Khi giá thuê đất được điều chỉnh tăng cao: Doanh nghiệp đã khó, càng thêm khó!

Năm 2011, UBND tỉnh tiến hành điều chỉnh đơn giá thuê đất đối với những đơn vị thuê đất là các tổ chức, doanh nghiệp (DN) trên địa bàn đã  hết thời hạn ổn định 5 năm. Với mức điều chỉnh tăng khá cao, dao động từ 3,3 đến 15 lần so với đơn giá thuê đất trước đó, nhiều tổ chức, DN đã thực sự bị “sốc”…

Với giá thuê đất được điều chỉnh tăng cao, không ít doanh nghiệp đang gặp khó khăn trong đầu tư xây dựng, sản xuất kinh doanh.

Ông Trần Thường, Phó giám đốc công Công ty Cổ phần Quản lý Bến xe Dak Lak, một trong những đơn vị chịu mức tăng khá cao trong lần điều chỉnh này, từ 412 triệu đồng năm 2010, lên 2,47 tỷ đồng năm 2011 đã thừa nhận, ai cũng cảm thấy “choáng” khi đơn vị nhận được thông báo từ Chi cục Thuế TP. Buôn Ma Thuột và công văn từ Sở Tài chính. Ông Thường cũng chia sẻ khó khăn mà DN đang phải đối mặt: năm 2010, hoạt động kinh doanh của đơn vị còn đang thua lỗ, lại là DN Nhà nước mới cổ phần hóa được hơn 1 năm nên kế hoạch kinh doanh có sự thay đổi, chưa thực sự đi vào ổn định, doanh thu theo đó cũng giảm do 13 tuyến xe bị buộc chuyển sang hoạt động ở bến xe khác… Với mức điều chỉnh tăng đến 6 lần như đơn giá hiện nay thì quả thực DN vốn đang gặp khó khăn giờ lại càng khó khăn hơn. Còn đối với Ban Quản lý Dự án Thủy điện 5 – Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), mức điều chỉnh tăng trên 11,25 lần, từ 80 triệu đồng/năm lên 900 triệu/năm cũng khiến đơn vị này bị “sốc”. Như lý giải của ông Hoàng Minh Tuấn, Trưởng Ban quản lý Dự án, toàn bộ diện tích mà đơn vị thuê 7.100 m2  là sử dụng mục đích xây dựng khu tập thể phục vụ nhu cầu nhà ở của cán bộ, kỹ sư, công nhân viên của Ban. EVN chỉ hỗ trợ kinh phí đầu tư, xây dựng, còn tiền thuê đất hằng năm được chia đều cho những ai sử dụng. Với giá thuê đất cũ, thì bình quân mỗi hộ gia đình trả khoảng 1,5 triệu đồng/năm, nay theo đơn giá mới, mức phải chi trả đã lên đến gần 20 triệu đồng/năm. Mức tăng được xem là “chóng mặt” này đã ảnh hưởng không nhỏ đến đời sống của cán bộ, công nhân viên nơi đây. Ông Tuấn cũng cho biết, trong số 7.100 m2  mà đơn vị thuê, chỉ 30% diện tích sử dụng để xây nhà ở, 70% còn lại là xây dựng đường giao thông, khuôn viên, sân chơi; hơn nữa, diện tích đất thuê chỉ đơn thuần phục vụ đời sống, sinh hoạt không kinh doanh cho nên đơn vị cũng đã có văn bản trình UBND tỉnh xem xét, giải quyết. Tương tự, giá thuê đất của Công ty Cổ phần Văn hóa Dak Lak cũng được điều chỉnh tăng 10 lần, từ 62 triệu đồng/năm lên 600 triệu đồng/năm. Như những gì mà lãnh đạo đơn vị này chia sẻ thì với việc tăng giá thuê đất lên như vậy, DN khó có thể tồn tại và phát triển, vì mặt hàng kinh doanh của Công ty chủ yếu là sách, văn phòng phẩm được mua, bán theo giá bìa, không thể tự ý tăng giá bán và lợi nhuận chủ yếu từ chiết khấu hoa hồng…  Một số đơn vị cũng có mức điều chỉnh tăng cao từ 10 -13 lần là: Công ty TNHH Thái Hòa thuê hơn 7.600 m2 trên đường Nguyễn Chí Thanh,  với tổng số tiền phải đóng là 482 triệu đồng trong năm 2011, tăng gấp 11 lần so với năm 2010; Công ty CP khách sạn Hai Bà Trưng phải nộp tiền thuê đất năm 2011 là 1,548 tỷ đồng, gấp 13 lần… Các đơn vị này đều khẳng định: trong tình hình khó khăn chung của nền kinh tế, với mức tăng giá thuê đất như hiện nay thì khó khăn của DN lại chồng lên khó khăn.

Giá thuê đất là một trong những yếu tố quan trọng tác động đến kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.

Trao đổi về vấn đề này, bà Lê Thị Oanh - Phó Giám đốc Sở Tài chính cho biết: toàn tỉnh có 260 DN có diện tích đất thuê đã hết thời hạn ổn định 5 năm, nên phải chịu sự điều chỉnh trong đợt tăng giá đất lần này. Sở cũng đã gửi thông báo đến cho 213 doanh nghiệp. Hiện tại hơn 10 đơn vị đã gửi văn bản đến UBND tỉnh, Sở Tài chính thắc mắc về căn cứ tăng giá thuê đất, phản ảnh những khó khăn và đề nghị điều chỉnh giảm hoặc có lộ trình tăng cho phù hợp. Tuy nhiên, cơ quan tài chính và thuế đã làm đúng quy định Nhà nước về việc tính mức thu tiền thuê đất của DN. Lý giải vì sao có sự tăng đột biến, gây sốc như thế, bà Lê Thị Oanh cũng cho biết: Đơn giá thuê đất được tính ổn định cho một giai đoạn 5 năm, không phải tính hằng năm. Như giai đoạn ổn định 5 năm, từ 2006-2010, đơn giá thuê đất của doanh nghiệp được tính ổn định theo giá đất của tỉnh ban hành năm 2006. Chính vì vậy, trong 5 năm doanh nghiệp đã được hưởng ưu đãi về giá thuê đất vì hằng năm, mặc dù tỉnh đều ban hành giá đất mới, thường điều chỉnh năm sau cao hơn năm trước, nhưng giá thuê đất của doanh nghiệp vẫn không thay đổi. Khi hết thời hạn ổn định 5 năm, ngành tài chính bắt đầu thực hiện điều chỉnh đơn giá thuê đất cho 5 năm tiếp theo. Giá đất năm 2011 tăng từ 1,1 đến 5 lần so với năm 2006; tỷ lệ phần trăm để xác định đơn giá thuê đất trên địa bàn tỉnh năm 2011 cũng được điều chỉnh từ 0,5% lên 1,5%, tăng gấp 3 lần năm 2006, điều đó lý giải vì sao đơn giá thuê đất trong năm 2011 có mức tăng dao động từ 3,3 – 15 lần. Tuy nhiên, cũng thừa nhận sự điều chỉnh này vẫn còn bất hợp lý, bởi nó áp dụng chung cho tất cả các tổ chức, DN, không phân biệt loại hình, đặc thù là đơn vị sản xuất kinh doanh hay chỉ phục vụ đơn thuần đời sống, sinh hoạt.

Để giúp DN hiểu rõ thêm về những quy định của Nhà nước, ngày 3-6 vừa qua, UBND tỉnh đã tổ chức hội nghị phổ biến Nghị định 121/2010/NĐ-CP của Chính phủ về “sửa đổi bổ sung một số điều của Nghị định số 142/2005.NĐ-CP của Chính phủ về thu tiền thuê đất, thuê mặt nước”. Hội nghị đã tạo cơ hội cho tổ chức, DN trực tiếp trình bày những vướng mắc, khó khăn của đơn vị mình, đồng thời cũng là dịp giúp UBND tỉnh nắm bắt, chia sẻ với DN. Cũng tại hội nghị, UBND tỉnh đã giao Sở Tài chính tiến hành kiểm tra, rà soát lại tình hình thực tế, thực trạng hoạt động sản xuất kinh doanh, cũng như khó khăn của từng đơn vị, báo cáo đề xuất để tỉnh có hướng giải quyết phù hợp.