Voi trắng đền vàng

Cũng như các nước Lào, Thái Lan, Việt Nam, Myanmar là xứ sở của voi. Trong khi voi trắng ở các quốc gia khác đã vắng bóng, tuyệt chủng từ lâu thì Myanamar hiện nay đang sở hữu 9 con voi trắng và số voi này được xem như báu vật quốc gia.

Tại Naypyitaw, thủ đô mới của Myanmar, 6 con voi trắng được nuôi dưỡng trong một ngôi đền kề bên chùa Uppatasanti ở trung tâm thủ đô, 3 con voi trắng còn lại được chăm sóc tại Công viên Mindhamma Hill, vùng ngoại ô của Yangon, thủ đô cũ của nước này.

Những con voi trắng quý giá là nguồn tài nguyên đặc biệt, là niềm tự hào của người dân Myanmar vì được sở hữu loài vật gắn với những huyền thoại và nghi lễ linh thiêng. Vì thế, những con voi trắng ở đây không phải nuôi nhốt trong chuồng trại bình thường mà được an trú, dưỡng thân trong những ngôi đền thật sự khang trang, kiến trúc đẹp, mang phong cách truyền thống mà người địa phương gọi là “Đền voi trắng”. Cảnh quan của ngôi đền cũng rất thơ mộng, xung quanh có hồ, thác nước, cây xanh và thực vật nhân tạo, rất thuận tiện cho việc chăm sóc voi và tham quan, vãn cảnh ngắm voi của du khách.

Một chú voi nuôi ở Đền voi trắng, thủ đô Naypyitaw.

Đền chùa Phật giáo ở Myanmar ngoài lối kiến trúc đặc trưng truyền thống của từng vùng còn xuất hiện nhiều tượng voi, tranh bích họa về voi trang trí trên tường tháp. Chủ đề nổi trội nhất là hình tượng Đức Phật ngồi thiền trên lưng 3 con voi đực có ngà ngắn, nhỏ. Vòi, đầu và chân voi đều khắc hoa văn tinh tế. Ở cổng chùa, đền tháp thường tạc hai chú voi trắng đứng uy nghi hai bên. Chùa Shwedagon ở Yangon còn gọi là Chùa Vàng, là chùa tháp lớn nhất và đẹp nhất Myanmar; trên đỉnh tháp được gắn rất nhiều kim cương, hồng ngọc, bích ngọc và các loại đá quý, chùa được dát vàng nên lấp lánh dưới ánh mặt trời vào ban ngày và ánh điện về ban đêm… Xung quanh chánh điện, ngoài tượng Phật còn thấy nhiều nhóm tượng ngoài trời đặc tả 3 chú voi trắng phủ phục, đầu hướng ra ngoài với phong cách nghệ thuật khá độc đáo. Vào dịp lễ hội lớn như lễ té nước (từ 11 đến 20-4 Dương lịch) hoặc lễ chùa đầu năm, người dân hoặc các vị sư thường tiến hành nghi lễ tắm tượng Phật, đeo vòng hoa vào cổ tượng Phật. Trẻ em theo cha mẹ đi lễ chùa thường ngồi chơi đùa trên thềm có đặt tượng voi trắng.

Voi trắng ở Yangon.

Theo tập quán ngàn đời, các triều vua phong kiến trước đây cũng như thủ lĩnh chính trị hiện nay ở Myanmar đều rất tôn sùng, quý trọng voi trắng. Sự xuất hiện của nó như là báo hiệu một cải cách chính trị hoặc mang tới điềm lành. Khi địa phương hoặc quốc gia có những sự kiện, lễ hội lớn thì những con voi trắng được đưa ra khỏi các ngôi đền, cho các nghệ nhân khéo tay trang trí, phục sức nghiêm chỉnh, làm đẹp làm sang cho những chú voi trắng và cùng đoàn người tham gia các hoạt động vừa nghiêm trang vừa náo nhiệt.

Khi thấy voi trắng diễu hành qua quảng trường thì các nhà lãnh đạo quân sự của Myanmar đều đứng nghiêm chào voi. Họ còn trân trọng tiến đến thực hiện các nghi lễ thiêng liêng, tôn kính và không quên đeo vòng hoa đẹp, tưới nước thơm lên thân mình voi. Sau đó voi trắng cùng nhiều voi khác diễu hành quanh chùa Uppatasanti ở trung tâm thủ đô Naypyitaw trong khi tiếng cầu kinh chúc phúc cho voi vang lên bên trong ngôi chùa.

Tượng voi trắng ở Chùa Vàng, thành phố Yangon.

Hai đền voi trắng của Myanmar ở Naypyitaw và Yangon là những điểm đến thú vị của du khách. Những chú voi trắng nơi đây được đặt tên riêng, được theo dõi kỹ về chỉ số sinh học, chúng khỏe mạnh, hoạt bát vì được chăm sóc khá tốt. Du khách đến tham quan có thể bỏ ít tiền lẻ mua vài món thức ăn như mía, chuối, cỏ non cho chúng. Những chú voi này tuy bị xích chân nhưng không chịu đứng yên mà luôn nhún nhảy như múa, tai phe phẩy như chiếc quạt, vòi cong lên võng xuống rất sinh động. Loài bạch tượng này chẳng những là báu vật của Myanmar mà còn tái hiện bức tranh huyền thoại xưa khi tham gia các lễ hội truyền thống ở đất nước Phật giáo nhiều đền vàng tháp cổ và góp phần làm nên nét độc đáo cho di sản văn hóa các dân tộc vùng Đông Nam Á.

Tấn Vịnh