Để tránh thừa cân, béo phì ở trẻ em

Trẻ nuôi bằng sữa công thức có nguy cơ béo phì, thừa cân hơn so với trẻ được nuôi bằng sữa mẹ. Vì thức ăn nhân tạo giàu đạm và muối làm tăng khả năng thẩm thấu, trẻ hay khát nước và kích thích trẻ ăn nhiều hơn làm tăng nguy cơ thừa cân, béo phì. Cân nặng quá cao lúc đẻ cũng là yếu tố nguy cơ dẫn đến trẻ béo phì. Sự mất cân bằng trong chế độ ăn của mẹ khi mang thai sẽ tạo nên tình trạng dư thừa mỡ ở trẻ sơ sinh. Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là trẻ nhẹ cân sẽ hoàn toàn thoát khỏi nỗi lo này. Nhiều nghiên cứu đã chứng minh, trẻ từ 3 - 9 tuổi bị suy dinh dưỡng, thấp còi sẽ có nguy cơ thừa cân, béo phì cao gấp 2 - 8 lần so với trẻ không bị thấp còi. Nguyên nhân có thể là trẻ suy dinh dưỡng mạn tính có khối nạc thấp, chuyển hóa cơ bản và hoạt động thể lực giảm nên khi được cung cấp đủ năng lượng, trẻ sẽ tích luỹ mỡ rất nhanh.

Hoạt động thể lực cũng là yếu tố nguy cơ cao của thừa cân, béo phì. Nhiều trẻ em không tập thể dục thể thao, ít đi bộ, đi xe đạp... mà dành nhiều thời gian xem tivi, chơi điện tử. Ngủ ít cũng gây béo vì làm giảm tiêu mỡ. Nhiều nghiên cứu trong và ngoài nước đã chứng minh mối liên quan giữa thời gian ngủ ngắn với chứng béo phì. Bên cạnh đó, tuy chưa chứng minh được đầy đủ vai trò của di truyền đối với chứng thừa cân, béo phì nhưng thực tế cho thấy, nguy cơ này sẽ tăng lên ở những đứa trẻ có cha hoặc mẹ nặng cân, đặc biệt là khi cha mẹ đều mập.

Để đề phòng thừa cân và béo phì, chúng ta cần chăm sóc tốt cho trẻ từ trong bào thai để tránh thiếu hoặc thừa dinh dưỡng ở trẻ sơ sinh. Cho trẻ bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu, tiếp tục cho trẻ bú đến 24 tháng; nếu phải nuôi bằng sữa bột, không nên sử dụng thêm đường hay tinh bột. Khi trẻ ăn dặm, thức ăn phải được bổ sung các vi chất dinh dưỡng cần thiết để giúp trẻ tăng trưởng tối đa.

Đối với trẻ lớn và trẻ vị thành niên, cần tăng cường hoạt động thể lực với các loại hình thích hợp theo từng lứa tuổi như thể dục nhịp điệu, đi bộ, chạy nhảy, bơi lội... ở mức độ vừa phải, không nên gắng sức. Sinh hoạt điều độ, hạn chế xem tivi, chơi điện tử hoặc thức quá khuya. Về ăn uống, cần bảo đảm nhu cầu dinh dưỡng để trẻ phát triển bình thường; khuyến khích ăn rau xanh và hoa quả tươi. Hạn chế sử dụng các thực phẩm giàu năng lượng, nghèo vi chất dinh dưỡng và đồ uống có đường. Theo dõi sự tăng trưởng của trẻ ở mọi lứa tuổi qua chỉ số cân nặng, chiều cao. Như vậy, cha mẹ sẽ phát hiện sớm trẻ suy dinh dưỡng hoặc thừa cân, béo phì để xử trí kịp thời.             

 Liên Chi