Giáo dục con cái bằng tình yêu thương

Người xưa có câu: “Thương cho roi cho vọt, ghét cho ngọt cho bùi”, với hàm ý muốn con cháu khôn ngoan, nên người thì cần dạy dỗ nghiêm khắc. Vì lẽ đó, ở nhiều gia đình truyền thống, hình ảnh những người con nằm trên tấm phản để cha đánh bằng roi mây, roi tre mỗi khi phạm lỗi đã trở nên quen thuộc. Cách giáo dục nghiêm khắc như trên nghiễm nhiên trở thành một sự mặc định trong tâm thức của các bậc làm cha, làm mẹ.

Tuy nhiên, ngày nay việc giáo dục con cái trở nên khó khăn hơn rất nhiều. Cách giáo dục bằng roi vọt không còn hiệu quả và có khi lại có tác dụng ngược. Nhiều phụ huynh phàn nàn rằng con em mình hư quá, chẳng chịu nghe lời, thậm chí còn cãi lại cha mẹ. Nhiều người lại đổ lỗi cho môi trường xã hội, cho rằng do tiếp xúc với những đứa bạn hư nên con mình mới ra nông nỗi vậy. Nhưng các bậc phụ huynh hầu như không bao giờ tự vấn bản thân xem mình đã thật sự trở thành cha mẹ gương mẫu chưa. Nhiều phụ huynh vì mải lo miếng cơm manh áo nên không có nhiều thời gian tâm sự, hỏi han con cái, mà không biết rằng việc bỏ ra mỗi ngày ít nhất 15-30 phút để gần gũi, nói chuyện, tìm hiểu tâm tư, tình cảm con cái là rất cần thiết. Cha mẹ cần lắng nghe con, khuyến khích con bày tỏ những điều con nghĩ trong đầu, chứ không chỉ bắt con chỉ nghe mình thôi; đồng thời phải biết phản ứng kịp thời và thích hợp với những cảm xúc của con để mà kịp thời khen ngợi, động viên, khuyến khích hay cho con những lời khuyên đúng đắn. Con cái rất cần sự yêu thương, khuyến khích, hỗ trợ từ cha mẹ để chúng có thể phát triển. Cha mẹ phải làm sao để con cảm nhận được tình yêu thương của mình. Đừng ngần ngại biểu lộ tình cảm với con qua ánh mắt trìu mến, những cử chỉ âu yếm, những lời nói ngọt ngào. Cha mẹ cũng cần biết cách chấp nhận con cái. Điều này không có nghĩa là không bắt chúng nỗ lực để trở nên tốt đẹp hơn mà là chấp nhận mức độ con cái đạt được sau khi chúng đã cố gắng hết sức. Đừng ép con cái mình phải giống hay bắt chước một trẻ em khác bởi trên đời này không thể có hai đứa trẻ giống nhau. Để chấp nhận trẻ, cha mẹ phải biết đặt mình vào địa vị của trẻ và nhìn theo quan điểm của chúng. Đừng bắt chúng nhìn theo quan điểm của cha mẹ. Con cái có quyền và rất cần được đối xử bình đẳng. Hãy tôn trọng tự do của chúng, đừng cấm đoán chúng những gì mà cha mẹ xét thấy vô hại. Nếu cần phải xử phạt thì nên xử phạt đúng mức, hợp lý, đừng phê phán con quá đáng hoặc chửi rủa những câu thậm tệ, xúc phạm tới phẩm giá hoặc làm tổn thương tự ái của trẻ quá mức cần thiết. Đừng bêu xấu con trước mặt người khác hoặc những trẻ em khác. Cha mẹ tôn trọng con thì chúng mới biết tự trọng và tự tin.

Đồng thời, cha mẹ cũng cần phải tập cho con cái có tinh thần trách nhiệm ngay từ khi con còn nhỏ bằng cách trao cho chúng những trách nhiệm từ dễ đến khó, từ nhỏ đến lớn trong gia đình. Phải tập cho con cái dần dần quán xuyến được mọi việc. Và khi chúng đã lớn, khoảng 20-25 tuổi, phải tập cho chúng làm những công việc mang tầm vóc xã hội: làm ăn, giao thiệp, nhận lãnh trách nhiệm nghề nghiệp, điều hành công việc. Phải tập cho con làm được hầu hết những công việc của mình, thậm chí có thể thay thế địa vị mình.

Giáo dục con cái luôn là việc khó khăn. Với các bậc cha mẹ thời hiện đại, thấm nhuần quan điểm “Roi vọt không dạy trẻ nên người, yêu thương mạnh hơn lời quát mắng” có lẽ chính là phương cách đúng đắn để giáo dục con cái.

                                         Đoàn Văn Hân