Bản hùng ca Lưu Xá

Tối 21-12-2018, tỉnh Thái Nguyên long trọng tổ chức lễ Dâng hương tưởng niệm 60 liệt sỹ TNXP của Đại đội 915 đã anh dũng hy sinh trong khi làm nhiệm vụ vận chuyển hàng cho tiền tuyến tại ga Lưu Xá vào chiều tối 24-12-1972 và Công bố đưa vào sử dụng công trình tu bổ, tôn tạo Nhà tưởng niệm các liệt sỹ TNXP Đại đội 915. Đây không chỉ là sự tri ân các liệt sỹ mà còn giáo dục truyền thống, đạo lý "Uống nước nhớ nguồn" cho các thế hệ sau.

Túi bom nơi cảng cạn

Trong kháng chiến chống Mỹ, tỉnh Thái Nguyên có vị trí chiến lược quan trọng, ở đây có ga Lưu Xá được xem là một trong hai "cảng cạn" quan trọng của miền Bắc có nhiệm vụ tiếp nhận hàng hóa viện trợ của các nước XHCN để chuyển vào chiến trường miền Nam phục vụ cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước. Khi đế quốc Mỹ leo thang bắn phá miền Bắc, cảng biển Hải Phòng bị ngư lôi Mỹ phong tỏa ngặt nghèo, hàng viện trợ vào nước ta chủ yếu phải tập kết về Thái Nguyên sau đó vận chuyển đường bộ vào tiền tuyến nên cảng cạn này càng mở rộng. Cũng vì vậy đây là một trọng điểm đánh phá ác liệt của bom Mỹ.

Ba ngày giữa tháng 9-1972, máy bay Mỹ liên tục rải thảm 444 quả bom làm 47 người hy sinh và 51 người bị thương. Ngày 25-9-1972, giặc Mỹ ném xuống 50 quả bom phá và bom phát quang xuống khu vực kho xăng dầu Hóa Trung, Đồng Hỷ làm 3 cụm bể chứa 68 tấn xăng dầu bốc cháy dữ dội. Trong hiểm nguy, lực lượng TNXP thuộc Đại đội 915 và nhân dân dũng cảm dập tắt đám cháy, cứu được số xăng dầu còn lại 350 tấn để xe ôtô vào chuyển đến địa điểm an toàn.

Trong tháng 10, tháng 11, giặc Mỹ tiếp tục ném hàng trăm quả bom đánh phá dọc tuyến Quốc lộ 1B, đường 16 A và các kho xăng dầu, bến bãi, nhà máy của ta, gây nhiều tổn thất nặng nề...

Nhà Tưởng niệm các anh hùng liệt sĩ TNXP Đại đội 915 (Ảnh Internet)

Quên mình vì tiền tuyến

Đại đội 915 được bổ sung cho Đội 91TNXP vào tháng 6-1972để tăng cường lực lượng, san lấp đường, giải tỏa hàng tồn đọng kịp thời chi viện cho tiền tuyến. Đại đội có biên chế hơn 100 người, chủ yếu là nữ người dân tộc thiểu số có tuổi đời 17-18. Mỗi tháng đại đội bốc xếp vận chuyển hàng vạn tấn hàng.

Ngày 24-12-1972, cũng như mọi ngày, Đại đội 915 được giao nhiệm vụ đến ga Lưu Xá bốc vác hàng hóa, giải tỏa kịp thời. Không quản hiểm nguy, những thanh niên tuổi 17 – 18 hối hả làm nhiệm vụ, khói bom chưa tan đã lao vào vác hàng hóa lên xe. Bởi thế mà hàng nghìn tấn hàng tồn đọng trong nhà ga nhanh chóng vợi đi, đưa lên xe chở đến địa điểm an toàn.

Sau một ngày miệt mài bốc xếp hàng, mọi người tạm ngơi tay chuẩn bị ăn tối để tiếp tục bốc dỡ lượng hàng còn lại trong kho. Vừa lúc ấy, 34 chiếc B52 kèm 40 máy bay chiến thuật ồ ạt lao đến. Bữa cơm bỏ dở, tất cả báo động xuống hầm trú ẩn. 700 quả bom rải thảm khắp thành phố Thái Nguyên, khu vực ga Lưu Xá chìm ngập trong bom Mỹ. Đau đớn thay, bom rơi trúng hầm, 60 đoàn viên TNXP và 2 nhân viên thủ kho lương thực Lưu Xá hy sinh ngay trong hầm trú ẩn, 8 người bị trọng thương, sau đó 1 người hy sinh tại bệnh viện.

 Sự hy sinh này là tổn thất lớn nhất ở mặt trận hậu phương của lực lượng TNXP trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ, cứu nước. Sự hy sinh anh dũng của 60 TNXP đã tiếp thêm ngọn lửa căm thù giặc cho những người ở lại. Biến đau thương thành hành động cách mạng, những đồng đội của họ đã không quản hiểm nguy, tiếp tục nhiệm vụ, bốc dỡ hàng hóa kịp thời để vận chuyển vào chiến trường…

Còn mãi với nước non

Ghi nhận tinh thần chiến đấu anh dũng và những thành tích xuất sắc của Đại đội 915 trong kháng chiến chống Mỹ, tháng 12-2009, Nhà nước đã phong tặng danh hiệu cao quý Anh hùng LLVT nhân dân cho đơn vị. Nơi lưu danh các TNXP Đại đội 915 hy sinh tại Lưu Xá thuộc địa bàn phường Gia Sàng, thành phố Thái Nguyên ngày nay cũng được công nhận là Di tích lịch sử cấp quốc gia.

Để ghi nhận đóng góp, cống hiến, hy sinh của các anh, chị, những năm qua, tỉnh Thái Nguyên đã có nhiều quan tâm đến các hoạt động xây dựng, tôn tạo, bảo tồn Khu di tích Địa điểm lưu niệm các TNXP Đại đội 915.

Nhà tưởng niệm các anh hùng liệt sĩ TNXP Đại đội 915 được xây dựng và khánh thành vào ngày 18-12-2012, đúng dịp kỷ niệm 40 năm Chiến thắng “Điện Biên Phủ trên không”, một công trình văn hóa lịch sử có kiến trúc đẹp, mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc. Bên trong Nhà tưởng niệm, bên cạnh hương án là hai tấm bia đá trang trọng khắc đầy đủ tên 60 liệt sĩ của Đại đội 915 anh hùng. Từ đó nơi này trở thành địa chỉ đỏ để giáo dục truyền thống cách mạng cho thế hệ sau. Không chỉ những người con Thái Nguyên mà nhiều du khách phương xa đến đây nghe câu chuyện bi tráng về Đại đội TNXP 915 và biết có Nhà tưởng niệm này đều tìm đến thắp nén tâm nhang tưởng nhớ tri ân các liệt sỹ.

 Nhằm xây dựng khu tưởng niệm có chiều sâu và toàn diện hơn, xứng tầm một công trình văn hóa, tâm linh tương xứng với sự kiện bi tráng nhất của hậu phương trong kháng chiến chống Mỹ, năm 2018 tỉnh đã triển khai thực hiện Dự án Tu bổ, tôn tạo Khu di tích lịch sử Quốc gia Địa điểm các TNXP Đại đội 915, Đội 91 hy sinh. Theo đó Khu Di tích được mở rộng từ 1,1 ha lên 4,75 ha, với tổng mức đầu tư gần 50 tỷ đồng. Điều đáng quý là toàn bộ số tiền xây dựng, tôn tạo, tu bổ Di tích đều được huy động từ nguồn xã hội hóa.

Lễ Dâng hương tưởng niệm 60 liệt sỹ và Công bố đưa vào sử dụng công trình tu bổ, tôn tạo Nhà tưởng niệm các liệt sỹ TNXP Đại đội 915 được tỉnh Thái Nguyên long trọng tổ chức hôm nay không chỉ là sự tri ân các liệt sỹ mà còn giáo dục truyền thống, đạo lý “Uống nước nhớ nguồn” cho các thế hệ sau.

Hoa Hồng