Phì đại tuyến tiền liệt và rối loạn đường tiểu dưới

Tiểu gấp, tiểu đêm, són tiểu, tiểu nhiều lần trong ngày… là những biểu hiện thường thấy của triệu chứng rối loạn đường tiểu dưới.

Bệnh xuất hiện ở cả nam và nữ nhưng bệnh phổ biến ở nam có độ tuổi từ trung niên trở lên. Nguyên nhân chính gây nên tình trạng này là do phì đại tuyến tiền liệt.

Bệnh nhân N.T.H. (63 tuổi, ở xã Ea Bhốk, huyện Cư Kuin) nhập viện tại Khoa Ngoại thận tiết niệu (Bệnh viện Đa khoa vùng Tây Nguyên) để điều trị triệu chứng rối loạn đường tiểu và bệnh phì đại tuyến tiền liệt. Trước đó, ông H. thường xuyên mệt mỏi, uể oải, hay đau bụng dưới, tiểu nhiều lần cả ngày lẫn đêm, ăn uống không ngon, miệng kèm mất ngủ thường xuyên. Mặc dù có triệu chứng của bệnh rối loạn đường tiểu nhưng bệnh nhân không đi khám đúng cơ sở y tế chuyên khoa thận tiết niệu và uống thuốc không đúng bệnh trong khoảng thời gian dài dẫn đến ảnh hưởng đến thận. Sau khi được thực hiện các xét nghiệm cận lâm sàng như: siêu âm, khám trực tràng, xét nghiệm máu, ông H. được bác sĩ kết luận bị phì đại tuyến tiền liệt dẫn đến tình trạng rối loạn đường tiểu kèm suy thận.

Bệnh nhân Đ.V.C. (75 tuổi, ở xã Krông Búk, huyện Krông Pắc) cũng xuất hiện các triệu chứng của rối loạn đường tiểu dưới như: són tiểu, tiểu đêm hơn một năm nay, ảnh hưởng nhiều đến cuộc sống hằng ngày. Tuy nhiên, ông C. cũng không đi khám đúng chuyên khoa, tự ý mua thuốc uống thường xuyên khiến các triệu chứng bệnh ngày càng nghiêm trọng hơn. “Cứ nghĩ tiểu khó, són tiểu là do nóng trong người nên tôi đi mua các loại thuốc mát gan, lợi tiểu về uống. Nhưng khi đến bệnh viện, nghe bác sĩ giải thích có nhiều nguyên nhân gây bệnh rối loạn đường tiểu, phải tìm nguyên nhân gây ra bệnh để điều trị chứ không phải thấy có triệu chứng gì uống thuốc triệu chứng đó là không đúng. Hậu quả của việc uống thuốc lung tung là suy thận và tôi đang nhận hậu quả đó”, ông C. chia sẻ.

Bác sĩ Nguyễn Ngọc Hoàng, Trưởng Khoa Ngoại thận tiết niệu (Bệnh viện Đa khoa vùng Tây Nguyên) cho hay, trung bình mỗi ngày Khoa Ngoại thận tiết niệu điều trị ngoại trú cho 10 - 15 trường hợp, nội trú cho 3 - 4 trường hợp bị rối loạn đường tiểu dưới. Trong số bệnh nhân đến khám và điều trị, có đến 90% bệnh nhân khám bệnh không đúng chuyên khoa và tự ý mua thuốc về điều trị bệnh, đến khi bệnh có dấu hiệu nặng mới đến Bệnh viện Đa khoa vùng Tây Nguyên. Có những trường hợp bệnh nhẹ thành bệnh nặng, bệnh đơn giản thành bệnh phức tạp cũng do thói quen tự mua thuốc về uống, thậm chí nhiều trường hợp phải chạy thận nhân tạo cũng từ thói quen không tốt này. Việc tự ý điều trị bệnh dẫn đến những hậu quả: tác dụng phụ của thuốc, tạo vi khuẩn đa kháng thuốc, viêm loét đường tiêu hóa, tăng tỷ lệ suy thận.

Bác sĩ Nguyễn Ngọc Hoàng khám cho bệnh nhân bị rối loạn đường tiểu dưới. Ảnh: B. Trọng

Bác sĩ Hoàng giải thích, tuyến tiền liệt là cơ quan sinh dục của nam giới, nằm ở vị trí cổ bàng quang và đoạn đầu niệu đạo có nhiệm vụ tiết ra tinh dịch. Nam giới trên 40 tuổi thường bắt đầu phì đại tuyến tiền liệt. Càng lớn tuổi, tỷ lệ phì đại tuyến tiền liệt càng cao và tỷ lệ có triệu chứng càng nhiều. Tuyến tiền liệt phì đại sẽ chèn ép làm hẹp niệu đạo, nước tiểu còn tồn dư gây kích thích bàng quang dẫn đến buồn tiểu nhiều lần cả ngày và đêm. Vì vậy nam giới từ 50 tuổi nếu có triệu chứng rối loạn tiểu nên đi khám và thực hiện siêu âm bụng, đồng thời lưu ý khảo sát hệ tiết niệu và tuyến tiền liệt nhằm phát hiện kịp thời nguyên nhân gây ra triệu chứng trên.

Triệu chứng rối loạn đường tiểu dưới thường được chia thành ba nhóm chính: Nhóm triệu chứng về tống xuất (tắc nghẽn) bao gồm dòng tiểu yếu, tiểu khó, tiểu ngắt quãng, nhỏ giọt cuối dòng tiểu; nhóm triệu chứng chứa đựng bao gồm tiểu gấp, tiểu nhiều lần, són tiểu, tiểu đêm. Bên cạnh đó, người bệnh có thể xuất hiện một số triệu chứng thuộc nhóm triệu chứng sau đi tiểu như: Buồn tiểu ngay sau khi vừa tiểu xong, nhỏ giọt sau khi tiểu. Các triệu chứng đường tiểu dưới là một trong những biểu hiện của phì đại tuyến tiền liệt, nhưng cũng không phải hễ có phì đại tuyến tiền liệt là có triệu chứng rối loạn đường tiểu dưới. “Ngoài nguyên nhân chính gây ra triệu chứng rối loạn đường tiểu dưới là do tuyến tiền liệt thì còn có không ít nguyên nhân đến từ những căn bệnh khác, trong đó có: U bàng quang, hẹp niệu đạo, nhiễm khuẩn niệu và thậm chí là ung thư. Do đó, việc chẩn đoán sớm sẽ giúp xác định được nguyên nhân chính xác gây ra những triệu chứng này, giúp điều trị đúng, kịp thời, tránh gây ra những ảnh hưởng nặng nề hơn sau này”, bác sĩ Hoàng cho biết thêm.

Ngọc Lan - Mỹ Hạnh