Cùng làm nên mùa Xuân đại thắng...

Ra giêng, đơn vị hành quân chiến đấu. Hồi năm Mậu Thân 1968, trước giờ xuất kích bộ đội được quán triệt nhiệm vụ, hạ quyết tâm đánh thắng, mặc quần áo lành nhất; lại được tin ta có loại vũ khí mới H12, đầu đạn tìm mục tiêu, uy lực sát thương lớn nên nghe lệnh chiến đấu của Bộ Chỉ huy quân giải phóng, cán bộ, chiến sĩ lạc quan tin tưởng, phấn khởi lắm. Xuân 1975 này đi chiến đấu (mãi sau mới biết là chiến dịch), đến cấp ủy, chỉ huy đơn vị cũng chỉ biết nhận nhiệm vụ từng ngày, từng bước theo kế hoạch, còn mọi việc đều trong vòng bí mật.

Đúng ngày quy định, lực lượng tập kết tại khu rừng buôn Một – Khuê Ngọc Điền gồm các đơn vị D401 đặc công, D301 bộ binh, C314 hỏa lực, cơ quan quân sự tỉnh (Tham mưu, chính trị, hậu cần, đội phẫu tiền phương). Đoàn dân công hỏa tuyến huy động nhân dân vùng căn cứ, đảng viên, cán bộ và du kích làm nòng cốt. Tất cả trong đội hình bí mật hành quân về hướng nam.

Bình yên Buôn Ma Thuột. Ảnh: H.Gia

Mùa khô, băng rừng trèo đèo, lội suối vượt sông, mang vác nặng nề gian khổ, cơm vắt muối hầm, liên tục một tuần lễ, lực lượng tới vị trí tập kết cuối cùng. Sáng hôm sau hợp đồng tác chiến trên sa bàn, từng đơn vị hạ quyết tâm, anh nuôi nấu cơm vắt, làm các công tác bảo đảm cho bộ đội sẵn sàng đúng giờ xuất kích. Đến 2 giờ chiều hôm đó, theo lệnh mới bỏ mục tiêu đánh quận lỵ Đức Xuyên, toàn lực lượng hành quân khẩn cấp làm nhiệm vụ theo phương án 2. Trên đường đi, chúng tôi đã nghe bom đạn nổ ầm ầm hướng thị xã Buôn Ma Thuột, máy bay trực thăng, phản lực, L19… gầm rú điên loạn ào ào không ngớt. Ban đêm đèn dù, pháo sáng rực vùng trời thị xã. Nghe Đài Tiếng nói Việt Nam thông báo chiến thắng dồn dập. Điện trên báo cho biết quân ta đánh địch ở núi lửa Đức Lập, làm chủ Thuần Mẫn, cắt đường 14, chốt đồi Chư Ty, tấn công Buôn Ma Thuột… Chúng tôi háo hức phấn khởi hăng hái bước quân hành.

Ngót một tuần lễ hành quân thần tốc, lực lượng tới mục tiêu xáp vào chiến đấu phối hợp cùng mặt trận. Đêm 17-3-1975, toàn lực lượng đánh vào quận Lạc Thiện (Lắk). Đến giờ G, C308 (thuộc D401) sử dụng một mũi xung lực dùng thủ pháo, AK, B41 diệt tan bọn địch chốt tiền tiêu trên cao điểm đồi Hiến binh phía đông sát quận. D301 đột kích vào đánh địch ở ấp Liên Sơn, C314 sử dụng hỏa lực cối 82 ly đi cùng tiểu đoàn bộ binh, DKZ75 nã vào quận lỵ, khống chế hỏa lực địch chi viện đắc lực trận đánh. Súng 12,7 ly chốt bắn máy bay bảo vệ trận địa, cần thiết hạ nòng quét bộ binh địch khi có lệnh. Các đơn vị tác chiến hiệp đồng phát triển tốt, pháo nổ rền, súng bộ binh ran ran, hừng hực thế tấn công. Đại bác 105 ly của địch trong quận lỵ phản ứng thi thoảng gầm lên ít loạt đạn ở cánh rừng phía sau đội hình quân ta.

Sáng 18-3, bộ đội ta khép vòng vây quận lỵ Lạc Thiện. Vào lúc 8 giờ, bọn địch đông đen từ phía đồi đá qua Lắk, Yang Tao thọc về quận hòng giải vây, chúng bị súng đạn hỏa lực quân ta quật cho tơi bời, xác ngổn ngang trên đoạn đường tới ấp Liên Sơn. Bọn sống sót tán loạn chạy thục mạng. Quân ta thừa thắng xốc tới. Địch trong quận lác đác nhảy xuống xuồng bơi ra đảo vượt qua hồ hòng chạy về cánh rừng phía tây, có một số xuồng dính đạn pháo chìm nghỉm.

Đến 3 giờ chiều, địch chịu không thấu kéo cờ trắng đầu hàng. Bộ đội ta ào ào xông vào, Nguyễn Đức Thành tiểu đội trưởng C2 (D301) cắm cờ giải phóng tung bay phấp phới tại trung tâm quận lỵ Lạc Thiện, quân ta làm chủ hoàn toàn. Ngụy quân, ngụy quyền lố nhố nạp súng, tuân lệnh quân giải phóng. Hai khẩu 105 ly ghếch đầu súng bầu nòng chứa quả đạn vàng chóe, đen xù xì như voi phục tại hầm pháo. Bộ đội ta lên xe GMC chiến lợi phẩm, trương cờ giải phóng, sử dụng lính ngụy lái đến các buôn lân cận, nghĩa quân – dân vệ buộc giẻ trắng lên đầu súng lũ lượt đem nạp cho quân giải phóng.

Tại chỉ huy sở, đơn vị chúng tôi chốt bên con suối nhỏ ở cánh rừng phía đông cách quận độ 1 km. Buổi trưa, các chiến sĩ Trình, Phúc, Nhàn trinh sát phát hiện có địch thọc vào liền lập tức xách súng rượt. Chừng 15 phút sau lính ta lôi về một chiếc ba lô ngụy, báo cáo là tên đó bị trúng đạn ở bìa rừng. Trong ba lô có một quả đu đủ xanh, một sổ tử vi, một lá thư hắn viết gửi cho vợ có đoạn viết: “Em hãy gửi gấp cho anh hai mươi ngàn đồng để xin thượng cấp ở lại hậu cứ khỏi phải hành quân”. Phán đoán bọn này hoảng loạn, chưa dám mò đi, chắc còn quanh quẩn ẩn nấp đâu đây, tôi cho anh em đi hai mũi theo hình chữ V, theo dõi dấu chúng chạy lướt cỏ tranh khô để truy lùng. Đi với tôi là Trình lăm lăm cây AK chĩa nòng phía trước sẵn sàng. Bên lùm le trụi lá, dưới lòng con suối cạn cách chúng tôi khoảng 10 m, bỗng tên ngụy vụt đứng lên như trời trồng, bù xù chiếc áo khoác ngoài, hai tay giơ cao, run như cầy sấy, mặt tái mét, miệng lập cập hấp tấp: “Xin hàng đồng chí! Xin hàng đồng chí!…”. 

Tên tù binh to con phốp pháp béo ị, chân đi giày đen, bận quân phục, hành trang đem theo một túi mìn clây mo đựng một hộp kem, chiếc bót đánh răng, một lon sữa đã khui uống dở, chiếc địa bàn, một bản đồ Đắk Lắk – Lâm Đồng. Thẻ căn cước quân nhân của hắn ghi : “Họ tên: Đào Tiến Viện, sinh năm 1940, đại úy, tiểu đoàn trưởng tiểu đoàn 1, trung đoàn 53, nguyên quán Yên Dũng – Bắc Giang”.

Quân giải phóng làm chủ sở chỉ huy Sư đoàn 23 ngụy ở thị xã Buôn Ma Thuột. Ảnh tư liệu

Chúng tôi cho ăn cơm uống nước, hắn ngồi nhai nghiến ngấu, nốc nước ừng ực ngon lành. Sau đó, lính ta dẫn Viện đi gọi những tên còn lại. Hắn gào oang oang đến khản cổ: “Ơi anh em! Tôi là đại úy Đào Tiến Viện đây, được quân giải phóng cho ăn uống, đối xử tử tế, anh em hãy ra với quân giải phóng”. Qua một thôi một hồi đi vòng quanh, gọi riết vẫn bặt vô âm tín. Tôi gọi điện báo về sở chỉ huy mặt trận, rồi bàn giao cho cán bộ binh vận tiền phương dẫn tên đại úy về nơi tập trung tù hàng binh.

Hai ngày sau, chúng tôi tóm được một tên trung sĩ quê Quảng Bình, một tên binh nhất người dân tộc Stiêng, quê tỉnh Sóc Trăng là tên trong toán đi với Viện. Bộ đội ta truy quét bắt được tên thiếu tá Y Djú Êban quận trưởng, quê buôn Lắk, Yang Tao, Lắk. Nguyễn Văn Thường, quê Hải Dương, quận phó hành chính ra trình diện Ban quân quản.

Huyện Lạc Thiện giải phóng, đi đâu cũng thấy vũ khí địch vứt vãi, tàn quân nhan nhản phờ phạc. Có tên còn kéo vợ ôm con dại lếch thếch đói khát đùm túm tiều tụy thảm hại. Bọn họ được bộ đội ta chỉ đường tới gặp Ủy ban quân quản cấp giấy cho về đoàn tụ với gia đình.

8 giờ sáng ngày 21-3, đoàn xe của cánh quân chủ lực giương cờ đỏ sao vàng đi từ đồi đá phía bắc tiến về quận Lạc Thiện gặp bộ đội tỉnh Đắk Lắk trong niềm vui chiến thắng.

Ngày 22-3, bộ đội và thanh niên Liên Sơn tổ chức đấu bóng chuyền. Cũng tại đây, buổi chiều diễn ra cuộc mít tinh lớn của quân và dân ta, có cả những người trước đây cầm súng làm việc cho chế độ Mỹ - ngụy. Không khí náo nức tưng bừng tràn ngập cờ và biển người phơi phới mừng quê hương giải phóng, chính quyền thực sự về tay nhân dân. Ngày hội ghi dấu ấn lịch sử kết thúc cuộc kháng chiến lâu dài gian khổ của quân dân ta ở một huyện thuộc tỉnh Đắk Lắk thân yêu, hòa chung niềm vui Xuân 1975 đại thắng nước non khải hoàn.

Hồi ký của cựu chiến binh Đoàn Viết Doãn