Viêm tiểu phế quản và những biến chứng nguy hiểm

Thời tiết chuyển mùa mưa nắng thất thường cùng với độ ẩm tăng cao đang là yếu tố thuận lợi cho các loại vi khuẩn, virút gây bệnh. Trẻ em là đối tượng dễ bị các tác nhân này tấn công nhất, đặc biệt là các bệnh lý đường hô hấp. Trong đó viêm tiểu phế quản (VTPQ) là bệnh thường gặp, có thể dẫn đến những hậu quả nặng nề nếu trẻ không được phát hiện và điều trị kịp thời.

VTPQ là bệnh viêm đường hô hấp dưới, rất hay gặp ở nhóm trẻ dưới 2 tuổi, thường xảy ra vào mùa lạnh, mùa mưa. Khi mắc bệnh, ban đầu trẻ sẽ có những dấu hiệu như ho, chảy nước mũi trong, sốt vừa hoặc cao. Sau từ 3 - 5 ngày thì trẻ ho ngày một nhiều, xuất hiện thở khó, thở rít. Sau đó, trẻ ho nhiều hơn kèm khò khè và có thể bị khó thở (thở nhanh hơn, thở co kéo lồng ngực). Nặng hơn nữa trẻ có thể bỏ bú, tím tái. Bệnh cũng có thể biểu hiện ở dạng cấp tính với suy hô hấp cấp, thở nhanh, nhịp tim nhanh, tím tái, toát mồ hôi lạnh. Thông thường, trẻ sẽ khò khè kéo dài khoảng 7 ngày, ho giảm dần trong khoảng 14 ngày rồi khỏi hẳn nếu được chăm sóc tốt. Bệnh thường diễn tiến theo chiều hướng thuận lợi, ít để lại di chứng, trừ những thể kéo dài. Tuy vậy, đôi khi bệnh cũng có thể chuyển sang dạng viêm tiểu phế quản tắc nghẽn (một thể khá nguy hiểm). Biến chứng thường gặp của bệnh VTPQ là suy hô hấp, viêm phổi (do dễ bị bội nhiễm), xẹp phổi, viêm tai giữa. Đặc biệt, với trẻ dưới 3 tháng tuổi, trẻ sinh non - nhẹ cân, trẻ suy dinh dưỡng nặng, trẻ có sẵn bệnh tim, phổi, suy giảm miễn dịch, bệnh có thể sẽ nặng hơn, kéo dài hơn, nhiều biến chứng hơn và nguy cơ tử vong cũng cao hơn. Với những trẻ có yếu tố nguy cơ nói trên, khi bị VTPQ cần được cho nhập viện.

Khi bệnh VTPQ ở trẻ có dấu hiệu trở nặng nên đưa trẻ đến điều trị tại cơ sở y tế. Ảnh:TL

Bệnh VTPQ do virút gây ra, phổ biến nhất là virút hợp bào hô hấp, chiếm 30- 50% các trường hợp mắc bệnh. Virút này có 2 điểm đặc biệt: có khả năng lây lan rất mạnh nên bệnh có khả năng xảy ra thành dịch;  người lớn, trẻ lớn cũng có thể bị nhiễm nhưng biểu hiện thường nhẹ, chỉ như cảm ho thông thường. Nhưng nếu trẻ dưới 2 tuổi bị lây nhiễm có thể biểu hiện dưới dạng nặng là VTPQ. Ngoài ra, virút cúm và á cúm cũng gây bệnh cho khoảng 25% số trẻ bị VTPQ. Do đó, nếu trẻ sống trong vùng có dịch cúm hay viêm đường hô hấp trên (do virut hợp bào) thì tỷ lệ bị lây nhiễm rất cao do sức đề kháng ở cơ thể trẻ còn quá yếu, nhất là trẻ tuổi bú mẹ mà không được bú đầy đủ sữa mẹ. Những trẻ từng bị ốm do nhiễm vi út trước đó như viêm mũi họng, viêm amidan, viêm VA... đều có nguy cơ dễ nhiễm bệnh nếu không được chăm sóc tốt. Các trường hợp trẻ bị bệnh tim bẩm sinh, sống trong môi trường hút thuốc lá thụ động, bị bệnh phổi bẩm sinh hay bị suy giảm miễn dịch đều có nguy cơ cao mắc phải VTPQ. 

Nếu trẻ có dấu hiệu bệnh nhẹ, không có biến chứng, không có yếu tố nguy cơ thì có thể được chăm sóc tại nhà. Trong trường hợp này, cần lưu ý làm ẩm không khí nơi ở; tuyệt đối không cho trẻ tiếp xúc với khói thuốc lá; cho trẻ uống nước nhiều hơn mức bình thường, đặc biệt khi trẻ sốt cao hay thở nhanh; đồng thời, cần làm thông thoáng mũi cho trẻ để giúp trẻ dễ thở hơn và bú tốt hơn (có thể nhỏ mũi với 2-3 giọt nước muối sinh lý sau đó làm sạch mũi cho trẻ) và cho trẻ dùng thuốc đúng như chỉ dẫn của thầy thuốc. Khi trẻ có dấu hiệu nặng như ăn uống khó khăn, bỏ ăn, bỏ bú; nôn nhiều; thở nhanh, nhịp thở nhiều hơn 50-60 lần/phút; có triệu chứng khó thở như co kéo lồng ngực và các cơ liên sườn, hõm ức; tím tái… cần cho trẻ nhập viện để điều trị. 

Đeo khẩu trang giữ ấm và bảo vệ đường hô hấp trên khi trẻ ra đường là cách giúp phòng bệnh VTPQ. Ảnh: TL

Để phòng ngừa bệnh cho trẻ, nhiều khuyến cáo nhấn mạnh, các bà mẹ hãy cho trẻ bú sữa mẹ đến 2 tuổi, không để trẻ bị lạnh, giữ cho môi trường sống của trẻ được trong lành. Khi đi ra đường nên giữ ấm và bảo vệ đường hô hấp trên cho trẻ, có thể sử dụng nước muối sinh lý 0,9% nhỏ vào mắt, mũi trẻ sau khi đi chơi về. Những trẻ bị các bệnh tim, phổi bẩm sinh càng đặc biệt lưu ý vì trẻ dễ mắc bệnh và tiến triển xấu.

K.O (tổng hợp)