Tận dụng mọi lợi thế có sẵn để Đắk Lắk phát triển vượt bậc

Đắk Lắk có vị trí địa lý là trung tâm của Tây Nguyên, có nhiều tiềm năng, lợi thế như: có diện tích lớn thứ 5, dân số đứng thứ 9 của đất nước; ngành nông nghiệp có quy mô lớn hàng đầu của cả nước cả về diện tích canh tác, năng suất, sản lượng và kim ngạch xuất khẩu...

 

Trong những năm qua, tỉnh Đắk Lắk đã có sự phát triển vượt bậc. Tuy nhiên so với mặt bằng chung của cả nước và khu vực thì vẫn là tỉnh chậm phát triển, quy mô nền kinh tế nhỏ, các thứ hạng so sánh, đánh giá quá khiêm tốn, thậm chí có nhiều chỉ tiêu yếu kém, lạc hậu. Sự phát triển của tỉnh vẫn chưa tương xứng với tiềm năng tự nhiên, xã hội, văn hóa và vị trí địa kinh tế, chính trị, quốc phòng - an ninh.

 

Thiết nghĩ, muốn phát triển đột phá trong 5, 10, 25 năm tới, tỉnh Đắk Lắk phải xác định tỉnh hiện đang ở đâu, ở thứ hạng nào của cả nước? Đồng thời, cần dựa vào lợi thế của tỉnh, dựa vào chiến lược phát triển của quốc gia và xu thế của thời đại, của toàn cầu và khu vực để hoạch định hướng phát triển, đề ra các chỉ tiêu cụ thể, các chính sách đột phá và các giải pháp khả thi đồng bộ để đạt được các mục tiêu, chỉ tiêu đó. Tôi đề nghị tỉnh nên lập bản đồ các chỉ số đạt được, cũng như các chỉ số xếp hạng của VCCI, của Bộ Kế hoạch và Đầu tư… và một bản đồ tương tự với chỉ số dự đoán phấn đấu,  lấy đó để chỉ đạo, chỉ huy, quản trị và đưa ra các giải pháp thực hiện bằng được.

 

Về kinh tế, theo tôi vẫn kiên trì cơ cấu: Nông lâm nghiệp - công nghiệp - dịch vụ du lịch. Đắk Lắk có lợi thế vượt trội cả nước và khu vực về nền nông nghiệp quy mô lớn, tập trung cây công nghiệp, lương thực thực phẩm hướng ra xuất khẩu. Cần giữ vững, có điều chỉnh chút ít cho phù hợp vùng nguyên liệu cho công nghiệp chế biến nông lâm sản và nông sản xuất khẩu với các sản phẩm chủ lực lớn: cà phê, cao su, hồ tiêu, gỗ rừng trồng cây mọc nhanh, cây ăn trái (bơ, sầu riêng, chanh dây...) và chăn nuôi...

 

Cần chú trọng xây dựng các chương trình dự án với công nghệ mới tiên tiến có áp dụng công nghệ cao trong cả chuỗi giá trị nông lâm sản để bảo đảm các sản phẩm sạch, an toàn, đạt tiêu chuẩn VietGap, GlobalGap..., truy xuất nguồn gốc, có chỉ dẫn địa lý, thương hiệu, nhãn hiệu tầm cỡ quốc gia và quốc tế. Nên nghiên cứu nhập công nghệ của Nhật Bản, Israel, Đài Loan, Hàn Quốc bằng con đường dự án FDI và doanh nghiệp, doanh nhân lớn! Nên mạnh dạn tích tụ đất nông nghiệp và khuyến khích mô hình tư nhân hóa trong tất cả các khâu của nông lâm sản mới tạo ra động lực và quy mô của các sản phẩm hàng hóa. Phải chú trọng tới khoa học công nghệ trong giống cây trồng vật nuôi, trong thu hoạch, sơ chế nông sản, chế biến sâu ra sản phẩm và thương mại hóa cho cả thị trường nội địa lẫn quốc tế.

 

Đắk Lắk có tiềm năng lớn để phát triển công nghiệp. (Trong ảnh: Sản xuất thép ở Công ty Cổ phần Thép Đông Nam Á). Ảnh: Hoàng Gia

Đắk Lắk cũng có tiềm năng lớn để phát triển công nghiệp. Trước hết là công nghiệp năng lượng: Thủy điện, điện mặt trời, điện gió, thậm chí điện địa nhiệt... Bên cạnh đó, công nghiệp chế biến cà phê còn rất lớn dư địa. Công nghiệp chế biến gỗ ván nhân tạo: MDF, HDF... với gỗ cao su từ thanh lý rừng cao su hết mủ hằng năm, gỗ rừng trồng cũng là hướng đi mà Đắk Lắk bỏ quên bao năm nay! Công nghệ này hiện đang thịnh hành ở nước ta: Cả nước có tới 13 nhà máy công suất từ 50.000 tới 400.000 khối ván nhân tạo/năm; một số tỉnh như Đắk Nông, Bình Phước, Long An cũng đã có nhiều nhà máy công suất rất lớn.

 

Công nghiệp chế biến cây lương thực (gạo, ngô, tinh bột sắn) cần được quan tâm phát triển bằng ổn định vùng nguyên liệu và áp dụng công nghệ mới, thiết bị hiện đại. Kêu gọi và tạo môi trường hấp dẫn mời gọi các nhà đầu tư vào chế biến hoa quả bằng các công nghệ tiên tiến phù hợp: cấp đông, sấy thăng hoa, đóng lon, chai các sản phẩm chanh dây, dứa, đậu nành, bơ, sầu riêng... Còn các dự án chế biến thịt, sữa... và công nghiệp cơ khí chế tạo sửa chữa phục vụ nông lâm nghiệp...

Một giải pháp quyết định là xây dựng một nền hành chính hiệu lực và hiệu quả. Cải cách thủ tục hành chính công “một cửa, một dấu, một chữ ký”, lấy sự hài lòng của người dân, của khách hàng là gốc để quản trị và điều hành. Hạn chế hội họp trực tiếp tập trung thay bằng họp trực tuyến, online; giảm chi phí hành chính và thời gian do hội họp để lãnh đạo các cấp có thời gian đi sát thực tế cơ sở, tiếp cận công việc và tiếp xúc với dân nhiều hơn. Phân cấp, phân quyền thật mạnh cho các huyện, thị, các sở, ngành để họ phát huy chủ động và trách nhiệm với công việc. Thử nghiệm tổ chức thi tuyển cán bộ lãnh đạo. Mạnh dạn tuyển chọn chuyên gia, giao việc cho trí thức trẻ.

Tỉnh cũng cần chuẩn bị đón nhận xu thế chuyển dịch công nghiệp gia công (giày da, may mặc…) từ miền Đông Nam bộ lên Đắk Lắk khi các con đường cao tốc từ TP. Hồ Chí Minh lên các tỉnh Tây Nguyên được xây dựng. Khi đó, vấn đề logistic, vận chuyển nguyên vật liệu và sản phẩm sẽ khác hẳn, chúng ta sẽ thực hiện cuộc dịch chuyển cơ cấu lao động từ nông nghiệp sang công nghiệp với quy mô không hề nhỏ. Đắk Lắk đứng trước cơ hội rất lớn trở thành tỉnh công nghiệp hóa.

Dịch vụ du lịch hiện là khâu rất yếu của Đắk Lắk: thiếu hạ tầng, thiếu công nghệ, thiếu sản phẩm và đặc biệt là thiếu nguồn nhân lực cho lĩnh vực này. Thiết nghĩ, tỉnh cần mạnh dạn tạo cơ chế thật hấp dẫn, thông thoáng và hỗ trợ với phương châm cùng có lợi, cùng thắng lợi trong lĩnh vực này. Với các địa danh và kho tàng lịch sử văn hóa dân tộc, dân gian của TP. Buôn Ma Thuột và hạ tầng kỹ thuật hiện có, tỉnh nên tập trung biến thành phố này thành điểm đến của du lịch. Muốn làm được như thế, phải chỉnh trang thành phố (làm lại hệ thống hè phố, bỏ bớt các cổng chào nhan nhản khắp thành phố và hướng dẫn người dân đô thị thực hiện theo khẩu hiệu: “Hãy đặt mình vào vị trí của khách, của nhà đầu tư”).

 

Có một lợi thế mới phát sinh là UNESCO vừa quyết định công nhận Công viên địa chất toàn cầu cho vùng Bazan Krông Nô, tỉnh Đắk Nông và sắp tới đây sẽ là điểm đến du lịch hấp dẫn hàng trăm nghìn du khách trong nước và quốc tế. TP. Buôn Ma Thuột rất gần điểm du lịch đặc biệt này nên cũng cần chuẩn bị cơ sở lưu trú, dịch vụ ăn nghỉ mua sắm và tham quan nghỉ dưỡng phục vụ du khách đến thăm khu công viên địa chất toàn cầu này. Đồng thời, cần thu hút các nhà đầu tư lớn đầu tư mạnh vào các khu vui chơi, danh lam thắng cảnh hồ Lắk, Buôn Đôn... bằng cách sang nhượng dự án, hoặc đầu tư mới từ đầu; thậm chí mạnh dạn mời đầu tư các sân golf như Lâm Đồng đã làm, phối hợp với ngành hàng không xử lý nâng cấp các chuyến bay nội địa và quốc tế đi đến Buôn Ma Thuột...

 

Du khách tham quan Bảo tàng Cà phê (TP. Buôn Ma Thuột). Ảnh: Hoàng Gia

Mặt khác, cần phát triển mạnh mẽ, quy mô chất lượng giáo dục - đào tạo và y tế chất lượng cao – đây là những loại hình dịch vụ chất lượng cao. Buôn Ma Thuột phải là thành phố tập trung hàng chục đại học lớn, các viện nghiên cứu, các đại học liên kết; liên kết với các đại học y khoa lớn và các bệnh viện lớn của TP. Hồ chí Minh, Hà Nội, Huế để có các chuyên gia y tế, bác sĩ giỏi, nổi tiếng tới cùng tham gia khám chữa bệnh cho người dân... Đắk Lắk với khí hậu thời tiết mát mẻ, cây cối xanh tươi yên tĩnh cũng rất phù hợp để kêu gọi tạo lập công viên phần mềm, các công viên trung tâm công nghệ cao, trung tâm ươm tạo công nghệ, ươm tạo doanh nghiệp công nghệ... theo kiểu Techno Park, hoặc Hi - Tech Park...

 

Để làm được như vậy, tỉnh Đắk Lắk trước hết cần tập trung mọi nguồn lực nâng cấp, bê tông hóa hoặc nhựa hóa tất cả các tuyến đường ô tô từ TP. Buôn Ma Thuột đến các xã. Đề nghị Chính phủ ưu tiên xây dựng đường cao tốc từ TP. Hồ Chí Minh đến các tỉnh Đắk Lắk, Đắk Nông, Gia Lai, Kon Tum bằng cách lãnh đạo tỉnh Đắk Lắk chủ trì mời lãnh đạo các tỉnh lân cận lập tờ trình lên Thủ tướng, Chủ tịch Quốc hội. Song song với đó là triển khai đường cao tốc đi Nha Trang (Khánh Hòa), nâng cấp các quốc lộ đi Đà Lạt (Lâm Đồng), Tuy Hòa (Phú Yên)... Đồng thời, quan tâm mời gọi đầu tư xây dựng tuyến đường sắt nối cảng Cái Mép Thị Vải lên Gia Nghĩa, đường sắt nối cảng Vũng Rô lên Buôn Hồ…

 

Chú trọng mở cửa thông thoáng, cởi mở và ưu đãi cho đầu tư từ bên ngoài vào với khẩu hiệu: “Đắk Lắk mở cửa, thân thiện và hội nhập” bởi muốn phát triển giai đoạn này phải dùng ngoại lực là chính (đó là đầu tư của Chính phủ bằng cơ chế riêng biệt, bằng vốn tài chính, đầu tư của các doanh nghiệp lớn của Việt Nam, của các dự án FDI từ nước ngoài).

 

Xem lại tính hiệu quả và sớm trình Thủ tướng Chính phủ và Ban Đổi mới doanh nghiệp Nhà nước để sắp xếp lại toàn bộ nông, lâm trường quốc doanh theo hướng: bán, khoán cho thuê, cổ phần hóa và tư nhân hóa tài sản trên đất. Cho phép tích tụ đất để gây tạo vùng nguyên liệu nông lâm sản lớn gắn với nhà đầu tư lớn khép kín về chế biến nông lâm sản...

 

Ưu tiên ổn định phát triển kinh tế, tạo việc làm, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của đồng bào dân tộc thiểu số, nhất là đồng bào dân tộc ít người tại chỗ.