Cuộc khủng hoảng "Áo vàng" lan rộng khắp nước Pháp

Thủ tướng Edouard Philippe đã tìm cách xoa dịu đám đông giận dữ ngày 4-12 với thông báo sẽ tạm ngưng thuế nhiên liệu trong 6 tháng. Việc tạm ngưng này sẽ kéo dài trong vài tháng, trước khi Chính phủ Pháp đưa ra được một chính sách toàn diện khác về vấn đề này.

Hiện tại, các động thái nhằm tìm giải pháp chính trị cho cuộc khủng hoảng “Áo vàng” tại Pháp vẫn đang tiến triển rất chậm chạp. Trong ngày 3-12, Thủ tướng Pháp đã tiếp một số lãnh đạo các đảng phái chính trị tại Pháp nhằm tham vấn nhưng chưa mang lại kết quả cụ thể. Đại diện các đảng đều cho rằng chính phủ cần ngay lập tức đưa ra các cam kết mạnh mẽ và rõ ràng nhằm xoa dịu sự tức giận của dân chúng. Trong khi đó, các nhóm được cho là đại diện cho phong trào “Áo vàng” đã từ chối lời mời đến gặp mặt và đối thoại của Chính phủ Pháp trong ngày 4-12.

Trung tâm thủ đô Paris (Pháp) biến thành chiến trường khói lửa khi người biểu tình “áo vàng” đụng độ với cảnh sát.

Cùng lúc này, cuộc khủng hoảng “Áo vàng” vẫn đang diễn biến phức tạp và có dấu hiệu lan sang nhiều lĩnh vực khác trong xã hội. Trong ngày 3-12, nhiều trường trung học trên khắp nước Pháp đã phải đóng cửa khi học sinh biểu tình để ủng hộ phong trào “Áo vàng” đồng thời phản đối cải cách giáo dục và cách xét tuyển vào đại học.

Các lời kêu gọi xuống đường vẫn đang lan truyền mạnh trên các mạng xã hội tại Pháp. Trong nội bộ phong trào “Áo vàng” đã xuất hiện nhiều nhóm cực đoan mới, kêu gọi người biểu tình tiếp tục xuống đường. Các nhóm này tuyên bố sẽ không từ bỏ đấu tranh, kể cả bằng phương pháp bạo lực, chừng nào Chính phủ Pháp chưa nhượng bộ.

Các nhà phân tích đã đưa ra một vài lý giải cho những cuộc biểu tình của phong trào “Áo vàng” không ngừng lan rộng ở Pháp trong nhiều tuần qua.

Pháp, cũng giống như những nước phương Tây khác có khoảng cách chênh lệch giàu nghèo sâu sắc. 20% dân số có thu nhập cao nhất kiếm được gấp gần 5 lần so với 20% dân số có mức thu nhập thấp nhất. 1% người giàu nhất của Pháp nắm giữ 20% của cải. Tuy nhiên, mức thu nhập bình quân hằng tháng của người dân Pháp chỉ khoảng 1.700 euro hoặc 1.930 euro. Điều đó tức là hơn một nửa số người lao động Pháp thậm chí chỉ được trả số tiền thấp hơn cả mức trung bình này. Nhiều người biểu tình trong phong trào “Áo vàng” đang lên tiếng cho việc họ đã phải vật lộn ra sao để xoay xở đủ tiền thuê nhà, nuôi sống gia đình và thậm chí phải dành dụm chi tiêu để trả cho các chi phí sinh hoạt khác như giá nhiên liệu không ngừng tăng lên trong khi thu nhập gia đình thì hầu như vẫn vậy.

Nhiều người bị thương trong các cuộc xuống đường.

Bên cạnh đó, tăng trưởng kinh tế Pháp đã trì trệ trong gần một thập kỷ kể từ cuộc khủng hoảng nợ công châu Âu và mới chỉ bắt đầu cải thiện hơn trong thời gian gần đây. Ngoài ra, mức độ phục hồi nền kinh tế ở Pháp cũng không đồng đều. Phần lớn các công việc cố định đều đã bị xóa sổ, đặc biệt ở các khu vực nông thôn và những nơi từng là khu công nghiệp. Tuy vẫn có nhiều công việc mới được tạo ra nhưng những công việc này chỉ là những hợp đồng lao động tạm thời.

Sự tăng trưởng chậm chạp khiến nước Pháp gặp khó khăn hơn để giải quyết một vấn đề nữa: thất nghiệp. Tỷ lệ thất nghiệp ở Pháp rơi vào khoảng từ 9 - 11% từ năm 2009, khi cuộc khủng hoảng nợ công bắt đầu tấn công châu Âu. Tỷ lệ thất nghiệp ở Pháp đã giảm xuống còn 9,1% so với mức 10,1% khi ông Macron nhậm chức. Tuy nhiên, tỷ lệ này vẫn cao gấp đôi so với con số ở Đức. Ông Macron từng cam kết sẽ làm giảm tỷ lệ thất nghiệp xuống còn 7% cho tới cuộc bầu cử Tổng thống tiếp theo diễn ra vào năm 2022 nhưng sau đó ông đã phải thừa nhận sự thất bại khi thực hiện lời cam kết này. Điều này có thể là “mồi lửa” châm ngòi cho chủ nghĩa dân túy trên toàn nước Pháp.

Nằm trong một phần kế hoạch thúc đẩy nền kinh tế, Tổng thống Macron đã quyết định cắt giảm thuế cho những người nộp thuế giàu có nhất của Pháp trong năm đầu tiên đương nhiệm, gồm cả việc tạo ra cái gọi là thuế đồng đều (flat tax) cho các khoản thu nhập từ vốn. Điều này khiến số tiền thuế Chính phủ Pháp thu được trong năm nay giảm 3,2 tỷ euro hoặc có thể lên tới 3,6 tỷ euro.

Những cải cách của ông Macron cho thấy hầu như rất ít kết quả tăng trưởng thực sự. Thay vào đó, Tổng thống Pháp còn bị cáo buộc chỉ làm lợi cho những người giàu. Đây là một trong những nguồn cơn tạo nên sự giận dữ của đám đông những người biểu tình “Áo vàng”. Trong khi những người thu nhập cao hưởng lợi từ việc cắt giảm thuế trong kế hoạch tài chính của ông Macron thì những người thu nhập thấp vẫn phải vật lộn để kiếm sống và dành dụm tiền để mua được nhiên liệu.

Pháp có một trong những hệ thống an sinh xã hội "hào phóng" nhất thế giới với hơn 1/3 GDP dành cho các chi phí phúc lợi xã hội, nhiều hơn bất kỳ quốc gia nào khác ở châu Âu. Năm 2016, Pháp đã chi 715 tỷ euro cho các dịch vụ chăm sóc y tế, trợ cấp gia đình, thất nghiệp và nhiều dịch vụ khác. Tuy nhiên, mọi thứ đều có cái giá của nó và để có được sự hỗ trợ này, người lao động Pháp cũng phải chi trả mức thuế thuộc hàng cao nhất ở châu Âu.

Hồng Hà (Theo VOV, TTXVN)