Các nước Arab hoan nghênh sáng kiến hòa bình Trung Đông của Pháp

Ngoại trưởng các nước Arab ngày 28-5 đã họp phiên đặc biệt tại trụ sở Liên đoàn Arab (AL) ở thủ đô Cairo (Ai Cập), với sự tham dự của Tổng thống Palestine Mamoud Abbas, thảo luận sáng kiến hòa bình Trung Đông do Pháp đề xuất.

Tại phiên họp, các ngoại trưởng Arab đã hoan nghênh sáng kiến của Pháp và nỗ lực của Paris nhằm đưa Palestine và Israel trở lại bàn đàm phán.

Trong bài phát biểu của mình, Tổng thống Abbas nhấn mạnh các nghị quyết liên quan của Liên hiệp quốc, sáng kiến hòa bình Arab 2002 và các thỏa thuận đã ký trước đó giữa Palestine và Israel sẽ được tham khảo tại hội nghị hòa bình quốc tế sắp diễn ra tại Paris. Theo Tổng thống Abbas, đây là thời điểm huy động ý chí quốc tế và Arab để người dân Palestine có được tự do và tìm kiếm giải pháp cân bằng trên cơ sở đồng thuận về vấn đề tị nạn và thiết lập một nhà nước Palestine độc lập theo đường biên giới hồi tháng 6-1967. Tổng thống Abbas cho biết các nước Arab công nhận nhà nước Israel song ông phản đối cái gọi là "Nhà nước Do Thái" và việc thành lập một nhà nước Palestine với "biên giới tạm thời".

Về phần mình, Tổng Thư ký AL Nabil Al-Arabi đã chỉ trích thái độ của Israel đối với Palestine cũng như nỗ lực hòa bình nhằm giải quyết cuộc xung đột giữa Israel-Arab.

Dự kiến, kết thúc hội nghị, các Ngoại trưởng Arab sẽ thông qua một nghị quyết ủng hộ sáng kiến của Pháp cũng như toàn bộ nỗ lực của Arab và cộng đồng quốc tế về việc khôi phục các cuộc đàm phán hòa bình giữa Israel và Palestine.

Hòa bình giữa Israel và Palestine vẫn là điều gì đó xa vời. Ảnh A.P

Pháp đưa ra sáng kiến hòa bình hồi cuối tháng 1, theo đó, Paris sẽ tổ chức hội nghị đặc biệt cấp ngoại trưởng vào ngày 3-6 tới, song không có sự tham gia của Israel và Palestine. Hội nghị sẽ có sự tham gia của khoảng hơn 20 nước và tổ chức bao gồm Liên hiệp quốc, Liên minh châu Âu, Liên đoàn Arab cho đến khi nhất trí được 2 điều kiện quan trọng. Ông Al-Arabi cho biết: “Có 2 vấn đề được nêu ra trong cuộc gặp sẽ quyết định được thành công của hội nghị. Trước tiên đó là cần thành lập một cơ chế điều hành, thứ 2 đó là thực hiện trong một khung thời gian cụ thể. Mục tiêu của chúng ta không chỉ đưa hai bên ngồi vào bàn đối thoại – điều đã xảy ra 25 năm qua mà không có bước tiến. Những gì cần đó là tạo ra một cơ chế điều hành để thực hiện những quyết định này trong một khung thời gian cụ thể”. Mục đích của hội nghị là nhằm chuẩn bị cho hội nghị cấp cao với sự tham gia của các nhà lãnh đạo trên thế giới, trong đó có lãnh đạo Israel và Palestine, trong nửa cuối năm nay. Tuy nhiên, Israel đã bác bỏ sáng kiến này, cho rằng hòa bình chỉ có thể đạt được thông qua các cuộc thương lượng trực tiếp giữa Israel và Palestine, chứ không phải thông qua các diễn đàn quốc tế. Các cuộc thương lượng giữa Israel và Palestine đã bị đình trệ kể từ khi sáng kiến do Mỹ đứng đầu đổ vỡ hồi tháng 4-2014.

Tổng thống Pháp Francois Hollande tuần trước cho biết, hội nghị quốc tế, dự kiến diễn ra vào cuối tháng 5 tại Paris nhằm tái khởi động các cuộc đối thoại hòa bình, sẽ bị hoãn lại để bảo đảm sự tham dự của Mỹ. Theo nguồn tin ngoại giao Pháp, cuộc họp sẽ diễn ra trước lễ Ramadan, bắt đầu vào khoảng mùng 6-6 tới và Mỹ đã đưa ra một số đề xuất tích cực cho chương trình nghị sự của cuộc họp.

Ngoại trưởng Pháp Jean-Marc Ayrault trong tháng này cũng có chuyến thăm Israel và Palestine để kêu gọi sự ủng hộ đối với sáng kiến hòa bình của Pháp. Chính quyền Palestine hoan nghênh sáng kiến này và đang vận động các nước ủng hộ nỗ lực của Paris.

Tuy nhiên, nhiều chuyên gia phân tích nhận định những nỗ lực ngoại giao của Pháp cứu vãn hòa bình Trung Đông sẽ không đạt được bước tiến nếu không có sự hỗ trợ tích cực của Mỹ. Sau nhiều tuần do dự, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry cuối cũng đã nhất trí tham dự cuộc họp. Tuy nhiên, Mỹ vẫn bày tỏ lo ngại về khả năng thất bại của sáng kiến lần này có thể ảnh hưởng đến triển vọng xây dựng hòa bình lâu dài.

Chuyên gia phân tích của Viện nghiên cứu các vấn đề vùng Vịnh tại Mỹ Hussein Ibish cho rằng, đề xuất của Pháp khó có thể thành công với 2 rào cản lớn. Trước tiên đó là phía Israel không hợp tác với sáng kiến của Pháp, trong khi Mỹ dường như đang muốn giữ “mô hình 3 bên” mà theo đó Mỹ là bên thứ 3 cùng với Israel và Palestine, mặc dù mô hình này thực tế đã hoàn toàn thất bại. Theo ông Ibish, sự do dự của Mỹ tham dự cuộc họp cho thấy Mỹ vẫn mong muốn là nước có vai trò đầu tàu trong nỗ lực tìm kiếm hòa bình Trung Đông. Tuy nhiên chuyên gia phân tích cũng khẳng định không thể từ bỏ vai trò quan trọng của Mỹ, vì Israel không tin tưởng bất cứ nước nào có ý nguyện cũng như khả năng thúc đẩy tiến trình đàm phán. Chính vì vậy, thiếu vắng sự ủng hộ của Mỹ có thể khiến bất cứ sáng kiến hòa bình Trung Đông nào lâm vào bế tắc.

Hồng Hải (Theo VOV, TTXVN)