Huyện Lắk: Tiềm ẩn nhiều rủi ro trong phát triển cây khoai lang

Những năm gần đây, cây khoai lang tại huyện Lắk đang có xu hướng phát triển mạnh. Tuy hiệu quả kinh tế mang lại cao hơn so với cây lúa, nhưng cây khoai lang vẫn tiềm ẩn nhiều rủi ro.

Hiện nay, trên các cánh đồng ở huyện Lắk, nhiều diện tích lúa bấp bênh nguồn nước đã được người dân thay thế bằng cây khoai lang. Do hiệu quả kinh tế cao hơn cây lúa gấp nhiều lần nên người dân đổ xô đi trồng, lúc đầu chỉ vài chục héc-ta nhưng giờ đã lên đến vài trăm héc-ta , thậm chí có rất nhiều hộ không chỉ chuyển đổi diện tích lúa của gia đình mà còn đi thuê đất ở nơi khác để phát triển cây khoai lang.

Tại xã Buôn Triết, mặc dù năm ngoái đa số hộ trồng khoai bị mất trắng do ngập lụt, nhưng năm nay diện tích vẫn lên đến gần 100 ha. Gia đình chị Phạm Thị Mơ (thôn Mê Linh 2, xã Buôn Triết) cho biết, 3 năm trước, gia đình đầu tư hơn 400 triệu đồng mua giống khoai lang Nhật tại Lâm Đồng để trồng  trên 6 ha. Năm đầu tiên, khoai cho năng suất từ 2 - 3 tấn/sào, được thương lái tìm đến tận nơi thu mua theo diện tích, có thời điểm giá lên đến 25 - 30 triệu đồng/sào. Năm đó, mỗi ha gia đình chị thu về 70 – 80 triệu đồng sau khi trừ tất cả các chi phí. Nhận thấy trồng khoai tuy vất vả, tốn nhiều công chăm sóc hơn trồng lúa, nhưng thu lợi nhuận gấp 3–4 lần nên dù năm ngoái bị mất trắng do ngập lụt, năm nay gia đình chị vẫn tiếp tục đi thuê 4 ha, với giá đất 3,5 triệu đồng/sào để trồng khoai, hy vọng năm nay sẽ được mùa, được giá. Cũng trồng khoai trên cánh đồng Buôn Triết, chị Nguyễn Thị Tươi (thôn Đoàn Kết 2, xã Buôn Triết) cho hay, năm nay gia đình trồng 2 ha, do ruộng của nhà nên chi phí đầu tư khoảng 50 triệu đồng/ha. Hiện vườn khoai trồng được 4 tháng và thương lái đã đến mua nguyên ruộng với giá 190 triệu/ha. Làm khoai lang tuy năm được năm mất, nhưng do hiệu quả kinh tế cao nên nhiều hộ có vốn thường chuyển ruộng lúa sang trồng khoai để tăng thu nhập.

Hộ chị Nguyễn Thị Tươi (thôn Đoàn Kết 2, xã Buôn Triết) đang kiểm tra ruộng khoai của gia đình.

Còn hộ chị Đặng Thị Hồng (Đông Giang 1, xã Buôn Tría) chia sẻ, năm 2017, sau hơn 4 tháng chăm sóc, đến khi chuẩn bị thu hoạch thì mưa lũ kéo dài, ngập lụt hết 1 ha khoai khiến gia đình mất trắng. Dù vậy, chị  tin tưởng vào hiệu quả của cây khoai lang nên năm nay đã  tìm thuê 1 ha đất ruộng ở xã Yang Tao để tiếp tục trồng khoai, kiếm thêm thu nhập. Đến nay gia đình chị đã đầu tư 90 triệu đồng cho diện tích khoai này và còn 2 tháng nữa là cho thu hoạch; hằng ngày 2 vợ chồng chị đều có mặt tại ruộng để lấy nước, kịp thời phát hiện sâu bệnh để tránh rủi ro. Khi khoai bắt đầu thu hoạch được, chị sẽ gọi thương lái đến mua tận ruộng…

Tuy lợi nhuận từ cây khoai lang cao, nhưng người trồng khoai ở huyện Lắk cũng đang đối mặt với rất nhiều rủi ro vì khoai nhiễm các bệnh như chết dây, nấm, héo xanh… Theo các hộ trồng khoai, vụ này đã có nhiều gia đình phải nhổ bỏ cả 1 ha khoai bị bệnh để trồng lại, gây thiệt hại không nhỏ. Không chỉ dịch bệnh, việc trồng khoai còn phụ thuộc rất nhiều vào thời tiết, như năm 2017 vừa qua, do mưa lụt kéo dài, nhiều diện tích khoai tại địa phương bị ngập, hư hỏng khiến nhiều hộ gia đình điêu đứng. Đó là chưa kể nguồn giống còn trôi nổi, chưa có sự kiểm soát của các cơ quan chức năng nên nhiều hộ đã mua phải giống kém chất lượng, vừa cho năng suất thấp vừa nhiều sâu bệnh.

Ruộng khoai của gia đình chị Đặng Thị Hồng (ở Đông Giang 1, xã Buôn Tría) thuê đất trồng tại xã Yang Tao.

Theo kế hoạch sản xuất của Phòng NN-PTNT huyện Lắk, vụ đông xuân 2017-2018 toàn huyện trồng 348 ha cây khoai lang, nhưng các địa phương đã trồng lên 781 ha, bằng 224,7% kế hoạch đề ra. Hiện nay giá khoai lang củ thu mua tại ruộng đang ở mức giá khá cao, dao động từ 14.000 - 15.000 đồng/kg, tăng 5.000 - 7.000 đồng/kg so với cùng kỳ năm ngoái. Nguyên nhân là do đầu vụ đông xuân 2017 - 2018 mưa nhiều nên nhiều diện tích còn ngập nước không xuống giống được, kéo theo nguồn cung khoai lang giảm, đẩy giá tăng. Do đây là cây trồng tự phát, huyện cũng chưa kêu gọi được người dân, doanh nghiệp liên kết để sản xuất nên thị trường cho loại cây này chưa ổn định, giá cả còn phụ thuộc vào thương lái. Hiện Phòng NN-PTNT huyện Lắk cũng chỉ khuyến cáo bà con nông dân không nên trồng ồ ạt mà chỉ trồng trên những vùng đất thích hợp, lựa chọn những giống khoai có chất lượng cao, nguồn gốc rõ ràng…

                Minh Thuận