Ngày ấy Bác Hồ dạy học ở Dục Thanh

Năm 1910, Nguyễn Ái Quốc đã dừng chân tại Phan Thiết và dạy học tại một thời gian ở Trường Dục Thanh.
Trường Dục Thanh được thành lập vào năm 1908 do 2 người con của cụ Nguyễn Thông, một nhà nho yêu nước là Nguyễn Trọng Lồi (Ấm Năm) và Nguyễn Quý Anh (Ấm Bẩy) đứng ra tổ chức. Trường nằm trên một vùng đất bằng phẳng bên bờ sông Cà Ty (thành phố Phan Thiết, tỉnh Bình Thuận). Số học sinh của trường lúc đó có trên 100 người, chia làm hai ban: Ban Hán văn và ban Pháp văn. Khi mới đến, học trò được học Quốc ngữ trong vài tháng rồi sau đó mới học các môn khác. Trong trường, có 6 giáo viên, thầy Nguyễn Tất Thành (tên Bác thuở đó) là một trong những giáo viên trẻ nhất.

Bác Hồ thăm lớp học vỡ lòng phố Hàng Than, Hà Nội (1958) (Ảnh: T.L)

Khi giảng bài cho học sinh, thầy Thành đã giáo dục lòng yêu nước nồng nàn, yêu quê hương tha thiết, đọc cho học sinh nghe những bài ca yêu nước, hướng dẫn cắt tóc ngắn và tập thể dục. Trong nội dung giáo dục, thầy đã kết hợp những kiến thức trong sách vở với việc tham quan thực tế. Chiều thứ năm hay thứ bảy, thầy lại dẫn học sinh đi chơi làng Long Khê và đình làng Đức Nghĩa. Vào dịp trung thu thầy trò lại đi chơi trên bãi biển Thương Chánh, cùng ngắm trăng và hát những câu yêu nước thuộc lòng:
“Á tế á năm châu là bậc nhất
Người nhiều hơn mà đất cũng rộng hơn
Đạo làm trai sống trong trời đất
Phải làm sao cho rõ mặt non sông”.
Buổi chiều sau giờ làm việc, thầy Nguyễn Tất Thành thường ra chăm sóc cây khế sau nhà. Ngoài ra, thầy còn dành một số lớn thì giờ để đọc sách Tân thư (những cuốn sách nói về sự mới mẻ, mở mang trí tuệ con người).
Cuối năm 1911, thầy Nguyễn Tất Thành từ giã ngôi trường thân yêu, từ bến cảng Nhà Rồng ra đi tìm đường cứu nước. Học sinh ai cũng ngẩn ngơ luyến tiếc Người.
Trong khu di tích Trường Dục Thanh tại Phan Thiết, Bình Thuận hiện nay còn có Ngọa Du Sào, nhà thờ cụ Nguyễn Thông, giếng nước, cây khế ngọt của Bác từng vun xới. Trong Ngọa Du Sào, từ bộ ván 3 tấm của thầy giáo Nguyễn Tất Thành nằm, trước bàn để bộ ấm trà thầy thường uống nước. Chiếc hòm thầy đựng đồ, chiếc tủ sách của thầy đều được các học trò khi xưa của Người hướng dẫn cho bày đặt đến nơi đến chốn.