Thịt bò thưng Bình Định

Trời đã vào hạ, không biết giờ này ở quê, mẹ đang làm gì? Bao lâu rồi bon chen giữa chốn thị thành, chưa về thăm quê. Chiều nay, ngồi bên hiên nhà, dõi mắt xa xăm như kiếm tìm một đốm lửa, một ngôi nhà nho nhỏ xinh xinh và hình ảnh mẹ già tần tảo sớm hôm, suốt một đời sống cho con, cho cả gia đình.

Tự dưng nhớ mẹ thật nhiều! Nhớ khuôn mặt mẹ dịu hiền, đôi tay mẹ chai sạn theo cái cuốc, cái cày cùng năm tháng. Nhớ cả những món ăn mẹ nấu cho mình. Hồi còn ở nhà, mẹ biết mình thích ăn thịt bò thưng nên mẹ thường làm món này. Đến giờ, sau khi đã nếm đủ mọi món Á – Âu nơi thành thị, mình vẫn nhớ mãi hương vị của một món ăn gắn bó suốt cả tuổi thơ.

Mẹ nói “thưng” có nghĩa là nấu chín mà không rục. Món này đơn giản, dễ làm, ăn lại đậm đà và đặc biệt là để được rất lâu. Trước hết, phải chọn thịt bò loại ngon, xắt thành từng khúc lớn vừa, bỏ thịt vào nồi, đổ nước xăm xắp, thêm gia vị, ớt tỏi, đường và nước mắm ngon. Rồi cho lửa nhỏ để thịt chin từ từ. Khi khói đã bốc đều, mẹ lấy vung úp nồi lại, để trong vài ba tiếng đồng hồ cho nước khô và thịt thấm. Cuối cùng, khi nước đã thấm hết vào thịt, mẹ tắt lửa, để nguội và đem hong gió cho thịt khô. Thế là món thịt bò thưng đã hoàn tất. Lúc nào muốn ăn, ta chỉ việc xé nhỏ, hương vị thịt rất đậm đà và thơm ngon. Món này có thể ăn kèm với rau thơm hoặc ăn không cũng vô cùng khoái khẩu, nếu có vài ly rượu Bàu đá đưa cay cùng người tri kỷ, lại càng thú vị.

Theo cuốn Nước non Bình Định của Quách Tấn, chinh nhà Tây Sơn đã bày ra thịt bò thưng nhưng hay ăn cùng với bánh tráng (cũng là một thứ đặc sản khác của Bình Định). Quách Tấn đã kể lại một cách thú vị giai thoại xung quanh món ăn này: “Bánh tráng và thịt thưng, nhà Tây Sơn đã dùng làm lương khô khi đi đánh giặc xa. Mỗi người lính được cấp cho một số bánh tráng, một số thịt bò thưng, một ít nước mắm. Đến buổi ăn, dừng lại, lấy bánh tráng cuốn thịt bò thưng (chấm thêm nước chấm nếu muốn thêm mặn miệng) mà ăn no, khỏi phải mất công nhúm lửa nấu cơm. Thật là tiện lợi!”.

Hóa ra, món ăn dân dã kia ẩn chứa cả một phần lịch sử, cả tính cách mộc mạc, chân thành và đậm đà tình nghĩa của con người Bình Định.

Lê Minh