Nỗ lực xác minh, kết luận thông tin mộ liệt sĩ

Thực hiện kế hoạch của Ban Chỉ đạo quốc gia 515 về việc thí điểm ứng dụng Quy trình “Thu thập và xử lý dữ liệu thông tin về liệt sĩ còn thiếu thông tin” để xác định danh tính hài cốt liệt sĩ có một phần thông tin, thời gian qua, Cục Chính sách (Tổng cục Chính trị) đã phối hợp với các cơ quan, đơn vị, địa phương có liên quan tích cực khảo sát, tổng hợp, kết nối, đối chiếu, kết luận thông tin của hàng nghìn ngôi mộ, nhóm mộ trong Nghĩa trang Liệt sĩ tỉnh Đắk Lắk.

Tính đến đầu tháng 6/2022, Nghĩa trang Liệt sĩ tỉnh Đắk Lắk có 2.268 ngôi mộ, trong đó có 94 mộ có đầy đủ thông tin, 1.642 mộ có một phần thông tin, còn lại là những mộ thiếu hoàn toàn thông tin. Do tất cả đều là mộ an táng, bia mộ đã được làm mới nên lực lượng chức năng chỉ có thể kiểm đếm, thống kê được những thông tin hiện có, chứ không thể đối chiếu, rà soát thông tin ban đầu về liệt sĩ, hài cốt liệt sĩ. Vì nhiều lý do khác nhau, thông tin trên một số bia mộ có sự sai lệch, rất khó xác định quê quán, đơn vị, thời điểm hy sinh của liệt sĩ.

Lãnh đạo Cục Chính trị Quân khu 5 thắp hương tưởng nhớ các anh hùng liệt sĩ tại Nghĩa trang Liệt sĩ tỉnh Đắk Lắk.

Qua phân tích mối liên quan giữa các nhóm thông tin có trên bia mộ, cơ quan chức năng kết luận, có 1.549 ngôi mộ có thông tin quê quán, liên quan đến 36 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; 1.254 ngôi mộ có thông tin đơn vị, liên quan đến 11 sư đoàn, 38 trung đoàn, nhiều tiểu đoàn, đại đội thuộc các đơn vị quân đội và 20 cơ quan dân chính, Công an tỉnh Đắk Lắk; 1.568 ngôi mộ có thông tin ngày, tháng, năm hy sinh của liệt sĩ, phản ánh thời gian hy sinh thuộc cả 3 thời kỳ chống Pháp, chống Mỹ và chiến tranh biên giới. Trong đó, thời gian hy sinh của liệt sĩ nhiều nhất tập trung vào các năm từ 1965 - 1975.

Từ những thông tin trên bia mộ và thông tin trích lục, tra cứu, khai thác tại Cục Người có công (Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội), Cục Chính sách (Tổng cục Chính trị), Sở Lao động - Thương binh và Xã hội, Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Đắk Lắk, Cục Chính trị các quân khu, quân đoàn, binh đoàn, binh chủng, Ban Chỉ đạo 515 của 36 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương và các cơ quan, đơn vị, địa phương, cá nhân khác cung cấp, lực lượng chức năng kết luận, thông tin 1.260 liệt sĩ có sự tương đồng, trùng khớp hoàn toàn với 1.260 ngôi mộ; thông tin 14 quân nhân từ trần có sự tương đồng, trùng khớp với thông tin của 15 ngôi mộ (một cặp mộ trùng thông tin); thông tin 34 liệt sĩ có sự tương đồng, trùng khớp với thông tin ghi trên bia mộ, rõ thông tin về nơi hy sinh, an táng ban đầu của liệt sĩ, tuy nhiên, thông tin ghi trên bia mộ chưa đầy đủ, bị thiếu nhiều, chưa có sự kết nối.

Kết quả xác minh không loại trừ được các trường hợp liệt sĩ trùng thông tin nên chưa đủ căn cứ kết luận, nhưng có thể khoanh vùng, tiếp tục xác minh bằng phương pháp loại trừ hoặc giám định ADN để kết luận thông tin mộ. Đặc biệt, thông tin 17 liệt sĩ có sự tương đồng, trùng khớp một phần với các thông tin ghi trên bia mộ của 34 (17 cặp) mộ trùng thông tin.

Tuy nhiên chưa có kết quả xác minh cụ thể lịch sử tìm kiếm, quy tập của từng ngôi mộ, cặp mộ trùng thông tin nên chưa đủ căn cứ để kết luận. Thông tin 393 ngôi mộ có một phần thông tin còn lại, nhưng kết quả xác minh chưa có sự trùng khớp, tương đồng, chưa có thông tin xác thực về liệt sĩ, thân nhân liệt sĩ nên chưa đủ căn cứ kết luận.

Lực lượng chức năng kiểm tra, đối chiếu thông tin trên các bia mộ tại Nghĩa trang liệt sĩ tỉnh.

Trong tổng số 532 ngôi mộ thiếu hoàn toàn thông tin, có 68 ngôi mộ ở Lô E được đưa về từ Nghĩa trang Liệt sĩ Đạt Lý vào năm 1982, song chỉ xác định được thông tin đơn vị khi hy sinh; 18 ngôi mộ ở Lô Q là hài cốt liệt sĩ hy sinh tại chiến trường Tây Nguyên, làm nhiệm vụ quốc tế tại Campuchia và truy quét FULRO giai đoạn 1975 – 1978, được tìm kiếm, quy tập năm 2015 tại khu vực gần Bệnh xá B2 cũ (nay là khu vực xung quanh số nhà 183/36/12 đường Mai Hắc Đế, phường Tân Thành, TP. Buôn Ma Thuột), chỉ khoanh vùng, xác định được thời gian hy sinh của liệt sĩ thuộc thời kỳ chiến tranh chống Mỹ và bảo vệ Tổ quốc.

Ngoài ra, 446 ngôi mộ thiếu hoàn toàn thông tin còn lại là hài cốt liệt sĩ quân tình nguyện và chuyên gia Việt Nam hy sinh tại Campuchia trong các thời kỳ chiến tranh do Đội K51 (Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh) tìm kiếm quy tập, đưa về an táng.

Trên cơ sở rà soát, đối chiếu thông tin họ và tên, ngày tháng năm sinh, quê quán, cấp bậc, chức vụ, đơn vị, nơi hy sinh, an táng ban đầu… của liệt sĩ, cơ quan chức năng đã kết luận, thông tin chính xác, bổ sung, đính chính đầy đủ thông tin cho 1.260 ngôi mộ; lập danh sách 1.260 liệt sĩ, thân nhân liệt sĩ tương ứng.

Đại tá Nguyễn Ngọc Quang, Phó Trưởng phòng Công tác mộ liệt sĩ, Cục Chính sách khẳng định: “Quá trình tổ chức thực nghiệm thu thập, xử lý dữ liệu “thông tin về liệt sĩ” tại Nghĩa trang Liệt sĩ tỉnh Đắk Lắk và kết quả đạt được đã đem lại hiệu quả thiết thực, là cơ sở để từng bước kết luận, khu biệt dần thông tin về mộ liệt sĩ còn thiếu thông tin, phục vụ hữu hiệu cho công tác tìm kiếm, quy tập và xác định danh tính hài cốt liệt sĩ trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk nói riêng, toàn quốc nói chung.

Đây cũng là cơ sở khẳng định chủ trương chỉ đạo của Ban Chỉ đạo quốc gia 515 về việc triển khai xác minh, kết luận thông tin mộ liệt sĩ còn thiếu thông tin bằng phương pháp thực chứng là hoàn toàn đúng đắn; đã và đang tạo được sự ủng hộ, đồng thuận, phối hợp tích cực của cấp ủy, chính quyền địa phương các cấp và cấp ủy, chỉ huy các cơ quan, đơn vị cũng như thân nhân, gia đình liệt sĩ và nhân dân”.

Hà Lê