Điểm sáng về mô hình HTX quản lý và kinh doanh điện nông thôn

Tiền thân của HTX DV điện nông thôn Ea Phê (gọi tắt là HTX điện Ea Phê) là mô hình quản lý điện do UBND xã Ea Phê (huyện Krông Pắc) quản lý.

Thực hiện công văn số 1414/CV-UB ngày 16-6-2003 của UBND tỉnh về việc chuyển đổi mô hình quản lý điện nông thôn,  ngày 19-10-2004, HTX điện Ea Phê được thành lập. Tổng giá trị còn lại của lưới điện hạ áp nông thôn là 565 triệu đồng gồm: 7 trạm biến áp 1.180KVA, 56,5 km đường dây lưới hạ áp tại xã Ea Phê và một số hộ dân lận cận của xã Hòa An, Ea Kuăng, với tổng số hộ sử dụng điện là 3.900 hộ. Lưới điện hạ áp được nhân dân góp vốn xây dựng từ năm 1990-1991 và chưa được cải tạo nên đã xuống cấp trầm trọng cả về đặc tính kỹ thuật cũng như tiết diện dây dẫn.

Để bảo đảm an toàn lưới điện, HTX đã sử dụng nguồn vốn UBND xã hỗ trợ, người lao động trực tiếp đóng góp, vốn vay của Liên minh HTX (LMHTX) tỉnh và quỹ lợi nhuận hằng năm đã đầu tư thay thế trụ gỗ tạm, trụ sắt, dây trần dẫn điện và thùng bảo vệ công tơ sắt bằng trụ bê tông, dây cáp vặn xoắn cách điện, thùng bảo vệ bằng nhựa composite. Nhờ đó, HTX đã bảo đảm được an toàn lưới điện, cơ bản đáp ứng nhu cầu sử dụng điện của người dân, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội tại địa phương, giảm tổn thất điện năng bình quân từ 25% xuống còn 6,4%. 

Ông Hồ Duy Vinh kiểm tra công tơ điện của một hộ kinh doanh do đơn vị quản lý.

Để hoạt động theo Luật HTX năm 2012, cuối tháng 12-2016 Ban quản trị HTX điện Ea Phê đã thuê Công ty Cổ phần thẩm định giá Thế Kỷ  (TP. Hồ Chí Minh) thẩm định tài sản của HTX vào thời điểm cuối năm 2016 là hơn 2 tỷ đồng, trong đó hệ thống đường dây điện hơn 750 triệu đồng, còn lại là vốn lưu động của HTX.

Từ kết quả thẩm định, Ban quản trị HTX đã họp, vận động các thành viên tích cực cùng góp vốn để tham gia quản lý hệ thống lưới điện với tổng số tiền 820 triệu đồng (15 thành viên). Từ số tiền này cộng với nguồn vốn lưu động hiện có, HTX đã hoàn trả chi phí đóng góp của các hộ dân tham gia góp vốn xây dựng đường dây điện trước đó theo từng lưới điện ở 21 thôn, buôn có sử dụng lưới điện, với tổng số tiền hơn 2 tỷ đồng (bình quân 526.000 đồng/hộ). Từ đó, HTX đã thực hiện thành công việc đăng ký Giấy chứng nhận HTX ngày 20-7-2017, và đã tiến hành chuyển đổi thành công theo mô hình HTX kiểu mới, hoạt động theo Luật HTX năm 2012.

Theo quy định, lợi nhuận của HTX kinh doanh điện dựa vào phần trích lại từ giá bán buôn điện nông thôn cho từng bậc thang bằng giá bán lẻ của bậc thang đó giảm trừ từ 25-30% (gồm tổn thất điện năng và chi phí quản lý vận hành lưới điện nông thôn).

Ông Hồ Duy Vinh, Giám đốc HTX cho biết, động lực lớn nhất giúp HTX điện bứt phá khỏi vòng xoáy hoạt động kém hiệu quả, ngưng hoạt động, chuyển sang HTX kiểu mới đó là sự hỗ trợ của chính quyền địa phương cấp xã trong việc xác định giá trị tài sản của nhân dân và vai trò trung gian tiếp nhận tiền chi trả của HTX, sau đó chi trả trực tiếp cho người dân đã tham gia góp vốn trước đó. Bởi, bản thân HTX cũ (thành lập năm 2004) có hệ thống quản lý, vận hành tương tự như mô hình ban quản lý điện, không xác định được thành viên và những lợi ích đi kèm nên các thành viên hoạt động tự phát, không hiệu quả. Do đó, khi chuyển đổi sang hình thức mới cho phép các thành viên góp vốn và tham gia lao động trực tiếp, vừa góp phần giải quyết việc làm cho người lao động trên địa bàn vừa gắn trách nhiệm quản lý, vận hành nên hiệu quả lao động được nâng cao rõ rệt.

Đại diện HTX dịch vụ điện nông thôn Ea Phê gặp gỡ, lấy ý kiến góp ý của khách hàng.

Hiện tại, HTX đang quản lý, vận hành hệ thống lưới điện hạ thế 0,4kV với tổng chiều dài hơn 62 km, 12 máy biến áp có dung lượng 2.970KVA  cung cấp điện cho 4.635 hộ dân ở 21 thôn, buôn của xã Ea Phê và một số hộ dân ở xã Hòa An, Ea Kuăng. Trong đó, hợp đồng cung cấp điện 1 pha là 4.508 hộ, 3 pha là 122 hộ, với giá bán lẻ điện theo Quyết định số 2256/QĐ-BCT, ngày 12-3-2015 của Bộ trưởng Bộ Công thương quy định về giá bán điện.

Bình quân mỗi năm HTX mua điện năng từ ngành điện là 8,8 triệu kWh và bán ra cho người sử dụng 8,2 triệu kWh, tổng doanh thu 13,8 tỷ, lợi nhuận sau thuế khoảng 300 triệu đồng. Bên cạnh giải quyết việc làm cho 15 thành viên (trong đó 6 lao động chuyên ngành kỹ thuật điện) có mức lương bình quân trên 5,3 triệu đồng/tháng; thực hiện nghĩa vụ thuế cho Nhà nước và các chế độ của người lao động đầy đủ, HTX còn tham gia các công trình phúc lợi tại địa phương, hỗ trợ xây dựng 3 nhà Đại đoàn kết (30 triệu đồng/nhà)...

Với những nỗ lực trên, nhiều năm qua HTX được Chi Cục thuế tỉnh tuyên dương là đơn vị chấp hành tốt pháp luật, thuế nhà nước, LMHTX Việt Nam và UBND tỉnh tặng Bằng khen là đơn vị có thành tích xuất sắc trong phòng trào thi đua xây dựng và phát triển kinh tế HTX.

Thanh Hường