Rút ngắn thời gian đóng bảo hiểm xã hội: Đề xuất theo hướng có lợi cho người lao động

Bộ Lao động – Thương bình và Xã hội (LĐ-TB-XH) vừa có Dự thảo Tờ trình Chính phủ về đề nghị xây dựng Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) sửa đổi thay vì đóng bảo hiểm xã hội từ 20 năm trở lên mới được nhận lương hưu, đề xuất giảm dần số năm đóng xuống còn 15 năm, hướng tới 10 năm đã nhận được sự đồng tình của nhiều người lao động.

Theo Bộ LĐ-TB-XH, tính đến năm 2020, cả nước mới chỉ có gần 33,5% lực lượng lao động trong độ tuổi tham gia BHXH, còn 66,5% (khoảng gần 32 triệu người) chưa tham gia. Tại tỉnh Đắk Lắk, số người tham gia BHXH bắt buộc gần 116.000 người, (chiếm chưa đến 11% lực lượng lao động trong độ tuổi). Trong khi đó, số người thất nghiệp nhận hỗ trợ trong năm vừa qua là gần 8.800 người; số người nhận BHXH một lần là 7.463 người.

Người dân TP. Buôn Ma Thuột nhận lương hưu tại nhà trong đợt dịch COVID-19 năm 2020.

Luật BHXH 2014 quy định: người lao động (NLĐ) đủ tuổi nghỉ hưu trong điều kiện làm việc bình thường, đóng đủ 20 năm BHXH trở lên được hưởng lương hưu. Mức hưởng hằng tháng bằng 45% mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH và tương ứng với số năm đóng theo quy định. Chính quy định điều kiện về thời gian tối thiểu được hưởng lương hưu quá chặt chẽ và quá dài cũng như do tác động kinh tế dẫn đến số người đang tham gia rời bỏ hệ thống BHXH trước tuổi nghỉ hưu khá lớn, nhất là những người nghỉ việc giữa chừng ở các đơn vị, doanh nghiệp. Về lâu dài, những người không có lương hưu này sẽ tạo áp lực lớn cho xã hội khi phải bố trí nguồn lực đơn lẻ để bảo đảm an sinh, chăm sóc y tế.

Do đó, đề xuất trên là phù hợp vì sẽ góp phần kéo giảm thực trạng NLĐ đăng ký nhận chế độ BHXH một lần, thu hút được nhiều người tham gia BHXH, tạo điều kiện cho người lao động cao tuổi nhưng số năm tham gia BHXH thấp vẫn được hưởng các quyền lợi BHXH… Đồng thời, NLĐ sẽ được bảo vệ tốt hơn trước những rủi ro trong quá trình làm việc, tăng khả năng tiếp cận với lương hưu khi về già. Ông Nguyễn Văn Võ (phường Tân Thành, TP. Buôn Ma Thuột) chia sẻ, bản thân ông có gần 15 năm làm việc ở một doanh nghiệp tại Khu công nghiệp Hòa Phú, năm nay cũng đã gần 60 tuổi nên khi nghe thông tin đề xuất giảm số năm đóng bảo hiểm để nhận lương hưu ông rất đồng tình, hưởng ứng. Bởi với điều kiện gia đình không mấy khá giả như ông Võ, nếu khi đến tuổi nghỉ hưu mà chưa đủ số năm đóng bảo hiểm chắc sẽ nhận BHXH một lần vì không thể đóng một lần số tiền bảo hiểm của nhiều năm để nhận lương hưu hằng tháng.

Chị Nguyễn Thị Tuyết, công nhân Công ty Cổ phần Đô thị và Môi trường Đắk Lắk phấn khởi cho rằng, giảm số năm đóng BHXH tối thiểu xuống còn 15 năm rồi đến 10 năm để nhận lương hưu là điều rất tốt, nhất là đối với những người làm việc trong môi trường độc hại và công việc nặng nhọc. Bởi nếu vậy, khi đủ điều kiện nhận lương hưu thì những lao động này có thể chuyển đổi, tìm công việc phù hợp khác phù hợp với sức khỏe.

Một lao động ở xã Ea Drông, thị xã Buôn Hồ làm thủ tục nhận BHXH một lần sau khi nghỉ việc.

Trên thực tế hiện nay cho thấy, qua các năm số người nhận BHXH một lần ngày càng tăng và diễn ra khá phổ biến. Theo số liệu thống kê của BHXH Việt Nam, trong 3 tháng đầu năm 2021, số lượng NLĐ nhận BHXH một lần tiếp tục tăng nhanh, cụ thể cả nước có 226.503 người hưởng BHXH một lần, tăng hơn 20,5% so với cùng kỳ năm 2020. Đối với tỉnh Đắk Lắk, BHXH tỉnh đã giải quyết chế độ một lần cho 2.200 người với số tiền trên 62 tỷ đồng. Do đó, giảm thời gian đóng BHXH là đề xuất được nhiều người lao động nhìn nhận là phương án hợp lý, tạo động lực, khuyến khích lao động tham gia BHXH nhiều hơn.

Được biết, Bộ LĐ-TB-XH đề xuất sửa đổi Luật Bảo hiểm xã hội, cụ thể: Sửa đổi công thức tính lương hưu phù hợp với sửa đổi quy định về điều kiện thời gian tham gia BHXH tối thiểu để hưởng chế độ hưu trí; Bổ sung quy định tính tháng lẻ giai đoạn trước 2014 để tính hưởng BHXH một lần theo hướng nếu thời gian đóng trước ngày 1-1-2014 có tháng lẻ thì những tháng lẻ đó được chuyển sang giai đoạn đóng bảo hiểm xã hội từ ngày 1-1-2014 trở đi; Bổ sung quy định việc điều chỉnh lương hưu có quan tâm đối với nhóm đối tượng có mức lương hưu thấp và thu hẹp khoảng cách chênh lệch lương hưu; Sửa đổi quy định về điều kiện thời gian tham gia bảo hiểm xã hội tối thiểu để hưởng chế độ hưu trí, quy định về tuổi nghỉ hưu...

Thúy Hồng