Những phát minh giúp y học chữa bệnh cứu người

Vắc xin ăn được không cần bảo quản trong tủ lạnh

Thông thường các loại vắc xin cần được bảo quản trong tủ lạnh. Điều này khiến việc lưu thông phân phối và sử dụng vắc xin gặp khó khăn, nhất là ở những vùng sâu vùng xa kinh tế khó khăn. Để khắc phục tình trạng này, các nhà khoa học tại Đại học Texas, Mỹ (UoT) đã phát triển, cho ra đời loại vắc xin mới có thể ăn được mà không cần phải bảo quản trong tủ lạnh. Sản phẩm ra đời sau hơn 450 lần thử nghiệm, dựa theo công thức nạp vi rút vào một vật liệu giống như viên kẹo có lớp bảo vệ; khi dùng, chỉ cần bóc màng ra và nhai như kẹo. Ưu điểm của loại vắc xin ăn được này là chi phí thấp, kích thước chỉ bằng một phần nghìn lọ vắc xin truyền thống và dùng bằng đường miệng, tiết kiệm được hàng triệu kim tiêm, lọ và bao bì cũng như vật thải.

Kỹ thuật hình ảnh mới phân biệt u lành và u ác tính

Các nhà khoa học châu Âu đang hợp tác thực hiện dự án có tên Horizon2020 SOLUS phát triển một kỹ thuật hình ảnh mới, loại kỹ thuật sinh thiết có thể phân biệt u lành với u ác tính. Hệ thống ghi hình có tên SOLUS kết hợp kỹ thuật hình ảnh và siêu âm bằng cách sử dụng đầu dò dạng bút không xâm lấn, tương tự như sử dụng để quét thai. Kỹ thuật này được các nhà khoa học gọi là hình ảnh quang học khuếch tán (Diffuse optical imaging), đầu dò có thể theo dõi sự thay đổi nồng độ hemoglobin oxy hóa và máu đen chứa nhiều oxy, collagen, lipid và nước có trong một khối u tình nghi ác tính dựa trên kết quả được lập trình sẵn hay dữa liệu cơ sở. Thủ thuật này hiện đang được cải tiến để tăng hiệu quả, dự kiến sẽ được đưa vào thử nghiệm lâm sàng cuối năm nay hoặc đầu năm 2021.

Lò phản ứng plasma giúp tiêu diệt vi rút trong không khí

Các nhà khoa học tại Đại học Michigan (UoM), Mỹ hiện đang phát triển, thử nghiệm một loại lò phản ứng plasma lạnh để làm chậm quá trình lây lan của vi rút trong không khí. Mẫu máy plasma này hiện đang được ứng dụng thử tại một nông trại heo ở Michigan. Lò phản ứng plasma lạnh hay phản ứng plasma phi nhiệt khiến các mầm bệnh truyền trong không khí không thể lây nhiễm vào cơ thể vật chủ, kể cả con người, vì plasma làm ôxi hóa vi rút và làm vô hiệu cơ chế xâm nhập tế bào của chúng. Qua thử nghiệm trên động vật cho thấy, lò phản ứng plasma lạnh này làm giảm đến 99% số lượng vi rút lây nhiễm. Hiện nhóm đề tài đang tiếp tục tinh chỉnh công nghệ này để sử dụng trong chăn nuôi, bảo vệ con người trong không gian kín như trong máy bay thương mại hay trong các phòng hội họp, ngăn chặn sự lây lan của các mầm bệnh như Covid-19 hiện đang hoành hành.

Lò phản ứng plasma giúp tiêu diệt vi rút trong không khí.

Công nghệ mới giảm 50% muối ăn mà vẫn bảo đảm hương vị thực phẩm

Đại học bang Washington (Mỹ) vừa phát minh ra công nghệ mới, công nghệ vi sóng MATS có thể làm giảm tới 50% muối nhưng vẫn đảm bảo hương vị hấp dẫn cho thực phẩm. MATS là từ viết tắt của cụm từ Microwave-assisted thermal sterilization (Khử trùng bằng nhiệt được hỗ trợ vi sóng), gọi tắt là công nghệ vi sóng MATS có thể giúp giảm natri nhưng vẫn duy trì độ ngon của thực phẩm. MATS có thể  tiêu diệt mầm bệnh trong thực phẩm, giúp tăng cường độ hương vị của thực phẩm. Các phương pháp chế biến hiện tại cần có thời gian để đạt được nhiệt độ chế biến và thời gian để làm nguội kết cấu của thực phẩm và hương vị. Các loại thực phẩm chế biến truyền thống thường có nhiều muối gây hại cho sức khỏe, được y học khuyến cáo mọi người nên hạn chế, vì vậy MATS được xem là cuộc cách mạng trong y học và thực phẩm, có lợi cho sức khỏe con người.

Mặt nạ bảo vệ cả mắt, mũi lẫn miệng

Trong bối cảnh đại dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, nhu cầu bảo vệ cá nhân ngày càng lớn nhằm chống lại dịch bệnh này. Tuy nhiên, khẩu trang, thậm chí cả mặt nạ N95 cũng  không thể ngăn chặn vi rút xâm nhập vào mũi, miệng và mắt. Để khắc phục, các nhà khoa học Israel vừa phát minh ra một loại mặt nạ mới có tên ViriMASK giúp bảo vệ cả đường thở và mắt khỏi bị xâm nhập bởi vi rút SARS-CoV-2 và các loại vi rút khác.

ViriMASK bịt kín mũi, miệng và mắt, đồng thời cung cấp tầm nhìn rộng, giúp người dùng có thể hoạt động bình thường. Nó sử dụng các bộ lọc có thể được hoán đổi sau vài giờ sử dụng, có thể giặt, vệ sinh và khử trùng để dùng lại nhiều lần. ViriMASK sử dụng các bộ lọc mịn 0,1 micron, tức tinh hơn bộ lọc của mặt nạ N95 nên có thể chặn được vi rút lẫn chất nhiễm bẩn qua mắt. Đặc biệt hơn, do có diện tích lớn, lại không có điểm áp lực đè lên da nên mặt nạ này giúp giảm kích ứng và sử dụng thoải mái y như khi dùng khẩu trang thông thường.

Nguyễn Duy

(Dịch từ NC/TIC/SC/MGC/TIC- 3/2020)