Bệnh viêm họng cấp ở trẻ em

Mùa hè thời tiết nóng bức, môi trường dễ ô nhiễm là điều kiện thuận lợi để các vi sinh vật phát triển và gây bệnh cho trẻ. Họng là cửa ngõ của đường dẫn không khí vào phổi, dẫn thức ăn và nước uống qua thực quản. Vì vậy, họng là nơi rất thuận lợi cho vi sinh vật xâm nhập vào cơ thể để gây bệnh, đặc biệt là viêm họng cấp tính ở trẻ em.

Viêm họng cấp tính là sưng nề niêm mạc họng một cách nhanh chóng. Nguyên nhân gây viêm họng cấp tính có thể do vi khuẩn, virut, vi nấm hoặc tác động của môi trường. Điều kiện thuận lợi nhất cho các loại vi sinh vật gây bệnh có nhiều nhưng bị lạnh đột ngột là yếu tố rất cần được quan tâm. Lạnh đột ngột có thể do thời tiết thay đổi, hoặc có thể vào mùa nắng nóng trẻ hay dùng các loại đồ uống lạnh như: kem, nước đá, trẻ chơi trước luồng gió của quạt máy, ở trong phòng máy lạnh hoặc mặc quần áo ướt đẫm mồ hôi cũng dễ làm cho trẻ bị cảm lạnh gây viêm họng cấp.

Biểu hiện của bệnh viêm họng cấp thường khởi phát đột ngột, sốt cao 39 – 40 độ C, ho, nghẹt mũi (một hoặc hai bên mũi), đau rát họng, quấy khóc nhiều, bỏ ăn, bú ít. Với trẻ nhỏ khi viêm họng cấp mà sốt cao rất có thể bị co giật. Các trẻ lớn đã biết nói có thể sẽ báo với bố mẹ là đau đầu, đau họng (nuốt đau), nghẹt mũi, ù tai, rát họng. Một số trẻ bị đau nhức trong tai, kèm theo đó là chảy nước mũi nhầy, tiếng nói khàn nhẹ và ho khan, trẻ mệt mỏi, môi khô, lưỡi bẩn. Nếu sờ vào vùng cơ ức đòn chũm, góc hàm có thể thấy xuất hiện viêm tấy hạch và đau. Nguy hiểm nhất là những trẻ viêm họng do vi khuẩn liên cầu nhóm A (S. pyogenes) có thể dẫn đến thấp tim, viêm cầu thận cấp. Viêm họng cấp tính nếu không được phát hiện và điều trị ngay từ đầu thì cũng rất dễ chuyển thành viêm họng mạn tính.  Viêm họng cấp nếu không được điều trị có thể kéo dài từ 7 - 10 ngày và rất dễ gây biến chứng như viêm amidan, viêm tai, viêm xoang, viêm thanh quản, viêm phế quản, viêm hạch mủ và nguy hiểm nhất là nhiễm khuẩn huyết.

Khi trẻ bị viêm họng cấp, sốt cao nên cho trẻ đi khám bệnh càng sớm càng tốt. Trong khi chưa thể đưa trẻ đến cơ sở y tế được thì có thể xử trí ngay tại gia đình, lớp học (nhà trẻ, mẫu giáo). Nếu trẻ sốt trên 38 độ C, nên dùng thuốc hạ sốt loại đơn chất paracetamol với liều lượng: trẻ dưới 3 tháng là 40mg; trẻ từ trên 3-11 tháng là 80mg; trẻ từ 12-24 tháng là 120mg; trẻ trên 24 tháng thì dùng 10mg/kg cân nặng và cứ 6 giờ mới dùng lại, nếu trẻ vẫn sốt cao trên 38 độ C (có thể uống hoặc đặt hậu môn). Khi trẻ sốt mà chưa cần dùng đến thuốc hạ nhiệt thì nên lau bằng nước ấm (nước có nhiệt độ thấp hơn thân nhiệt của trẻ khoảng 20 độ C) vào vùng trán, nách, bẹn cho trẻ (không dùng nước đá hoặc nước lạnh). Phần lớn viêm họng được điều trị bằng các loại kháng sinh, hạ sốt và giảm đau kết hợp với thuốc khử trùng họng. Nếu bác sĩ kê kháng sinh thì người bệnh nhất thiết phải tuân thủ theo. Ngay cả khi những triệu chứng của bệnh đã dứt bạn cũng không nên dừng thuốc mà hãy tiếp tục uống một thời gian nữa nhằm tạo ra kháng khuẩn chống tái phát bệnh.

Viêm họng cấp là một bệnh nguy hiểm, vì vậy cần có những biện pháp phòng bệnh đặc biệt là đối với trẻ em. Các biện pháp phòng bệnh:

Vệ sinh họng, răng, miệng cho con em mình hằng ngày bằng cách đánh răng, súc họng bằng nước muối loãng.

Đeo khẩu trang cho trẻ khi ra đường để tránh khói bụi, tránh cho trẻ đến những nơi môi trường bị ô nhiễm.

Tránh cho trẻ uống nước quá lạnh hoặc quá nóng, hay có thói quen ngậm kẹo hay ăn kem. Với phòng ngủ, cần thoáng mát nhưng không được có gió lùa, nếu có điều hòa nhiệt độ thì nên giữ ở mức nhiệt độ mát mẻ dễ chịu, khoảng 28 độ C.

Tập cho trẻ thói quen uống nhiều nước (tốt nhất là nước ép hoa quả), hoạt động thể chất, đánh răng sau mỗi bữa ăn, rửa tay trước khi ăn và rửa tay sau khi đi vệ sinh.

Nâng cao sức đề kháng của trẻ bằng chế độ dinh dưỡng phù hợp với từng lứa tuổi.

Khi trẻ mắc bệnh về răng, miệng, xoang, mũi… cần điều trị dứt điểm, tránh để mầm bệnh tồn tại và lây lan gây viêm họng.

Khi viêm họng có chỉ định điều trị, cần thực hiện nghiêm túc, uống thuốc theo toa, đúng phác đồ kháng sinh được kê toa. Cần cho trẻ uống đúng thuốc, đủ liều, đúng thời gian, không được tự ý mua thuốc kháng sinh để điều trị vì điều trị không đúng sẽ để lại tình trạng kháng thuốc, làm cho điều trị sau này gặp nhiều khó khăn.

           Võ Quỳnh