Gánh nặng kép do hút thuốc lá

Sử dụng thuốc lá là một trong những mối đe dọa sức khỏe cộng đồng lớn nhất mà thế giới đã và đang phải đối mặt.

Theo ước tính của Tổ chức Y tế thế giới, mỗi năm trên thế giới có hơn 8 triệu ca tử vong do các bệnh liên quan đến thuốc lá. Tại Việt Nam, sử dụng thuốc lá gây ra hơn 100.000 ca tử vong mỗi năm, cao gấp 10 lần so với số ca tử vong do tai nạn giao thông gây ra.

Bệnh tật “đeo bám”

Ghi nhận tại Khoa bệnh phổi, Bệnh viện Phổi Đắk Lắk – nơi đang điều trị cho hàng chục ca bệnh có tiền sử hút thuốc lá cho thấy, hầu hết người bệnh nằm viện nhiều hơn ở nhà.

Hơn 10 năm bị căn bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính “đeo bám”, nam bệnh nhân T.H.P. (71 tuổi, trú xã Ia R’vê, huyện Ea Súp) mới thấm thía sức khỏe có giá trị hơn tiền bạc, vật chất.

Ông kể, trước đây ông làm nghề sửa chữa xe máy tại nhà, hễ rảnh là ông lại hút thuốc, buồn cũng hút mà vui cũng hút. Ông không biết bản thân mình nghiện thuốc lá từ khi nào, trung bình mỗi ngày ông hút từ 10 đến 15 điếu thuốc.

Thời còn trẻ, thấy sức khỏe bình thường nên dù vợ con khuyên bỏ thuốc ông vẫn không từ bỏ thói quen. Ngày đổ bệnh, ông mới biết phổi mình đã bị hủy hoại nặng nề, lần nào nhập viện ông cũng phải thở khí dung. Những năm đầu số lần vào bệnh viện còn thưa, 5 năm gần đây tháng nào cũng phải vào viện để điều trị, mỗi đợt thường kéo dài từ 10 - 20 ngày. Mặc dù chi phí khám chữa bệnh đã có bảo hiểm y tế nhưng các chi phí khác như tiền ăn uống, đi lại rất tốn kém.

Sau thời gian dài lâm bệnh nặng, nam bệnh nhân hơn 70 tuổi, trú tại huyện Ea Súp mới cai được thuốc lá.

Hiện căn bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính của ông P. đã ở mức độ 4, cộng thêm một loạt bệnh khác của tuổi già như men gan cao, bàng quang tăng hoạt nên người ông lúc nào cũng cảm thấy mệt mỏi. “Tôi đã cai được thuốc lá khoảng 5 năm nhưng bệnh ngày càng trở nặng hơn nên giờ thở thôi cũng thấy mệt. Thời gian nằm viện nhiều hơn thời gian ở nhà, tôi thấy rất hối hận, nếu biết hậu quả thuốc lá gây ra nặng nề như thế này thì tôi đã quyết tâm từ bỏ thuốc sớm hơn” – ông P. bày tỏ.

Gia tăng gánh nặng kinh tế

Nam bệnh nhân L.N. (67 tuổi, trú xã Đắk Liêng, huyện Lắk) chia sẻ, ông có “thâm niên” hút thuốc lá hơn 40 năm nay, dù biết thuốc lá có hại cho sức khỏe, nhiều lần ông quyết tâm cai thuốc nhưng được một thời gian ngắn lại tái sử dụng. Hệ quả, ông bị mắc căn bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính từ nhiều năm nay, số ngày nằm viện nhiều hơn ở nhà. Con cái lớn đều đã lập gia đình ra riêng, nhà chỉ còn vợ chồng già nương tựa vào nhau, bà cũng nay ốm mai đau nên mỗi lần lên bệnh viện điều trị bệnh, ông chỉ đi một mình. Vì vậy, cứ đến bữa ăn ông N. đều phải cậy nhờ người nhà của các bệnh nhân khác mua giùm, biết là phiền toái nhưng thời gian điều trị lâu dài, ông cũng không muốn thêm gánh nặng chăm sóc đối với con cháu.

Nam bệnh nhân này tiết lộ thêm, có những thời điểm mỗi ngày ông hút 1 gói thuốc, thậm chí khi gia đình có chuyện gì buồn có thể hút nhiều hơn. Mặc dù sử dụng loại thuốc có giá rẻ nhất thị trường nhưng mỗi tháng chi phí để mua thuốc lá của ông còn nhiều hơn tiền điện tiêu thụ của cả nhà. Trường hợp những người sử dụng loại thuốc lá hạng sang thì chi phí mỗi tháng phải đến tiền triệu. Giờ bệnh tình ngày càng trở nặng, sức đề kháng kém dần, nhưng do quá nghiện, ông vẫn chưa thể bỏ được thuốc lá.

Hơn 40 năm sử dụng thuốc lá, ở tuổi 67, thời gian nằm viện của nam bệnh nhân ở huyện Lắk nhiều hơn thời gian ở nhà.

Bác sĩ La Thế Anh, Khoa bệnh phổi, Bệnh viện Phổi Đắk Lắk cho biết, một thực tế rất đáng lo ngại đối với các căn bệnh liên quan đến thuốc lá xuất hiện rất lâu sau khoảng thời gian dài hút thuốc. Do vậy, hầu hết những người hút thuốc đều chủ quan về tình hình sức khỏe của bản thân, đến khi phát hiện bệnh thì đã quá muộn.

Theo thống kê, trong số các bệnh nhân đến điều trị tại Khoa bệnh phổi của bệnh viện, có từ 60 – 70% ca bệnh liên quan tiền sử sử dụng thuốc lá, độ tuổi từ 50 tuổi trở lên. Tuổi cao, sức đề kháng giảm, cộng với nhiều bệnh nền nên các bệnh nhân điều trị bệnh tại khoa sức khỏe rất yếu, thời gian điều trị kéo dài.

Cũng theo bác sĩ La Thế Anh, người hút thuốc lá kéo dài nhiều năm có thể gây ra hàng loạt căn bệnh liên quan đến đường hô hấp, bệnh tim mạch, đột quỵ, thậm chí là ung thư… Hút thuốc lá không chỉ làm tổn hại tới sức khỏe của người sử dụng, người hít khói thuốc thụ động mà còn làm tăng gánh nặng kinh tế đối với gia đình, ảnh hưởng đến môi trường sống. Vì vậy, để phòng chống các căn bệnh do thuốc lá gây ra, người dân không nên sử dụng và tiếp xúc với thuốc lá, đặc biệt đối với người đã có tiền sử sử dụng thì hãy cai thuốc để bảo vệ sức khoẻ cho chính mình, người thân và cộng đồng.

Hoàng Tuyết