Về xứ mía Xuân Phổ

Theo địa giới hành chính hiện nay, Xuân Phổ là tên gọi chung của hai thôn Xuân Phổ Đông và Xuân Phổ Tây thuộc xã Nghĩa Kỳ (huyện Tư Nghĩa, tỉnh Quảng Ngãi). Trước năm 1945, xã Nghĩa Kỳ gồm các làng Xuân Phổ và An Hội thuộc phủ Tư Nghĩa. Xuân Phổ là vùng trũng thấp phía tây huyện Tư Nghĩa, nằm ở bờ nam sông Trà Khúc, con sông lớn nhất tỉnh Quảng Ngãi. Thành phần chủ yếu trong cơ cấu kinh tế Xuân Phổ hiện nay là nông nghiệp. Trong đó, mía với lịch sử lâu đời và diện tích sản xuất lớn là cây trồng đặc trưng của địa phương. Về Xuân Phổ, đi dọc theo con đường bê tông giữa làng, du khách sẽ bắt gặp những ruộng mía xanh ngát. Quảng Ngãi là một trong những vựa mía lớn của miền Trung. Trong đó, hai thôn Xuân Phổ đóng góp một diện tích mía lớn.

Không chỉ nổi tiếng là vùng trồng mía mía lâu đời, Xuân Phổ còn là vùng đất anh hùng của tỉnh Quảng Ngãi, nổi tiếng với sự kiện chiến thắng Xuân Phổ. Ngày 16-8-1945, tại Xuân Phổ, Trung đội Ấm Loan của Đại đội Phan Đình Phùng thuộc Đội Du kích Ba Tơ đã phục kích và tiêu diệt hoàn toàn binh lính giặc tham gia trận càn vào làng Xuân Phổ của phát xít Nhật. “Chiến thắng Xuân Phổ đã góp phần quan trọng vào thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám 1945 ở Quảng Ngãi” (theo sách Lịch sử Đảng bộ xã Nghĩa Kỳ).

Tượng đại chiến thắng Xuân Phổ.

Sau khi giành được chính quyền, quân và dân Xuân Phổ lại tiếp tục đứng lên kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược, giành được nhiều chiến công hiển hách. Là vùng đất có vị trí chiến lược quan trọng, Xuân Phổ được kẻ thù xác định là “mục tiêu phải san bằng”. Cho nên, từ năm 1960 đến 1970, Mỹ - ngụy liên tục điều động quân lính và xe cơ giới đến càn quét nhằm xóa sổ vùng đất ngoan cường này để dễ dàng kiểm soát. Tuy nhiên, với tinh thần chiến đấu kiên trung, anh dũng của quân dân Xuân Phổ, kẻ thù liên tục chịu nhiều thất bại. Ngôi làng nhỏ nằm ven sông Trà này từng là nỗi khiếp sợ của nhiều tên lính Mỹ - ngụy.

Ngày nay, chiến tranh đã lùi xa, vùng “cách mạng đỏ” hào hùng một thuở bây giờ lại trở về với vẻ thanh bình, thơ mộng của một ngôi làng thuần nông nằm bên dòng sông Trà Khúc hiền hòa. Nối tiếp truyền thống anh hùng của cha ông, người dân Xuân Phổ hôm nay đã và đang chung tay xây dựng quê hương giàu đẹp.

Về Xuân Phổ hôm nay, du khách sẽ được chứng kiến sự đổi thay rõ nét của vùng “Đất thép thành đồng” một thuở. Đặc biệt, du khách còn được tham quan những cánh đồng mía bát ngát, thưởng thức món đặc sản chim mía trứ danh, nghe người già trong làng kể những câu chuyện thời chống Pháp, chống Mỹ, đến thăm các di tích lịch sử trong làng để ôn lại truyền thống vẻ vang...

Tư Hương