Một thiên tài toàn năng nhất lịch sử nhân loại

Leonardo da Vinci (phiên âm tiếng Việt phổ biến là Lê-ô-nác-đô đờ Vanh-xi) là một họa sĩ, nhà điêu khắc, kiến trúc sư, nhạc sĩ, bác sĩ, kỹ sư, nhà giải phẫu, nhà phát minh và triết học tự nhiên người Ý. Ông được coi là thiên tài toàn năng nhất lịch sử nhân loại với cuộc đời nhiều điều bí ẩn.

Leonardo da Vinci sinh ngày 15-4-1452  tại Anchiano (Ý), mất ngày 2-5-1519 tại Amboise (Pháp). Điều lạ lùng là ông có những ý tưởng vượt trước thời đại của mình, như phác thảo về máy bay trực thăng, xe tăng, dù nhảy, sử dụng năng lượng mặt trời, máy tính, tàu đáy kép, vẽ bản đồ cùng nhiều sáng chế khác. Một vài thiết kế của ông đã được thực hiện và khả thi trong lúc ông còn sống. Ông có đóng góp rất lớn vào kiến thức và sự hiểu biết trong giải phẫu học, thiên văn học, xây dựng dân dụng, quang học và nghiên cứu về thủy lực, tuy nhiên đương thời không mấy ai công nhận tài năng của ông.

Ông thích nhất là âm nhạc và hội họa. Các bức tranh nổi tiếng của ông được nhắc đến nhiều là “Bữa tối cuối cùng” và “Mona Lisa”. Leonardo làm việc cho nhiều nhà quý tộc quyền thế ở Ý, với nhiệm vụ tổ chức, trang trí các buổi tiệc hoàng gia bằng các trang phục, hiệu ứng đặc biệt đi trước thời đại. Ông được vua nước Pháp là Francis I công nhận tài năng và mời sang làm việc trong hai năm cuối đời. Ông mất ở Pháp lúc 67 tuổi.

Chân dung Đại danh họa Leonardo da Vinci.

Leonardo da Vinci là một trong những thiên tài nổi tiếng nhất thế giới nhưng cuộc sống riêng của ông có nhiều bí ẩn. Ông là con ngoài giá thú của công chứng viên Ser Piero với cô gái nông dân Catarina. Thực tế, Leonardo không có họ. Tên khai sinh đầy đủ của ông là Leonardo di ser Piero da Vinci, có nghĩa là: Leonardo - con trai của Ser Piero đến từ làng Vinci. Ông sống với bố, có cuộc sống khá giả nhưng thiếu thốn tình thương của mẹ.

Vì là con ngoài giá thú, Leonardo không được đến trường nhưng ông theo học các lớp tiếng Latin, hình học và toán học. Ông bước chân vào giới quyền quý khi được cha cho theo học Andrea del Verrocchio, họa sĩ sở hữu một trong những xưởng vẽ nổi tiếng nhất ở Firenze (Ý). Khi Verrocchio được giao nhiệm vụ vẽ bức tranh “Lễ rửa tội của Chúa”, ông yêu cầu Leonardo cùng các học sinh khác vẽ nhân vật phụ còn ông vẽ nhân vật chính. Leonardo đã vẽ một thiên thần mặc áo xanh cầm tấm vải ở góc trái phía dưới bức tranh. Ông dùng sơn dầu, chất liệu không phổ biến lúc đó để làm cho thiên thần có màu sắc sống động và các chi tiết mềm mại. Cảm thấy thiên thần của Leonardo có tính nghệ thuật hơn hẳn so với phần còn lại của tác phẩm, Verrocchio quyết định từ bỏ hội họa vì đã bị học trò vượt qua! Lúc đó Leonardo mới 23 tuổi.

Leonardo có kiến thức sâu rộng về giải phẫu học. Trí tò mò và mong muốn thể hiện sinh vật thật chính xác đã khiến ông không chỉ giải phẫu động vật mà cả người, bao gồm ít nhất một thai phụ qua đời. Ông lấy thi thể, thường là tội phạm, từ các trường y. Biểu cảm khuôn mặt là chủ đề mà ông đam mê trong sáng tác. Ông đã tiến hành các nghiên cứu giải phẫu tỉ mỉ để xác định những dây thần kinh tạo ra chúng. Những kiến thức này góp phần tạo ra nụ cười Mona Lisa nổi tiếng thế giới (tác phẩm “Mona Lisa”). Khuôn mặt nàng Mona Lisa khiến người ta không thể đoán định nàng có đang cười hay không. Hiện tác phẩm này đang được trưng bày tại Bảo tàng Louvre, Paris, Pháp (từ năm 1962 bức tranh được định giá để bảo hiểm 100 triệu USD; tính trượt giá năm 2009 là 700 triệu USD). Hay trong bức bích hoạ (tranh tường) nổi tiếng “Bữa tối cuối cùng”, Leonardo da Vini đã vẽ Chúa Jesus và 12 vị tông đồ hoàn toàn khác với cách vẽ của nhiều họa sĩ trước đó. Nếu các hoạ sĩ trước sử dụng thủ pháp tượng trưng thì ông đã sử dụng thủ pháp tả thực để thể hiện một cách sinh động gương mặt các nhân vật, đặc biệt là Judas, tên phản Chúa. Bức tranh là một kiệt tác, không chỉ trong lịch sử “Nghệ thuật Thánh - Công giáo” nói riêng, mà của cả lịch sử nghệ thuật của nhân loại nói chung.

Bức tranh "Mona Lisa" trưng bày tại Bảo tàng Louvre, Paris.

Điều kỳ lạ nữa là Leonardo thuận cả hai tay trái và phải, trong cuốn sổ tay của mình ông luôn viết ngược, nghĩa là sử dụng tay trái viết từ phải qua trái, người ta muốn đọc thì phải sử dụng gương để phản chiếu lại theo chiều thuận, ông làm vậy có thể là do ông không muốn người khác đọc được những gì trong sổ tay.

Cuối cùng, giới tính của thiên tài Leonardo cũng là điều bí ẩn. Ông không có vợ con, từ năm 17 tuổi đã bị bắt cùng với ba người đàn ông khác vì nghi liên quan đến một vụ mại dâm đồng tính với một nam thanh niên nhưng được thả vì không có người làm chứng. Ông hầu như không có quan hệ gần gũi thân mật với nữ giới và được nghi là người đồng tính nam.

Ngọc Quyên (tổng hợp)