Hợp tác xã Sản xuất nông nghiệp Ea Wy: Nỗ lực xây dựng chuỗi sản xuất bền vững

Trong thời gian hơn 1 năm đầu, HTX chưa phát huy được vai trò tập hợp thành viên, không huy động được vốn đầu tư. Đến cuối năm 2016, HTX đã kiện toàn lại bộ máy, bắt tay xây dựng các sản phẩm cà phê, hồ tiêu sạch để giới thiệu đến người tiêu dùng cả nước.

Từ 200 triệu đồng vốn điều lệ do 16 thành viên HTX đóng góp, Hội đồng quản trị HTX đã thống nhất đầu tư 1 lò rang cà phê sử dụng củi đốt với giá 50 triệu đồng, xét nghiệm mẫu đất tại vườn của các thành viên, đăng ký kiểm định chất lượng sản phẩm cà phê và tiêu. Nhờ có kết quả phân tích mẫu đất, HTX đã định hướng cho các thành viên áp dụng khoa học kỹ thuật, bón phân đủ liều lượng, đúng thời điểm, tăng cường sử dụng phân bón hữu cơ, hạn chế sử dụng thuốc bảo vệ thực vật để canh tác bền vững. HTX cũng vận động các thành viên áp dụng phương pháp tưới phun mưa dưới gốc, giúp tiết kiệm nước tưới và giảm công lao động. 

Chủ tịch Hội đồng quản trị, kiêm Giám đốc HTX Sản xuất nông nghiệp Ea Wy kiểm tra cà phê tại vườn của thành viên.

Để hỗ trợ nông dân, HTX đã sử dụng một phần vốn điều lệ cùng với nguồn tiền vay thêm từ thành viên, cung ứng vật tư trả chậm với cam kết về chất lượng và đảm bảo nguồn gốc sản xuất. Do đăng ký mua với số lượng lớn, HTX được các doanh nghiệp sản xuất, cung ứng phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, vật tư lắp đặt hệ thống tưới tiết kiệm, thường xuyên cử cán bộ kỹ thuật hỗ trợ nông dân và trích phần chiết khấu cho HTX. Một nửa số tiền chiết khấu được sử dụng vào kinh phí hoạt động của HTX, phần còn lại dành cho việc chi trả lãi vay vốn từ các thành viên và giảm giá trực tiếp cho nông dân. Đến nay, hợp tác xã đã phát triển mô hình tưới tiết kiệm trên 1/3 tổng diện tích tiêu, cà phê của thành viên, với khoảng 50 ha và mở rộng thêm hơn 100 hộ nông dân liên kết. 

Anh Lương Văn Khánh – thành viên Hội đồng quản trị HTX chia sẻ, bản thân anh có 7 ha tiêu và cà phê. Cuối năm 2016, gia đình anh đã tiên phong đầu tư tưới tiết kiệm trên quy mô 4 ha và nhận thấy phương pháp này đã giảm 1/3 lượng nước sử dụng trong mỗi đợt tưới, thời gian tưới cũng giảm được hơn 2/3, lại không tốn nhiều công lao động như phương pháp tưới truyền thống.

Do vậy, anh đã tích cực tuyên truyền thành viên HTX và bà con nông dân trong vùng cùng áp dụng. Gia đình anh cũng đang chuẩn bị triển khai áp dụng phương pháp này trên toàn bộ phần diện tích còn lại trong mùa khô năm nay.

Song song với việc vận động nông dân mạnh dạn đầu tư, áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất, HTX còn tích cực giới thiệu, quảng bá sản phẩm đến người tiêu dùng. Mỗi năm, HTX tham gia 2 – 3 đợt hội chợ tại nhiều tỉnh thành để trực tiếp giới thiệu sản phẩm. Bên cạnh đó, HTX đã hợp đồng với một đơn vị chuyên quảng bá hình ảnh, bán sản phẩm do HTX sản xuất tại các hội chợ thương mại trên cả nước và bán sản phẩm trên sàn thương mại điện tử nông nghiệp, thực phẩm sạch “Gcaeco.vn”. Chủ tịch Hội đồng quản trị, kiêm Giám đốc HTX Lương Thị Oanh cho biết, sản phẩm cà phê, hồ tiêu của HTX luôn được lựa chọn, chế biến kỹ càng trước khi đưa ra thị trường tiêu thụ. Toàn bộ cà phê nguyên liệu được hái với tỷ lệ trái chín trên 90%, phơi nguyên vỏ trên nền sân xi măng. Quá trình rang, xay cũng không sử dụng bơ, muối hay các loại phụ gia khác, chỉ ủ kín sau khi rang để cà phê dậy lên mùi thơm tự nhiên. Đối với tiêu, HTX cũng đặt hàng riêng cho nông dân thu hái tiêu chín, làm sạch, phơi khô. Sau đó, HTX tiến hành loại bỏ tiêu lép, nhỏ, rửa sạch, sấy khô rồi mới tiến hành đóng gói. Quy trình này giúp cho sản phẩm hồ tiêu có chất lượng đồng đều, hạt to, cay nồng, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm. Với mỗi ki-lô-gam cà phê, tiêu đạt chuẩn bán cho HTX, nông dân được hưởng phần cộng thêm từ 3 nghìn đồng đến 5 nghìn đồng.

Máy rang cà phê do Liên minh HTX tỉnh hỗ trợ chỉ mất khoảng 17 phút cho mỗi mẻ 7 kg.

Bên cạnh nỗ lực của 16 thành viên, các cơ quan, đơn vị cũng đã có nhiều hỗ trợ để HTX không ngừng mở rộng quy mô, nâng cao chất lượng sản phẩm. Trong đó, Phòng NN-PTNT huyện Ea H’leo đã hỗ trợ 75% chi phí đầu tư máy phân loại cà phê nhân và máy sấy hồ tiêu với tổng trị giá 145 triệu đồng. Trong tháng 9 vừa qua, HTX cũng nhận được hỗ trợ từ Liên minh HTX tỉnh để đầu tư 1 máy rang cà phê sử dụng điện và gas trị giá 90 triệu đồng. Chiếc máy này tương đối gọn, rang nhanh, ít tạo khói khi rang và vận hành dễ dàng nên HTX đã bố trí ngay tại điểm giới thiệu sản phẩm ở thôn 6, xã Ea Wy. Người dân trong vùng đến tìm hiểu và nếm thử cà phê của HTX có thể trải nghiệm quy trình lựa chọn và rang xay cà phê, hiểu thêm về giá trị của cà phê sạch nói riêng và nông sản sạch nói chung. Đây cũng là cách HTX khuyến khích những người sản xuất nông sản đổi mới tư duy, chú trọng khâu an toàn trong sản xuất, nâng cao giá trị hàng hóa của nông sản và tăng cường hợp tác theo chuỗi giá trị sản phẩm. HTX đang đề nghị Phòng NN-PTNT huyện Ea H’leo hỗ trợ xây dựng các mô hình VietGAP, tiến tới việc sản xuất có chứng nhận phù hợp với điều kiện canh tác của người dân và tìm thị trường ổn định cho sản phẩm cà phê, tiêu chất lượng cao.

Bảo Bình