Công tác chống hàng lậu, hàng giả và gian lận thương mại: Chủ động ứng phó với diễn biến thị trường

Năm qua, ngành Công thương đã có nhiều nỗ lực và đạt kết quả đáng ghi nhận trong công tác quản lý thị trường (QLTT), đặc biệt là trong lĩnh vực chống buôn lậu, hàng giả và gian lận thương mại. Theo dự báo: với sự phục hồi và tăng trưởng của nền kinh tế, thị trường hàng hóa cũng có nhiều biến động, đòi hỏi ngành phải có sự chủ động ứng phó kịp thời.

Kiểm tra gắn với tuyên truyền nâng cao nhận thức về pháp luật thương mại cho các chủ thể kinh doanh. (Ảnh: H.H)

Góp phần bình ổn thị trường
Ngày 5-1-2010, Đội QLTT số 4 phát hiện tại địa bàn huyện Krông Buk, xe ô tô BKS 47V 2126 đang vận chuyển 8.700 gói thuốc lá ngoại nhập lậu, Đội đã lập biên bản vi phạm, tịch thu tiêu hủy toàn bộ số hàng lậu và xử phạt vi phạm hành chính hơn 17 triệu đồng. Ngày 15-1, Đội QLTT Cơ động kiểm tra phát hiện tại địa bàn TP. Buôn Ma Thuột xe tải mang BKS 54V 1415 vận chuyển lô hàng gồm 12.000 chai thuốc bổ hiệu Sioplex và 2.645 hộp thuốc kháng sinh hiệu Dardum đã quá hạn sử dụng. Lô hàng này do Công ty TNHH Dược phẩm Đông Phương có trụ sở tại TP. HCM chuyển đến để tiêu thụ tại Dak Lak, Chi cục QLTT Dak Lak đã phối hợp với Chi cục QLTT TP. HCM tịch thu tiêu hủy lô hàng và phạt Công ty Đông Phương 20 triệu đồng. Ngày 15-4, Đội QLTT số 3 kiểm tra phát hiện tại địa bàn huyện Krông Pak Công ty TNHH Ngọc Hiếu kinh doanh 6 tấn phân bón đã hết hạn sử dụng, xử phạt và tịch thu hàng hóa với tổng số tiền 80 triệu đồng. Ngày 25-8 Chi cục QLTT phối hợp với đại diện một số hãng sản xuất xe máy tiến hành đợt kiểm tra các hành vi vi phạm sở hữu công nghiệp tại một số địa bàn trọng điểm trong tỉnh, phát hiện 72 xe máy xâm phạm kiểu dáng công nghiệp của Công ty Honda, xử phạt và tịch thu hàng  hóa với tổng số tiền gần 73 triệu đồng…

Đó chỉ là những vụ việc tiêu biểu trong lịch trình công tác dày đặc của Chi cục QLTT tỉnh (Sở Công thương) năm qua. Địa bàn rộng, đối tượng kiểm tra, kiểm soát đa dạng, phức tạp, lực lượng QLTT đã phải rất nỗ lực để hoàn thành nhiệm vụ, tạo chuyển biến tích cực về chấp hành pháp luật trong hoạt động kinh doanh, góp phần bình ổn thị trường. Công tác kiểm tra hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng được thực hiện thường xuyên. Trước tình hình giá cả hàng hóa liên tục có biến động, các đội QLTT đã tăng cường kiểm tra việc niêm yết giá và bán theo giá niêm yết tại các cơ sở kinh doanh... nhằm phát hiện những hành vi đầu cơ hoặc tự ý nâng giá; đồng thời phối hợp với cơ quan chức năng triển khai thực hiện các biện pháp bình ổn giá các mặt hàng thiết yếu. Hoạt động kiểm tra tại doanh nghiệp, hộ kinh doanh cá thể về các nội dung như kiểm tra thủ tục hành chính, điều kiện kinh doanh, nguồn gốc, chất lượng, nhãn mác hàng hóa… luôn gắn với công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức về pháp luật thương mại cho các chủ thể kinh doanh. Ngoài hoạt động kiểm tra định kỳ theo kế hoạch tại cơ sở kinh doanh, các đội luôn sẵn sàng ứng trực, tiếp nhận và xử lý “tin nóng” về thị trường hàng hóa, kịp thời phối hợp với lực lượng chức năng ngăn chặn, triệt phá nhiều đường dây vận chuyển buôn bán hàng cấm, hàng lậu liên tỉnh xuyên qua địa bàn, đặc biệt là đã triệt phá được nhiều vụ vận chuyển thuốc lá lậu từ Gia Lai sang Dak Lak. Trong năm, đã tịch thu hơn 24.000 gói thuốc lá nhập lậu, 4.900 lít dầu do không rõ nguồn gốc và nhiều hàng hóa khác, thu về cho ngân sách gần 1,5 tỷ đồng…

Kiểm tra thủ tục hành chính tại cơ sở kinh doanh.

Tăng cường nguồn lực, chủ động ứng phó với diễn biến thị trường
Theo đánh giá của Sở Công thương, bên cạnh những kết quả đạt được, công tác QLTT vẫn còn những hạn chế. Nội dung kiểm tra doanh nghiệp thường rất rộng, từ đo lường chất lượng, nhãn mác hàng hóa, đến sổ sách, hóa đơn, chứng từ v.v… nhưng số vụ phát hiện và xử lý vi phạm còn ít. Trên địa bàn tỉnh không có các doanh nghiệp sản xuất hàng hóa lớn có thể chi phối thị trường; chủ yếu là doanh nghiệp, đại lý, cửa hàng nhập hàng hóa từ các nơi khác nên giá cả, chất lượng phụ thuộc nguồn cung. Đặc biệt, kiểm tra  hàng cấm, hàng lậu trên khâu lưu thông không dễ, do loại hàng này thường được chia nhỏ, cất giấu với các loại hàng hóa khác và được chuyên chở trên các phương tiện vận tải hành khách. Số vụ kiểm tra, phát hiện hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng còn thấp so với diễn biến hiện trường do chưa có thiết bị hỗ trợ để kiểm tra tại chỗ chất lượng hàng hóa, không có mẫu hàng thật để đối chứng với hàng giả. Bên cạnh đó, sự phối hợp chống hàng giả giữa các nhà sản xuất với lực lượng chức năng chưa đồng bộ và chưa kịp thời, các vi phạm về sở hữu trí tuệ đều mang tính phức tạp, phải trưng cầu giám định trước khi xử lý, gây khó khăn cho việc kiểm tra. Mặt khác, do phải xử lý khối lượng công việc khá nhiều, đa dạng và phức tạp, phải bố trí lực lượng thường trực đều khắp trên địa bàn toàn tỉnh, tham gia với nhiều đoàn liên ngành, trong khi nguồn lực còn hạn chế nên hoạt động của lực lượng QLTT có lúc vẫn chưa đáp ứng kịp với yêu cầu thực tế.

Tốc độ phát triển kinh tế của tỉnh năm 2011 được dự báo sẽ tiếp tục ổn định và tăng trưởng, thị trường hàng hóa phát triển mạnh. Theo ông Giao Thanh Tùng, Phó Chi cục trưởng Chi cục QLTT tỉnh, bên cạnh những yếu tố tích cực, sự phát triển thị trường hàng hóa cũng kéo theo xu hướng gia tăng nạn hàng lậu, hàng giả, kém chất lượng, xâm phạm sở hữu trí tuệ…với nhiều thủ đoạn ngày càng tinh vi. Bên cạnh đó, những phương thức kinh doanh mới như nhượng quyền thương mại, bán hàng trực tuyến trên mạng cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ gây thiệt hại cho người tiêu dùng. Để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới, cơ quan chức năng sẽ tăng cường nguồn lực, chủ động ứng phó với diễn biến thị trường, trong đó nhiệm vụ trọng tâm là chống buôn lậu, hàng giả và gian lận thương mại. Ngoài những hoạt động thường xuyên, cần quan tâm theo dõi sát diễn biến của thị trường, có giải pháp kịp thời và thích hợp với tình hình cụ thể của từng địa bàn, từng thời điểm, kiên quyết không để xảy ra tình trạng lợi dụng các biến động trên thị trường để đầu cơ, nâng giá, nhất là các mặt hàng thiết yếu phục vụ sản xuất và tiêu dùng theo chỉ đạo Thủ tướng Chính phủ.

Năm 2010, Chi cục QLTT đã thực hiện gần 1.900 vụ kiểm tra, kiểm soát thị trường, phát hiện 890 vụ vi phạm, trong đó có 204 vụ vi phạm thủ tục hành chính kinh doanh, 364 vụ hàng cấm, hàng nhập lậu, 323 vụ hàng giả; tổng số tiền thu qua xử lý gần 2,4 tỷ đồng. Chi cục cũng đã phối hợp với các ngành chức năng kiểm tra 680 vụ, phát hiện xử lý gần 280 vụ vi phạm với tổng số tiền hơn 200 triệu đồng, chủ yếu là các hành vi vận chuyển, kinh doanh hàng lậu, bán hàng không niêm yết giá, vi phạm ATVSTP…

Hoa Hồng