Sinh viên thực tập sư phạm và những kinh nghiệm cần thiết

Thực tập sư phạm là một học phần quan trọng trong quá trình đào tạo người giáo viên, được thực hiện vào năm thứ ba của chương trình đào tạo.

Trong thời gian thực tập, giáo sinh được tiếp xúc trực tiếp với hoạt động liên quan đến nghề nghiệp của mình sau này. Bên cạnh đó, nó còn giúp giáo sinh củng cố mở rộng và nâng cao kiến thức chuyên môn, kỹ năng giao tiếp. Thông qua hoạt động thực tập, giáo sinh còn có thể vận dụng những lý luận dạy học ở trường đại học vào thực tiễn giảng dạy ở nhà trường phổ thông. Sau đây, là một số kinh nghiệm cần thiết chia sẻ đối với các bạn sinh viên thực tập sư phạm:

Sự tự tin và tác phong mẫu mực

Thực tập là một công việc mang tính tích hợp rất cao những kiến thức sư phạm và sự trải nghiệm nghề nghiệp. Khi bước vào thực tập ở một trường phổ thông, các sinh viên phải thể hiện sự tự tin và tác phong mẫu mực của một người thầy với học sinh. Khi đứng lớp, giáo sinh cần chú ý khâu diễn đạt sao cho rõ ràng và truyền cảm, tránh lan man, ôm đồm kiến thức, nên nhấn vào trọng tâm bài học; trình bày bảng đẹp và hợp lý cũng là yêu cầu cần lưu ý. Ngoài ra, giáo sinh cần có khả năng bao quát lớp, với một phong thái chững chạc, tạo không khí tiết học tích cực, tránh thụ động, độc thoại, hoặc nghiêng nhiều về lý thuyết, giảng dài dòng lan man. Giáo sinh nên nói ngắn gọn, đi thẳng vào trọng tâm bằng lời lẽ đơn giản. Thực tế cho thấy, một số sinh viên lúng túng khi ứng dụng công nghệ thông tin để giảng dạy, đôi khi lạm dụng một cách không cần thiết. Cần phân bố thời gian tiết dạy hợp lý, tránh bị “cháy” hay “ướt” giáo án. Sau tiết học, giáo viên hướng dẫn và những người dự giờ sẽ góp ý, đánh giá tiết học, giáo sinh nên lắng nghe và tiếp thu những ý kiến một cách cầu thị, bình tĩnh bằng thái độ chân thành của một người đi học nghề, tránh những phản ứng căng thẳng, đôi co với người hướng dẫn.

Chú trọng hoạt động chủ nhiệm

Trước khi sinh hoạt lớp, giáo sinh cần tìm hiểu kỹ nội quy học sinh của trường phổ thông mà mình đến thực tập, hiểu được đặc điểm tình hình lớp, tiêu chí đánh giá thi đua giữa các lớp học. Trong giờ sinh hoạt lớp, giáo sinh nên tạo bầu không khí thầy trò gần gũi, lắng nghe những tâm tư của học sinh, tạo cho các em sự tin tưởng, từ đó đề ra kế hoạch phù hợp và hiệu quả. Khi gặp tình huống sư phạm, giáo sinh nên kịp thời trao đổi, xin ý kiến của giáo viên hướng dẫn về biện pháp giáo dục. Đồng thời, để đợt thực tập đạt kết quả tốt, giáo sinh cần tích cực tham gia các hoạt động của tổ bộ môn và của nhà trường nơi giáo sinh thực tập.

Có kiến thức chuyên môn vững vàng

Có kiến thức chuyên môn, lương tâm nghề nghiệp và kỹ năng nghề nghiệp là những điều kiện cần thiết của bất cứ một ngành nghề nào. Đối với nghề sư phạm, cần phải có một lượng kiến thức vững vàng để truyền đạt cho học sinh, nhất là kiến thức chuyên môn. Thứ hai, là phải có lương tâm nghề nghiệp và bản chất đạo đức của một nhà giáo. Thứ ba, cần có kỹ năng sư phạm, đó là khả năng quan sát, nắm bắt tâm lý của học trò, khả năng xử lý tình huống sư phạm…

Học hỏi kinh nghiệm từ hoạt động dự giờ

Một số giảng viên các bộ môn được phân công về các trường phổ thông để thăm hỏi và dự giờ sinh viên thực tập của bộ môn mình. Hoạt động dự giờ sinh viên thực tập sư phạm không chỉ là dịp để giảng viên trường đại học đánh giá đúng tình hình thực tập, chất lượng và năng lực giảng dạy của sinh viên ở trường phổ thông mà còn là cơ hội để giảng viên trường đại học, đại diện cho cơ sở đào tạo, lắng nghe ý kiến phản hồi của giáo viên trường phổ thông về chất lượng sinh viên thực tập và chương trình đào tạo ở trường đại học. Bên cạnh đó, các sinh viên cùng chuyên ngành còn tham gia dự giờ lẫn nhau, vừa để học hỏi, rút kinh nghiệm cho bản thân, đồng thời góp ý cho nhau hoàn thiện hơn tiết dạy của mỗi người. Sinh viên thực tập cần quan tâm ý kiến nhận xét, đánh giá về tiết dạy mẫu từ phía giảng viên, giáo viên hướng dẫn và các sinh viên khác trong đoàn, từ đó có thêm nhiều nguồn ý kiến khác nhau để đúc kết nên kinh nghiệm giảng dạy cho riêng mình.

Lập kế hoạch thực tập

Thời gian thực tập của sinh viên sẽ kéo dài tùy theo sự sắp xếp của từng trường đại học, cao đẳng và các đơn vị đăng ký thực tập. Do đó, để quá trình thực tập không bị lúng túng và bỡ ngỡ, mỗi sinh viên nên tự xây dựng kế hoạch thực tập cho riêng mình. Kế hoạch thực tập gồm có kế hoạch toàn đợt và kế hoạch từng tuần. Theo đó, giáo sinh cần nắm rõ kế hoạch của đoàn thực tập, kế hoạch hoạt động của đơn vị mình thực tập và sự sắp xếp của giáo viên hướng dẫn để xây dựng kế hoạch thực tập sao cho hợp lý.

Đoàn Tiến Dũng