Kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XV:

Đảm bảo an toàn, an ninh thông tin trong quản lý Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư

Chiều 22/6, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương, Quốc hội đã biểu quyết thông qua việc điều chỉnh chương trình Kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XV với tỷ lệ 90,28% tổng số đại biểu Quốc hội tham gia biểu quyết tán thành.

Tiếp đó, các đại biểu xem xét, đánh giá Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý và biểu quyết thông qua các Nghị quyết thành lập Đoàn giám sát chuyên đề: “Việc thực hiện chính sách, pháp luật về quản lý thị trường bất động sản và phát triển nhà ở xã hội từ năm 2015 đến hết năm 2023” (91,50% phiếu tán thành); “Việc thực hiện Nghị quyết số 43/2022/QH15 ngày 11/01/2022 của Quốc hội về chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ Chương trình phục hồi, phát triển kinh tế - xã hội và các nghị quyết của Quốc hội về một số dự án quan trọng quốc gia đến hết năm 2023” (94,94% phiếu tán thành).

Đồng thời, các đại biểu cũng xem xét Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý và tiến hành dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Công an nhân dân và tiến hành biểu quyết thông qua dự án Luật này. Kết quả biểu quyết điện tử cho thấy, có 452 đại biểu tham gia biểu quyết tán thành, (chiếm tỷ lệ 91,50%).

Đại biểu Quốc hội biểu quyết thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Công an nhân dân. Ảnh: quochoi.vn

Cũng trong phiên làm việc chiều nay, Quốc hội đã tiến hành thảo luận tại hội trường về dự án Luật Căn cước công dân (sửa đổi).

Tại phiên thảo luận, các đại biểu thể hiện nhất trí với sự cần thiết ban hành Luật và đánh giá cao sự chuẩn bị hồ sơ dự án luật của Chính phủ. Các tài liệu trong hồ sơ dự án luật đã đầy đủ, cơ bản đảm bảo nội dung theo quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, đồng thời Chính phủ cũng đã kịp thời có báo cáo tiếp thu, giải trình ý kiến thảo luận tại tổ của đại biểu Quốc hội ngay sau khi họp.

Đa số đại biểu thống nhất với những chính sách, nội dung lớn quy định trong dự thảo Luật, những quy định của dự thảo luật là tương đồng với pháp luật của nhiều nước trên thế giới, nhất là các quốc gia phát triển và phù hợp với quy định của Hiến pháp, không xung đột với các luật khác.

Tuy nhiên, có một số đại biểu đề nghị tiếp tục rà soát lại các quy định của dự thảo luật đảm bảo thống nhất với các quy định liên quan trong hệ thống pháp luật, vừa đánh giá kỹ sự phù hợp với điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên.

Liên quan đến nguyên tắc về quản lý cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và cơ sở dữ liệu căn cước, để đảm bảo các nội dung quy định được đầy đủ, đại biểu đề nghị cơ quan soạn thảo xem xét, nghiên cứu bổ sung nguyên tắc đảm bảo an toàn, an ninh thông tin theo quy định của pháp luật.

Theo đại biểu, hiện nay các cơ sở dữ liệu thông tin của công dân sẽ được số hóa quản lý và lưu trữ bằng cơ sở hạ tầng thông tin để phục vụ quản lý nhà nước và giao dịch của các cơ quan, tổ chức, cá nhân. Do đó cần có nguyên tắc để đảm bảo an toàn, bảo mật thông tin cho người được cấp căn cước công dân. 

Đại biểu tham dự phiên làm việc. Ảnh: quochoi.vn

Bên cạnh đó, đại biểu đề nghị bổ sung các quy định cụ thể về trách nhiệm, điều kiện đối với các tổ chức, cá nhân khi kết nối, chia sẻ, khai thác, sử dụng Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, Cơ sở dữ liệu căn cước và những thông tin trong Hệ thống định danh và xác thực điện tử để tránh việc thông tin cá nhân có thể bị khai thác, sử dụng trái pháp luật.

Đại biểu cho rằng, trong dự thảo thiếu các quy định về trách nhiệm, điều kiện cụ thể đối với các tổ chức, cá nhân, kể cả đối với các cơ quan nhà nước, các tổ chức chính trị, tổ chức chính trị xã hội khi kết nối, khai thác thông tin trên Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, Cơ sở dữ liệu căn cước, Hệ thống định danh và xác thực điện tử. Đây có thể là kẽ hở dẫn đến việc tùy tiện trong việc kết nối, khai thác, sử dụng làm lộ, lọt thông tin, vi phạm bí mật đời tư của cá nhân.

Thực tế, có khá nhiều thông tin cá nhân có thể dễ dàng tra cứu trên mạng xã hội, vì vậy đại biểu đề nghị Ban soạn thảo cần phải tiếp tục nghiên cứu có quy định cụ thể về nội dung này.

Quan tâm đến vấn đề thu thập, tích hợp thông tin của công dân trong cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, đại biểu cho biết, dự thảo luật quy định có 24 nhóm thông tin của công dân được thu thập, tích hợp trong cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, tuy nhiên ở khoản cuối cùng của điều này có quy định, ngoài những thông tin nêu trên, còn thu thập, tích hợp cả những thông tin khác của công dân được chia sẻ từ cơ sở dữ liệu quốc gia, cơ sở dữ liệu chuyên ngành.

Đại biểu đề nghị cần phải cân nhắc thêm về các quy định này, vì có nhiều cơ sở dữ liệu chuyên ngành về y tế, giáo dục, lao động, thuế, chứng khoán... Trong dự thảo luật cũng chưa làm rõ "những thông tin khác của công dân" là những thông tin gì.

Đại biểu cho rằng, việc xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, bên cạnh mục đích là để phục vụ quản lý nhà nước, còn có một mục đích rất quan trọng, là giúp người dân có thể tiến hành giao dịch, thủ tục hành chính ở bất cứ địa điểm nào mà không bị giới hạn bởi địa giới hành chính.

Tuy nhiên, những thông tin này liên quan trực tiếp đến các thông tin của công dân, trong đó có cả những thông tin liên quan đến đời sống riêng tư của công dân.  Do vậy, đại biểu đề nghị cơ quan soạn thảo tiếp tục rà soát để quy định cụ thể những thông tin của công dân ngay ở trong luật để đảm bảo rõ ràng, không nên quy định về “các thông tin khác” như trong dự thảo luật.

Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm phát biểu giải trình. Ảnh: quochoi.vn

Phát biểu giải trình tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm nêu rõ, cơ quan soạn thảo sẽ nghiêm túc tiếp thu ý kiến của các đại biểu về phạm vi điều chỉnh, đối tượng áp dụng, việc cấp giấy chứng nhận căn cước, thông tin trong cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, cơ sở dữ liệu căn cước, nội dung thể hiện trên thẻ căn cước, quy định về cấp căn cước cho người dưới 14 tuổi, việc tích hợp thông tin vào thẻ căn cước, cấp, quản lý căn cước điện tử.

Bộ trưởng Bộ Công an cho biết, các ý kiến của đại biểu đều đã được Chính phủ báo cáo rõ và hướng tiếp thu giải trình tại Báo cáo số 311 ngày 20/6/2023. Bộ Công an sẽ tiếp tục báo cáo Chính phủ và phối hợp với các cơ quan hữu quan của Quốc hội có tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật cho phù hợp, đảm bảo hoàn thiện dự thảo luật cả về nội dung và kỹ thuật văn bản để trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 6.

Lan Anh (tổng hợp)