy để những hình ảnh đó thuộc về, không thể nào rời đi được. Đấy là màu xanh mơn mởn của luống mạ non, là đám lúa dậy thì rập rờn trước gió, là thửa ruộng căng tràn sức sống khi sắc xanh bắt đầu ngả màu nâu sẫm, những gié lúa từ từ cúi xuống. Rồi cả cánh đồng vàng lên trong nắng chiều phai.

Quê tôi là một vùng nông thôn yên bình. Cha mẹ tôi gốc gác nông dân, quanh năm tảo tần bên vồng khoai, ruộng lúa. Ngay từ lúc còn nhỏ, nhất là khi biết nhận thức thế giới xung quanh thì góc ruộng, dòng mương, bờ vùng, vạt cỏ là những hình ảnh luôn gắn bó, ắp đầy trong tâm hồn để hình thành bao kỷ niệm. Tôi làm sao quên được không gian rộng lớn, trải dài đến hút tầm mắt của cánh đồng quê. Nơi ấy, từ mờ sáng các mẹ, các cô, các bác, các chú đã lần lượt ra đồng. Họ thầm lặng lao động trên mảnh đất có từ thời cha ông để lại. Họ cuốc cày, vun xới, nhổ cỏ, bón phân, tưới nước... mỗi thời điểm trong năm là một công việc khác nhau. Cứ thế họ cần mẫn từ ngày này sang ngày khác, nắng cũng như mưa.

Minh họa: Trà My

Tôi đã đi qua nhiều miền quê khác nhau trên dải đất hình chữ S thân thương để nhận biết và khám phá ở tầng sâu thẳm nhất của nền văn minh lúa nước có từ lâu đời. Bên cạnh cổng làng cổ kính rêu phong, cây đa cổ thụ, hàng tre xanh soi bóng xuống dòng sông thì những cánh đồng bao bọc lấy xóm, thôn luôn là hình ảnh thân thuộc, được nhắc đến nhiều nhất. Tôi từng nghĩ rằng, nếu ai đó xa quê, mỗi khi nhìn thấy cánh đồng, đặc biệt vào mùa gặt chắc hẳn bao nỗi nhớ sẽ lại ùa về. Bởi đấy là hình bóng quê nhà được thu nhỏ, gợi thức trong ta bao điều gần gũi, thân thiết. Nhớ những buổi mai hay chiều tà, thong thả ra trước ngõ để ngắm lúa xanh thì con gái, lòng bâng khuâng nghĩ về vụ mùa no ấm. Với tôi, miền quê có những cánh đồng bao giờ cũng làm nên không gian đẹp, rộng lớn, là chốn yên bình và thân thuộc.

Một ngày cuối tuần, tôi về quê, ngang qua cánh đồng chuẩn bị vào mùa gặt. Lặng ngắm trời chiều đang dần buông, nhìn đàn cò trắng vội vã bay về phía núi, lòng chợt dâng lên bao niềm nhung nhớ. Hương lúa mới nồng nàn theo gió. Cúi xuống nâng niu gié lúa trĩu hạt... Cánh đồng quê bỗng khiến tôi thổn thức, kỷ niệm xưa ùa về. Những đứa trẻ đầu trần, lấm lem bùn đất ngồi vắt vẻo trên lưng trâu. Tiếng sáo diều vi vút. Ao sen vào độ tỏa hương. Mải chơi đùa hay tìm con dế nấp trong bụi cỏ mà để trâu dẫm phá ruộng nương... Thoảng đâu đây mùi rơm rạ phơi được nắng ngập lối về làng. Thoảng đâu đây vị khói đốt đồng, lẩn khuất trong đấy là củ khoai lang nướng thơm lừng ấp giữa đôi bàn tay. Thoảng đâu đây, trong đám lúa ken dày, tiếng chim chiền chiện lạc bầy, dáo dác.Tôi đã gặp lại tuổi thơ của mình, của bạn bè đồng trang lứa theo dọc dài kỷ niệm về cánh đồng để yêu hơn làng quê, để thương hơn sự chắt chiu, tảo tần của cha mẹ, để hiểu hơn giá trị của hạt thóc, hạt gạo quê nhà.

Ruộng đất ngày càng thu hẹp dần khi cơn lốc đô thị hóa nông thôn tràn về các miền quê… Tôi đã từng thốt lên khi đứng trước những đám ruộng bỏ hoang, máy đào, máy xúc ngày đêm cật lực làm việc. Ngồi xuống bờ thửa, lơ ngơ mấy cụm lúa rài, lòng chợt ngậm ngùi khôn tả. Thương lắm một thời ở quê, làm lụng sớm hôm mà lòng bình yên, thư thái. Nhớ những lần làng trên xóm dưới gặt lúa đêm trăng, kĩu kịt quang gánh về chất đầy sân. Tiếng đập lúa, tiếng giần sàng, tiếng nói cười rộn rã...

Ký ức về những năm tháng xưa cũ rồi cũng như một giấc mơ, vì mọi thứ trong đời sẽ dần trôi qua... Nhưng chắc hẳn trong tâm hồn những ai từng sinh ra và lớn lên ở miền quê thì những cánh đồng, sự thể hiện cho hồn quê chân thật nhất vẫn mãi lưu giữ trong lòng.

Sơn Trần