Tăng cường xử phạt vi phạm qua thông tin, hình ảnh ghi âm, ghi hình

Thời gian qua, rất nhiều hành vi vi phạm pháp luật trong lĩnh vực giao thông đường bộ bị lực lượng cảnh sát giao thông (CSGT) xử lý thông qua thông tin, hình ảnh thu được từ thiết bị ghi âm, ghi hình do cá nhân, tổ chức cung cấp (gọi chung là thông tin, hình ảnh).

Có thể nói, đây là một trong những kênh phát hiện hết sức quan trọng, góp phần đảm bảo mọi hành vi vi phạm pháp luật đều được xử lý kịp thời, nhanh chóng, hiệu quả.

Nếu như trước đây khi vắng bóng lực lượng CSGT, các tài xế thường lợi dụng vi phạm pháp luật như phóng nhanh, vượt ẩu, lạng lách, đánh võng, chạy quá tốc độ… thì nay các tài xế đều phải lưu ý bởi các hành vi vi phạm dễ bị camera giám sát hành trình ghi lại, cung cấp cho CSGT và không tránh khỏi bị xử phạt.

Khoản 11, Điều 80 Nghị định 100/2019/NĐ-CP ngày 30-12-2019 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ và đường sắt cho phép người có thẩm quyền xử phạt được sử dụng thông tin, hình ảnh thu được từ thiết bị ghi âm, ghi hình của cá nhân, tổ chức cung cấp để làm căn cứ xác minh, phát hiện hành vi vi phạm. Đây là cơ sở pháp lý quan trọng để CSGT “phạt nguội” thông qua thông tin, hình ảnh do cá nhân, tổ chức cung cấp.

Hiện nay, đa số xe ô tô, xe tải khi lưu thông đều gắn camera giám sát hành trình, do vậy các hành vi vi phạm có thể được ghi lại song không phải lúc nào cá nhân, tổ chức cũng trích xuất hình ảnh để cung cấp cho CSGT bởi nhiều lý do như: sợ gặp phiền toái hoặc phải tốn thời làm việc với CSGT để xác minh hình ảnh do chính mình cung cấp.

Thiết nghĩ, để khuyến khích cá nhân, tổ chức cung cấp thông tin, hình ảnh về các hành vi vi phạm của các phương tiện cho CSGT xử phạt, cần xây dựng một hành lang pháp lý đầy đủ, chặt chẽ để triển khai thực hiện. Theo đó, cá nhân, tổ chức nắm giữ thông tin, hình ảnh về hành vi vi phạm phải có trách nhiệm cung cấp cho CSGT để xác minh, xử phạt. Cá nhân, tổ chức nắm giữ hình ảnh, thông tin về hành vi vi phạm đặc biệt nghiêm trọng như tài xế, phương tiện gây tai nạn chết người nhưng bỏ trốn… mà không cung cấp nếu bị phát hiện có thể bị xử phạt vi phạm hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự về hành vi không tố giác tội phạm.

Cán bộ Phòng CSGT Công an tỉnh trích xuất dữ liệu vi phạm từ camera qua máy tính. Ảnh: Hoàng Tuyết

Đối với những thông tin, hình ảnh cung cấp cho CSGT xử phạt thì cá nhân, tổ chức đã cung cấp thông tin, hình ảnh đó nên được biểu dương, đồng thời có thể được hưởng một khoản tiền nhất định theo tỷ lệ phần trăm của số tiền xử phạt. Bên cạnh đó, để bảo đảm thời hạn xử phạt vi phạm hành chính cần quy định rõ thời gian cung cấp thông tin, hình ảnh vi phạm đến CSGT sau khi cá nhân, tổ chức biết thông tin hoặc ghi lại hình ảnh. CSGT phải tiến hành kiểm tra, xác minh, lập biên bản và ban hành quyết định xử phạt trong thời hạn bao lâu... Ngoài ra, cần phải quy định các chế tài xử lý đối với hành vi cung cấp thông tin, hình ảnh giả mạo, không đúng sự thật để trêu chọc, gây rối nhằm đánh lạc hướng người có thẩm quyền xử phạt. Đặc biệt, cần phải quy định rõ việc giữ bí mật về danh tính của cá nhân, tổ chức đã cung cấp thông tin, hình ảnh hoặc có biện pháp bảo vệ an toàn nếu họ bị phát hiện.

Đối với lực lượng chức năng, cụ thể là CSGT cần thiết lập, công khai địa chỉ tiếp nhận thông tin, hình ảnh do cá nhân, tổ chức cung cấp và xây dựng quy trình xử lý cụ thể; không sử dụng các thông tin, hình ảnh đã quá thời hạn xử phạt hoặc không có cơ sở để kiểm tra, xác minh hành vi vi phạm. Khi có kết quả xử lý (xử lý hoặc không đủ cơ sở để xử lý), CSGT phải kịp thời thông tin đến cá nhân, tổ chức đã cung cấp thông tin, hình ảnh được biết.

Thiết nghĩ, muốn khuyến khích cá nhân, tổ chức cung cấp thông tin, hình ảnh để CSGT xử phạt rất cần một hành lang pháp lý cụ thể. Nếu thực hiện tốt việc này thì ý thức chấp hành pháp luật của các tài xế sẽ được nâng lên, góp phần kiềm chế tai nạn giao thông.

Đỗ Văn Nhân