Những ngày lịch sử của Cách mạng Tháng Tám năm 1945

Tháng Tám năm 1945 có những ngày trọng đại và vẻ vang nhất của lịch sử dân tộc Việt Nam. Trong những ngày đáng nhớ ấy, dưới sự lãnh đạo của Đảng, toàn dân ta đã nổi dậy tổng khởi nghĩa, đánh đổ chế độ cai trị của thực dân và phong kiến, giành lấy chính quyền về tay nhân dân.

* Từ ngày 14 đến ngày 18 tháng 8: Rất nhiều xã, huyện thuộc các tỉnh Cao Bằng, Lạng Sơn, Tuyên Quang, Yên Bái, Thái Nguyên, Bắc Kạn, Bắc Ninh, Bắc Giang, Phú Thọ, Vĩnh Yên, Phúc Yên, Hà Đông, Sơn Tây, Hải Dương, Hưng Yên, Kiến An, Thái Bình, Ninh Bình, Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Ngãi, Khánh Hòa, Mỹ Tho, Sa Đéc đã nhanh chóng nắm bắt cơ hội, kịp thời nổi dậy giành chính quyền.

* Ngày 16 tháng 8: Một đơn vị Giải phóng quân do đồng chí Võ Nguyên Giáp chỉ huy, xuất phát từ Tân Trào, đánh chiếm thị xã Thái Nguyên để mở đường về Hà Nội.

* Ngày 17 tháng 8: Giải phóng quân đánh tỉnh lỵ Tuyên Quang. Phát xít Nhật chống trả dữ dội, nhưng trước khí thế như vũ bão của quân cách mạng, chúng phải xin điều đình và đến ngày 21 tháng 8 chính quyền tỉnh đã về tay Việt Minh.

* Ngày 18 tháng 8: Nhân dân các tỉnh Bắc Giang, Hải Dương, Hà Tĩnh, Quảng Nam nổi dậy giành chính quyền ở tỉnh lỵ thành công - đây là bốn địa phương giành được chính quyền sớm nhất trong cả nước. Còn tại Hà Nội, ngày 17 tháng 8, Tổng hội Viên chức của chính quyền bù nhìn tổ chức một cuộc mít tinh lớn tại Quảng trường Nhà hát thành phố với hàng vạn người tham gia, để ủng hộ “Chính phủ lâm thời” Trần Trọng Kim. Dưới sự lãnh đạo của Xứ ủy Bắc Kỳ và Thành ủy Hà Nội, quần chúng cách mạng đã chiếm lấy diễn đàn cuộc mít tinh này, cán bộ Việt Minh thông báo cho đồng bào biết phát xít Nhật đã đầu hàng, trình bày tóm tắt chủ trương, đường lối cứu nước của Việt Minh, đả đảo chính quyền bù nhìn thân Nhật và chuẩn bị tham gia khởi nghĩa.

* Ngày 19 tháng 8: Nhân dân đánh chiếm Bắc Bộ Phủ, giành được chính quyền ở Hà Nội - nơi đặt cơ quan cai trị đầu não của thực dân Pháp lúc bấy giờ. Cùng ngày này, khởi nghĩa giành chính quyền đã thành công ở các tỉnh lỵ Yên Bái, Phúc Yên, Thái Bình (miền Bắc) và Thanh Hóa, Khánh Hòa (miền Trung).

Nhân dân Hà Nội chiếm Bắc Bộ phủ ngày 19-8-1945. (Ảnh: T.L)

* Ngày 21 tháng 8: Cuộc khởi nghĩa thành công tại các tỉnh lỵ Cao Bằng, Tuyên Quang, Sơn Tây, Kiến An, Nam Định (miền Bắc) và Nghệ An, Ninh Thuận (miền Trung).

* Ngày 22 tháng 8: Cuộc khởi nghĩa tiếp tục giành thắng lợi ở các tỉnh lỵ Hưng Yên, Quảng Yên (miền Bắc).

* Ngày 23 tháng 8: Tại Huế, cuộc khởi nghĩa lật đổ được Vương triều Nguyễn, chấm dứt chế độ quân chủ chuyên chế suy tàn, nhu nhược, bảo thủ và phản dân chủ. Cùng ngày này, khởi nghĩa còn thành công ở các tỉnh lỵ khác: Bắc Kạn, Hòa Bình, Hà Đông, Hải Phòng (miền Bắc), Quảng Bình, Quảng Trị, Gia Lai, Bình Thuận, Lâm Viên (miền Trung) và Tân An, Bạc Liêu (miền Nam).

* Ngày 24 tháng 8: Cuộc khởi nghĩa giành chính quyền thắng lợi ở Phú Thọ, Hà Nam (miền Bắc), Phú Yên, Dak Lak, Bình Thuận (miền Trung) và Gò Công, Mỹ Tho (miền Nam).

* Ngày 25 tháng 8: Cuộc khởi nghĩa giành chính quyền thắng lợi ở tỉnh lỵ Sơn Lạng (miền Bắc), Kon Tum (miền Trung). Cũng ngày hôm đó, phấn khởi sau khi được tin Việt Minh đã nắm chính quyền tại Hà Nội, Huế cùng rất nhiều nơi khác ở miền Bắc, miền Trung, nhân dân Sài Gòn và hầu hết các tỉnh thuộc miền Nam như Chợ Lớn, Gia Định, Sóc Trăng, Vĩnh Long, Long Xuyên, Tây Ninh, Trà Vinh, Châu Đốc, Sa Đéc, Bến Tre, Bà Rịa, Thủ Dầu Một, Biên Hòa đã vùng lên khởi nghĩa thành công.

* Ngày 26 tháng 8: Nhân dân Sơn La, Hòn Gai (miền Bắc), Cần Thơ (miền Nam) khởi nghĩa giành chính quyền thắng lợi.

* Ngày 27 tháng 8: Cuộc khởi nghĩa giành chính quyền ở Rạch Giá (miền Nam) thành công.

* Ngày 28 tháng 8: Cuộc khởi nghĩa thắng lợi nhanh chóng ở Đồng Nai Thượng (miền Trung) và Hà Tiên (miền Nam).

Như vậy, về cơ bản, chỉ trong vòng 15 ngày (từ ngày 14 đến ngày 28 tháng 8 năm 1945), quyền thống trị, áp bức của bọn đế quốc (Pháp, Nhật) và chế độ quân chủ chuyên chế phản tiến bộ đã bị nhân dân ta lật đổ hoàn toàn. Lần đầu tiên, chính quyền cả nước được thực sự thuộc về nhân dân.