Cỏ

16:22, 31/03/2017

Khi tôi đang nhấm nháp đôi dòng nghĩ suy về cái loài thảo mộc khiêm nhường này, một người bạn chặc lưỡi: chắc hết cái hay cái đẹp để ngẫm, để viết rồi sao? Bạn đâu biết rằng, tôi đang nói về một điều kỳ vĩ đấy chứ. Những gần gũi mà lớn lao ấy có đâu xa, ngay bên cạnh mình, ở dưới chân mình…

Cỏ có tự bao giờ? Tôi đồ rằng, cỏ là thứ thảo mộc xưa nhất, xưa hơn bất cứ loài thực vật nào, và xưa hơn cả loài người. Cỏ mọc từ chốn thâm sơn cùng cốc, cỏ quyện thành mênh mông bát ngát thảo nguyên, cỏ ngút mắt đồng làng, cỏ len cả vào đông vui phố thị… Cỏ có ở nơi nơi, hồn nhiên, kiêu hãnh.

Nhiều người coi khinh cỏ. Họ thường ví cỏ như những điều thấp hèn, nhỏ bé. Thậm chí người ta còn định kiến nặng nề với cỏ khi đặt cạnh nhiều loài thảo mộc kiêu sa. Càng tổn thương bao nhiêu, cỏ lại càng trường tồn bấy nhiêu. Cỏ minh chứng bằng một sức sống mãnh liệt, kiên cường dù phận nhỏ, dáng mềm, vóc thấp. Cỏ sống một cuộc đời không số phận, không lo toan giành giật, không mặc cả thiệt hơn, không giận hờn oán trách. Cỏ hiền lành và tận hiến.

Minh họa: Trà My

Từ lớp lớp cỏ tranh, cứ đợi mưa về lại tốt tươi, dâng thân mình cho những bền chắc của bao mái nhà miền ngược qua mưa nắng thời gian. Ở cái thời chiến tranh, đói kém, cỏ tranh hóa tro làm muối nuôi nấng bộ đội, buôn làng. Rồi cái bổn phận khiêm nhường ấy lúc khác lại trở thành nhiều vị thuốc quý cho con người chữa bệnh…

Cỏ mỡ, cỏ lác, cỏ gấu, cỏ chỉ, cỏ gừng…, những loài không thân phận ấy sở hữu những cái tên mộc mạc như đất, như làng, như nghĩa tình người quê, hồn quê chân chất. Con heo, con trâu, con bò chỉ ăn mỗi cỏ thôi mà cũng trường tồn qua một kiếp, cho thịt, cho sữa, cho sức kéo bền bỉ qua bao vụ mùa. Cỏ là ân nhân của người nông dân hồn hậu.

Cỏ gà dẻo dai chứng kiến lũ mục đồng lớn lên trên lưng trâu cùng bao trò chơi dân gian, trở thành miền hoài niệm khó phai một thời thơ ấu. Cỏ mật khi khô héo lại tỏa ra mùi hương thơm ngọt, quyến rũ, in dấu bao kỷ niệm thanh xuân của những chàng trai cô gái tuổi hẹn hò, rồi kết tóc, se duyên chồng vợ.

Cỏ lau chấp chới lưng đồi, những cánh hoa theo gió phiêu bồng tới đâu, lại gieo những hạt mầm ở đấy, loang thành cả một đồng hoa. Hoa cỏ lau không hương, đơn sắc, vậy mà vẫn đẹp mĩ miều, vẫn tạc vào lòng người bao nỗi niềm xuyến xao, say đắm.

Cỏ may vấn vít gấu áo gấu quần, ngỡ bình dị mà vẫn trữ tình, lãng mạn, dệt thêu nên bao cổ tích chuyện tình, ám ảnh khôn nguôi: “Khắp nẻo dâng đầy hoa cỏ may/ Áo em sơ ý cỏ găm đầy/ Lời yêu mỏng mảnh như màu khói/ Ai biết lòng anh có đổi thay” (Hoa cỏ may - Xuân Quỳnh).

Trên thế gian này, không gì nhiều bằng cỏ. Cỏ ở dưới thấp, ăn của đất, uống của trời, chịu bao lời oán than, dẫm đạp của thế nhân vẫn hồn nhiên tươi tốt. Nghĩ về cỏ, lại ngẫm phận người. Trước bao gánh nặng lo toan, bao tị hiềm cuộc sống, giá như người cứ vô tư, bao dung như cỏ. Trước những cay nghiệt của miệng đời, của bao nỗi bất công, giá như người cứ lặng lẽ cống hiến, cứ an yên sống cho trọn kiếp mình thì hay biết mấy.

Để rồi, một ngày về với đất, cỏ lại làm tấm thảm xanh ân cần che chở giấc thiên thu cho những linh hồn không còn phiền muộn, không giành giật, không oán trách giận hờn. Người lại hiền như cỏ thôi, hồn nhiên, thanh thản!

Ngô Thế Lâm

Cỏ

Ý kiến bạn đọc

Xem thêm