Uy nghiêm Đền thờ Bác Hồ tại Pác Bó

Nhà thơ Chế Lan Viên trong bài thơ “Người thay đổi đời tôi, Người thay đổi thơ tôi” đã viết: “Nở trắng hoa kim anh trên biên giới, Bác về / Xa nước ba mươi năm, một câu Kiều, Người vẫn nhớ / Mái tóc Bác đã phai màu quá nửa / Lòng son ngời như buổi mới ra đi….”. Bài thơ ghi lại mùa xuân năm 1941, đồng chí Nguyễn Ái Quốc đã trở về Tổ quốc qua cột mốc 108 và chọn Pác Bó làm nơi ở và hoạt động cách mạng của mình trong một thời gian dài từ năm 1941 cho đến khi Cách mạng tháng 8-1945 thành công.

Đền thờ Bác Hồ nhìn từ dưới lên.

Vào mùa xuân năm 1975, Nhà nước ta đã công nhận Pác Bó thuộc xã Trường Hà, huyện Hà Quảng (tỉnh Cao Bằng) là khu di tích lịch sử đặc biệt. Cũng chính trên mảnh đất này, lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc đã vạch ra nhiều chủ trương đường lối và đưa đến những quyết định quan trọng chuẩn bị cho cuộc Cách mạng tháng 8-1945, Chủ trì hội nghị Trung ương Đảng lần thứ 8 tại Khuổi Nậm – Pác Bó; thành lập Mặt trận Việt Nam độc lập đồng minh (Mặt trận Việt Minh). Và chính nơi đây, lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc đã sáng lập ra tờ báo Việt Nam Độc Lập.

Tháng 3 năm nay, chúng tôi trong đoàn làm phim tài liệu truyền hình có dịp trở lại Pác Bó. Sau 15 năm, những con đường dẫn lên hang Pác Bó vẫn quen thuộc. Bệ đá ven suối nơi Bác Hồ từng ngồi câu cá vẫn còn nguyên vẹn. Bàn đá Bác dùng làm nơi  dịch sử Đảng không có gì thay đổi. Dòng suối Giàng (suối Lê-nin) vẫn ngày đêm trong vắt mà mắt thường vẫn thấy rõ từng đàn cá đang tung tăng bơi lội…

Bên cạnh Bảo tàng Bác Hồ ở Pác Bó xây dựng mấy chục năm trước, là Đền thờ Bác Hồ vừa được xây dựng cách đây đúng hai năm vào dịp sinh nhật của Người. Đền thờ nằm trên ngọn núi cao, lừng lững. Muốn lên đền thờ, du khách phải leo 79 bậc cấp bằng xi măng, lát gạch. Phía trước đền thờ là dòng suối Lê-nin lượn lờ; xa xa là những ngọn núi hùng vĩ bao quanh một dải giang sơn gấm vóc của Tổ quốc.

Ngay ở chính giữa điện thờ là bức tượng Bác Hồ được nhà điêu khắc Nguyễn Phú Cường thể hiện (nhà điêu khắc Nguyễn Phú Cường là một trong những tác giả có nhiều công trình tượng đài được chọn xây dựng ở các địa phương). Đó là một bức tượng chân dung Bác Hồ được các nghệ sĩ trong giới đánh giá rất cao. Ở giữa là bốn câu thơ nổi tiếng của Bác: “Non xa xa nước xa xa / Nào phải thênh thang mới gọi là / Đây suối Lê-nin, kia núi Mác / Hai tay xây dựng một sơn hà”.

Tượng Bác Hồ trong đền thờ.

Bên phải Đền thờ là dòng chữ ghi lại lời căn dặn của Bác Hồ: “Phải tích cực giành cho được độc lập tự do. Phải làm sao cho con em chúng ta ăn no, mặc ấm, được học hành. Nhiệm vụ của cách mạng chỉ có vậy thôi”.

Những bức phù điêu được đắp nổi lên tường với những hình ảnh nhân dân xuống đường biểu dương lực lượng với khẩu hiệu: Ủng hộ chính quyền cách mạng Việt Nam Dân chủ Cộng Hòa, Nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng Hòa; Hoan hô nước Việt Nam Dân chủ Cộng Hòa muôn năm…

Trên tường còn có phù điêu về ngày đầu thành lập của Đội Việt Nam Tuyên truyền giải phóng quân với câu nói của Đại tướng Võ Nguyên Giáp: “Đội Việt Nam Tuyên truyền giải phóng quân là đội quân đàn anh, mong cho những đội đàn em khác, tuy lúc đầu quy mô của nó còn nhỏ, nhưng tiền đồ của nó rất vẻ vang, nó là khởi điểm của giải phóng quân, nó có thể đi suốt từ Nam chí Bắc, khắp đất nước Việt Nam”.

Trong Đền thờ Bác Hồ ở Pác Bó còn chạm khắc bốn câu thơ của Bác khi Người trở lại thăm Pác Bó ngày 20-2-1961: “Hai mươi năm trước ở hang này / Đảng vạch con đường đánh Nhật Tây / Lãnh đạo toàn dân ra chiến đấu / Non sông gấm vóc có ngày nay”.

Ngay chính điện thờ có hai bức trướng với hai vế đối:

Lãnh tụ trở về nhật nguyệt bừng lên trời Pác Bó

Anh hùng tụ lại tinh hoa rực sáng đất Cao Bằng

Và phía trên cao là dòng chữ: HỒNG NHẬT CAO MINH được chạm trổ tinh vi.

Trên tấm bia đặt ở bên ngoài Đền thờ còn ghi rõ: Ngôi đền thể hiện tình cảm và nguyện vọng của nhân dân cả nước. Đặc biệt là nhân dân các dân tộc tỉnh Cao Bằng đối với Chủ tịch Hồ Chí Minh muôn vàn kính yêu.

Công trình được xây dựng có sự đóng góp về tinh thần và vật chất của nhân dân tỉnh Cao Bằng, TP. Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, tỉnh Nghệ An và một số tổ chức, cá nhân.

Đền thờ Bác được xây dựng tại một vị trí trung tâm vùng đất thiêng Pác Bó, nơi có cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ, sinh khí nghìn năm hội tụ. Kiến trúc của ngôi đền là sự kết hợp hài hòa giữa đặc trưng kiến trúc truyền thống Cao Bằng với nét kiến trúc hiện đại, tạo cảm giác uy nghi nhưng vẫn gần gũi, giản dị.

Mặt chính của ngôi đền quay về hướng Nam. Tổng diện tích sàn 1.148 m²; chiều cao 16,02 m và được khởi công vào ngày 19-5-2010; khánh thành ngày 19-5-2011.

Quần thể di tích lịch sử Đền thờ Bác Hồ được xây dựng phù hợp với phong thủy, lưng tựa vào núi, mặt nhìn ra suối, thắng cảnh hữu tình; xứng đáng là nơi thờ tự trang nghiêm, linh thiêng; cũng là một trong những điểm đến của du lịch Việt Nam trong tương lai.

Trần Trọng Văn