Vượt qua những thay đổi về sức khỏe, tâm lý để cai thuốc lá thành công

Với những người nghiện thuốc lá lâu năm, khi tiến hành cai nghiện thường gặp phải một số vấn đề về thể chất lẫn tinh thần, đó là những thách thức thường gặp khi từ bỏ thuốc lá. Vì thế, người muốn cai thuốc lá cần có quyết tâm và chuẩn bị tâm lý để ứng phó với một số thay đổi xảy ra về tâm sinh lý.

Anh Võ Thành Nam (ở tổ dân phố 6, phường Tân Lợi, TP. Buôn Ma Thuột) đã cai thuốc lá 5 lần và đều… thất bại, vì lý do tăng cân nhanh sau khi cai một thời gian. Anh Nam chia sẻ: “Khi bỏ thuốc tôi luôn thèm ăn, có đợt sau 3 tháng bỏ thuốc tôi tăng 6 kg, nếu cứ đà đó tình trạng thừa cân, béo phì sẽ xảy ra nên tôi đã tái hút thuốc và nghiện nhiều hơn. Biết nguy cơ mắc nhiều bệnh do thuốc lá gây ra nhưng đến nay tôi vẫn chưa thể cai thuốc lá vĩnh viễn, tôi rất cần được sự tư vấn cai thuốc một cách khoa học của bác sĩ để từ bỏ được thuốc lá mà không bị tăng cân”.

Bác sĩ Bùi Nam Ơn, Giám đốc Trung tâm Y tế huyện Cư M'gar từng hút và nghiện thuốc lá trong nhiều năm. Sau đó, bác sĩ Ơn đã quyết tâm bỏ thuốc lá thành công, đồng thời giúp đỡ nhiều người thân, đồng nghiệp cùng bỏ thuốc bằng những kinh nghiệm của mình. 

Theo chia sẻ của bác sĩ Bùi Nam Ơn, tăng cân sau cai thuốc lá là vấn đề thường gặp, bởi khi bỏ thuốc, cơ thể dần khỏe mạnh hơn, ăn uống ngon miệng hơn nên giai đoạn đầu sau khi bỏ thuốc lá rất dễ dàng tăng cân. Theo các chuyên gia, cảm giác chóng đói là chuyển hóa trong cơ thể bạn đang trở lại bình thường. Hãy ăn những bữa nhỏ ít năng lượng như là bỏng ngô, cà rốt, quả mận hay cái gì đó ít béo. Cố gắng ăn khoảng 6 bữa nhỏ và uống nhiều nước, một thời gian sau đó sẽ ổn định, đồng thời cần tăng cường vận động, luyện tập thể dục, thể thao để kiểm soát cân nặng.

Đi bộ, rèn luyện thể lực vừa sức sẽ giúp cải thiện tình trạng gặp phải khi cai thuốc lá (ảnh chụp trước tháng 4/2021).

Ngoài ra, khi vừa cai thuốc lá, cơ thể sẽ bị đói thuốc vì đã quen với một lượng nicotine, khi lượng đó giảm đi sẽ khiến bạn có cảm giác đói để bạn hút thuốc. Cảm giác cực kỳ thèm thuốc thường chỉ kéo dài 1 - 5 phút nên hãy làm một việc gì đó cho đến khi cảm giác đó giảm đi: uống nước, tập thở sâu. Sau những lần như thế không được đáp ứng thì cảm giác thèm thuốc sẽ giảm dần.Người cai thuốc còn có cảm giác đầu bồng bềnh, mất tập trung, điều này có thể do thiếu nicotine trong máu. Vì vậy hãy làm việc từ từ, đừng quá cố gắng trong vài ngày. Tập thể dục nhiều hơn, làm việc với thời gian ngắn hơn xen kẽ với thời gian giải lao nhiều hơn.

Người vừa cai thuốc còn có thể bị ho, đây là phản xạ tự làm sạch của phổi. Sau khi ngừng hút thuốc, những lông mao giúp làm sạch phổi bắt đầu hoạt động trở lại sẽ đẩy đờm từ những phế quản nhỏ lên các phế quản lớn rồi được ho khạc ra ngoài. Lúc này người cai cần nhấp từng ngụm nước ấm sẽ có thể làm giảm ho và sẽ tự hết ho sau 1 - 2 tuần.

Một số người cai thuốc còn có biểu hiện căng thẳng và cáu kỉnh. Đây cũng là biểu hiện bình thường bởi vì lượng nicotine trong máu giảm dần cai thuốc lá, thành phần hóa học trong người sẽ thay đổi. Cơ thể đang cố gắng đối phó với những sự thay đổi đó. Lúc này hãy đi bộ, và làm vài động tác thư giãn, tập hít thở sâu, nói chuyện với ai đó về cảm giác của mình để giải tỏa.

Lại có những lúc người cai thuốc có trạng thái buồn rầu, trì trệ. Đó là bởi nicotine là chất hóa học kích thích tế bào não tạo nên cảm giác hưng phấn, khi không được cung cấp nicotine bước đầu sẽ gây ra cảm giác này. Phải mất một thời gian để cơ thể của bạn sản xuất cân bằng chất hóa học gây hưng phấn tự nhiên thay cho chất nicotine. Chúng ta cần thực hiện một bài tập đơn giản như là đi bộ nhanh, một bài thể dục nhịp điệu… và tình trạng này sẽ hết dần.

Ngoài những triệu chứng trên, người cai thuốc còn gặp hiện tượng khó ngủ sau cai thuốc. Đây cũng không phải là vấn đề nghiêm trọng vì bộ não đang học cách làm việc không có nicotine. Chất gây ngủ trong não có thể bị ảnh hưởng trong quá trình tự điều chỉnh lại này. Giải pháp là hãy ngâm mình trong nước ấm, uống một cốc sữa nóng trước khi đi ngủ. Có thể đọc báo hoặc nghe nhạc, giấc ngủ sẽ trở lại bình thường.

Trần Lan