Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV

Tháo gỡ vướng mắc trong tổ chức thi hành Luật Đất đai

Tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 10, chiều 18/11, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định, Quốc hội nghe trình bày Tờ trình và Báo cáo thẩm tra về dự thảo Nghị quyết quy định một số cơ chế, chính sách nhằm tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong tổ chức thi hành Luật Đất đai.

Thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng trình bày tờ trình.

Theo đó, sau hơn một năm thi hành Luật Đất đai năm 2024 và các văn bản hướng dẫn, nhiều chính sách mới bước đầu phát huy hiệu quả, góp phần giải phóng nguồn lực đất đai cho phát triển kinh tế - xã hội. Tuy nhiên, từ yêu cầu thực tiễn, cần thiết phải ban hành Nghị quyết của Quốc hội để tiếp tục thể chế hóa quan điểm của Đảng và tháo gỡ những khó khăn phát sinh trong quá trình tổ chức thi hành Luật.

Quang cảnh phiên làm việc. Ảnh: quochoi.vn

Mục đích ban hành Nghị quyết là thể chế hóa đầy đủ các chủ trương của Đảng, kịp thời xử lý “điểm nghẽn”, giải quyết vấn đề mới phát sinh; nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý, sử dụng đất; tạo động lực phát triển kinh tế - xã hội và đáp ứng yêu cầu quản lý trong giai đoạn mới.

Việc xây dựng dự thảo Nghị quyết bám sát các nghị quyết, kết luận của Bộ Chính trị, Ban Bí thư giai đoạn 2023 - 2025, đặc biệt là Nghị quyết số 69-NQ/TW; đồng thời đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, chuyển đổi số, tích hợp dữ liệu đất đai với dữ liệu dân cư, thị trường bất động sản và các cơ sở dữ liệu liên quan.

Dự thảo Nghị quyết gồm 3 chương, 13 điều, với 3 nhóm nội dung chính: thể chế hóa quan điểm, mục tiêu, nhiệm vụ theo các nghị quyết của Trung ương; giải quyết “điểm nghẽn” theo Thông báo 08-TB/BCĐTW; tháo gỡ vướng mắc trong thi hành Luật Đất đai.

Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng trình bày tờ trình. Ảnh: quochoi.vn

Trình bày Báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi khẳng định Ủy ban tán thành sự cần thiết ban hành Nghị quyết. Ủy ban đề nghị tiếp tục rà soát dự thảo để bảo đảm phù hợp với quan điểm của cấp có thẩm quyền, thống nhất với hệ thống pháp luật và không ảnh hưởng đến quyền lợi của người dân.

Đối với các trường hợp Nhà nước thu hồi đất (Điều 3), đa số ý kiến cho rằng đây là đề xuất nhằm tháo gỡ “nút thắt” trong triển khai dự án phát triển kinh tế - xã hội khi nhà đầu tư đã thỏa thuận được phần lớn diện tích nhưng không thể hoàn tất giải phóng mặt bằng.

Ủy ban đề nghị làm rõ cơ sở xác định tỷ lệ diện tích và tỷ lệ người đồng thuận; cơ chế xử lý phần diện tích còn lại phải bảo đảm quyền con người, quyền công dân; đồng thời hài hòa lợi ích khi tính tiền bồi thường để tránh phát sinh khiếu kiện do chênh lệch giữa bảng giá đất và mức giá thỏa thuận.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi trình bày báo cáo thẩm tra. Ảnh: quochoi.vn

Một số ý kiến cho rằng việc bổ sung các trường hợp thu hồi đất cần được xem xét thận trọng, tránh ảnh hưởng quyền lợi người dân; có thể áp dụng thí điểm tại các địa phương có cơ chế đặc thù trước khi sửa đổi toàn diện Luật Đất đai.

Về giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất (Điều 4), Ủy ban tán thành quy định lựa chọn hình thức thuê đất để bảo đảm linh hoạt. Đây là nội dung mới so với Luật hiện hành nên cần cân nhắc kỹ, bảo đảm phù hợp chế độ sở hữu toàn dân về đất đai, bảo đảm quyền định đoạt của Nhà nước và nguồn thu ngân sách.

Về căn cứ tính tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, tiền bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất (Điều 5), Ủy ban thống nhất với hướng tiếp cận của Chính phủ nhưng đề nghị làm rõ căn cứ tính toán khi áp dụng bảng giá đất và hệ số điều chỉnh. Việc áp dụng bảng giá đất phải bảo đảm minh bạch, công bằng, tránh tạo gánh nặng cho người dân, doanh nghiệp; đồng thời xem xét tính phù hợp của hệ số điều chỉnh giá đất khi căn cứ xác định còn chưa rõ ràng.

Đối với nguyên tắc định giá đất, thời điểm thu thập thông tin, phương pháp định giá (Điều 6), Ủy ban cho rằng việc định giá theo nguyên tắc thị trường là cần thiết nhưng phải có lộ trình rõ ràng, phương pháp khoa học, khách quan; đồng thời tăng cường cơ sở dữ liệu và giám sát độc lập.

Về bảng giá đất (Điều 7) và hệ số điều chỉnh giá đất (Điều 8), Ủy ban đề nghị rà soát quy định chuyển tiếp để tránh vướng mắc, đồng thời bổ sung nguyên tắc, định hướng rõ hơn trong ban hành hệ số điều chỉnh giá đất.

Ủy ban Kinh tế và Tài chính cũng đề nghị rà soát đầy đủ các trường hợp chuyển tiếp, tránh khoảng trống pháp lý; bảo đảm đủ thời gian chuẩn bị điều kiện thi hành Nghị quyết…

* Cũng trong phiên làm việc buổi chiều cùng ngày, Quốc hội thảo luận ở hội trường về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng, chống tham nhũng.

Lan Anh (tổng hợp)