Biến chứng da do sử dụng tùy tiện Corticoid

Corticoid là nhóm thuốc có tác dụng chống viêm mạnh. Thuốc Corticoid bôi ngoài da là loại thuốc được dùng trực tiếp trên da để làm giảm đỏ, ngứa, ban sẩn. Vì vậy, nhóm thuốc này thường được sử dụng trong điều trị các bệnh như eczema, viêm da tiếp xúc, vảy nến, phát ban, côn trùng đốt…

Có nhiều sản phẩm Corticoid khác nhau về thành phần, hàm lượng, dạng bào chế. Việc sử dụng loại Corticoid nào phụ thuộc vào loại bệnh cần điều trị và mức độ nặng của bệnh. Tùy vào mức độ nặng nhẹ khác nhau hoặc vị trí mắc bệnh khác nhau có thể cần sử dụng các loại Corticoid khác nhau. Hơn nữa, người bệnh thường không phân biệt được triệu chứng gây ra bởi viêm da hay gây bởi các nguyên nhân khác, do đó không nên tự ý dùng thuốc mà không có sự tư vấn của dược sĩ hoặc bác sĩ.

Chị Nguyễn Thị Oanh (phường Tân Thành, TP. Buôn Ma Thuột) bị nổi mẩn ngứa ở chân đã hai tháng nay. Tuy vậy, chị không đến bác sĩ khám mà tự ý mua thuốc chữa bệnh ngoài da có chứa thành phần Corticoid về bôi. Hai ngày đầu bôi thuốc, chị thấy triệu chứng ngứa giảm nhưng các nốt ban đỏ không giảm. Chị Oanh lại ra tiệm thuốc tây mua lọ kem bôi ngoài da của hãng khác về sử dụng thì thấy da bầm tím, có hiện tượng teo da, bỏng rát, các nốt phỏng ngày càng lan rộng ra, người cảm giác như sốt, mệt. Đến khám tại phòng khám da liễu để khám thì chị được bác sĩ kết luận bị bội nhiễm da do dùng thuốc quá liều có chứa thành phần Corticoid. 

Da bàn chân của một bệnh nhân bị biến chứng do sử dụng quá nhiều thuốc bôi có thành phần Corticoid.

Theo các bác sĩ chuyên khoa da liễu, Corticoid bôi ngoài da thường không gây tác dụng phụ nghiêm trọng nếu được sử dụng đúng liều khuyến cáo. Tuy nhiên, nếu sử dụng thuốc trong thời gian dài hoặc sử dụng Corticoid có hàm lượng nhiều hoặc trên một diện tích da lớn, nguy cơ gặp tác dụng phụ sẽ cao hơn. Người cao tuổi và trẻ em là những đối tượng dễ gặp tác dụng phụ của thuốc. Tác dụng phụ thường gặp của thuốc Corticoid bôi ngoài da là cảm giác châm chích, bỏng rát nhẹ. Cảm giác này thường biến mất sau vài lần sử dụng. Ngoài ra, thuốc có thể gây ra các tác dụng phụ khác như teo mỏng da, rạn da, thay đổi sắc tố da, da dễ bị bầm tím, tổn thương, chậm lành vết thương, mụn hoặc trứng cá đỏ, rậm lông ở vùng điều trị, bội nhiễm nấm, vi khuẩn. Dù chỉ dùng tại chỗ, một lượng thuốc vẫn có thể đi qua da và hấp thu vào máu. Thông thường lượng thuốc này nhỏ và không gây ra các tác dụng phụ toàn thân.

Thạc sĩ, bác sĩ y khoa Vương Minh Ngọc, chuyên khoa Da liễu (Trường Đại học Tây Nguyên) cho biết, các loại thuốc mỡ bôi ngoài da cần được điều trị đúng bệnh; trong trường hợp bị loét da hoặc da đang bị nhiễm khuẩn, nhiễm nấm, ký sinh trùng, vi rút thì người bệnh không nên sử dụng thuốc mỡ Corticoid bôi bởi điều này chỉ làm cho các vết thương bị loét sâu kéo theo tình trạng nhiễm nấm, nhiễm khuẩn nặng hơn. Đặc biệt, những người có cơ địa dị ứng thuốc sử dụng thì bệnh càng trở nên nguy hiểm hơn nữa. Những đối tượng này thường không được bác sĩ chỉ định sử dụng thuốc mỡ bôi ngoài da có chứa Corticoid. Ngoài ra, nếu người bệnh bôi thuốc mỡ có chứa Corticoid trên diện rộng và không kiểm soát được lượng thuốc thì các thành phần này sẽ hấp thu gây ra các tác dụng phụ không thua kém so với đường uống, nhất là với trẻ em bởi đối tượng này thường nhạy cảm hơn với thuốc có chứa Corticoid.

Liên Chi