Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV

Đề nghị có chính sách đặc thù thu hút bác sĩ về vùng sâu, vùng xa, vùng dân tộc thiểu số

Sáng 2/12, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 10, Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự thảo Nghị quyết về một số cơ chế, chính sách đột phá cho công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe Nhân dân.

Góp ý Điều 3 dự thảo Nghị quyết về chế độ tiền lương, phụ cấp, đại biểu đồng tình với chủ trương xếp lương bác sĩ từ bậc 2 và phụ cấp ưu đãi nghề 100% cho lĩnh vực đặc thù. Tuy nhiên, đại biểu đề nghị bổ sung phụ cấp trách nhiệm theo vị trí công tác, nhất là tại y tế cơ sở, hồi sức, chống độc. Nếu không có phụ cấp trách nhiệm tương xứng thì khó giữ chân, tạo động lực lâu dài cho đội ngũ, ảnh hưởng trực tiếp đến chiến lược phát triển nhân lực ngành y.

Đại biểu cũng cho rằng việc xếp lương bác sĩ từ bậc 2 tuy cải thiện một phần thu nhập ban đầu nhưng chưa giải quyết căn cơ tình trạng thu nhập thấp, chênh lệch công - tư, dẫn đến tình trạng nhân viên y tế nghỉ việc, chuyển việc ngày càng nhiều. Bác sĩ chịu rủi ro nghề nghiệp cao nhưng thu nhập chưa tương xứng, khiến giải pháp hiện nêu tại dự thảo chưa đủ sức cạnh tranh, giữ chân nhân lực.

Đại biểu chỉ rõ, phụ cấp ưu đãi nghề 100% hiện mới áp dụng cho một số chuyên khoa đặc thù, trong khi nhiều lĩnh vực có mức nguy hiểm, áp lực tương đương như cấp cứu, hồi sức chống độc, truyền nhiễm, chống dịch, xét nghiệm nguy cơ cao… chưa được hưởng, dễ gây cảm giác bất bình đẳng giữa các khoa, giảm động lực cống hiến. Phụ cấp cho y tế cơ sở, dự phòng cũng còn thấp, trong khi thiếu tới khoảng 8.000 bác sĩ, chỉ đạt 42% nhu cầu, nhưng lại gánh nhiệm vụ kép dự phòng và điều trị.

Toàn cảnh phiên làm việc. Ảnh: quochoi.vn

Từ đó, đại biểu kiến nghị xây dựng bảng lương đặc thù ngành y, gắn với rủi ro, chất lượng, thâm niên; trả phụ cấp theo vị trí việc làm thay vì chỉ theo bằng cấp. Đồng thời, mở rộng phụ cấp ưu đãi nghề 100% cho các vị trí có nguy cơ cao; nâng phụ cấp cho y tế cơ sở, dự phòng lên mức thống nhất 100% trên toàn quốc, vùng khó khăn được hưởng thêm phụ cấp thu hút 30-50%.

Bên cạnh đó, cần bổ sung cơ chế bảo vệ nhân viên y tế (bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp bắt buộc, hỗ trợ pháp lý, bảo đảm an toàn, hỗ trợ tâm lý) và bảo đảm nguồn chi phụ cấp từ ngân sách, tránh phụ thuộc mức độ tự chủ của bệnh viện; bảo hiểm y tế phải thanh toán đúng hạn để duy trì thu nhập tăng thêm.

Về chính sách đào tạo nhân lực y tế, đại biểu nhận xét dự thảo mới thiên về chính sách đào tạo sau đại học một số chuyên ngành, chưa có giải pháp đủ mạnh cho đào tạo nguồn nhân lực từ sớm, từ xa, trong khi đây là yếu tố then chốt cho thành công của hệ thống y tế.

Theo báo cáo của Bộ Y tế, cả nước có 66 trường đại học, trong đó 18 trường công lập đào tạo bác sĩ y khoa; năm 2024 có gần 11.300 bác sĩ tốt nghiệp. Dù quy mô nhân lực y tế tăng 2,33% trong 10 năm qua, tổng số hiện khoảng 431.700 người vẫn thấp hơn nhiều so với mục tiêu 632.500 người trong quy hoạch.

Các đại biểu tham dự. Ảnh: quochoi.vn

Trong khi đó, điểm chuẩn ngành bác sĩ y khoa luôn ở mức rất cao, thời gian học dài, học phí lớn do cơ chế tự chủ khiến nhiều gia đình thu nhập trung bình, thấp khó tiếp cận, trở thành rào cản với người trẻ muốn theo học ngành y.

Từ thực tiễn trên, đại biểu đề nghị bổ sung đối tượng sinh viên bác sĩ y khoa tại các cơ sở đào tạo công lập vào nhóm được ngân sách nhà nước bảo đảm, hỗ trợ học phí, với điều kiện cam kết sau khi ra trường làm việc theo sự phân công của Nhà nước. Điều này vừa tạo cơ hội cho sinh viên khó khăn trở thành bác sĩ, vừa góp phần giải quyết thiếu hụt nhân lực y tế ở vùng sâu, vùng xa, vùng thiếu bác sĩ.

Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan giải trình vấn đề đại biểu quan tâm. Ảnh: quochoi.vn

Góp ý Điều 3 về chế độ tiền lương, phụ cấp, đại biểu đề nghị có chính sách đột phá, đặc thù để đào tạo, bồi dưỡng, thu hút bác sĩ về công tác lâu dài tại vùng sâu, vùng xa, vùng biên giới, vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Thực tế nhiều trạm y tế xã ở vùng đặc biệt khó khăn không có bác sĩ cơ hữu, hoặc bác sĩ phải kiêm nhiệm nhiều việc; cơ chế hiện hành chưa đủ mạnh để thu hút, giữ chân người có trình độ.

Đại biểu cũng chỉ rõ, y, bác sĩ tuyến cơ sở còn hạn chế chuyên môn, thiếu kinh nghiệm, nhiều nơi không biết vận hành hoặc sử dụng chưa thành thạo các thiết bị như máy siêu âm, điện tim… gây lãng phí. Vì vậy, cần có cơ chế đào tạo, bồi dưỡng phù hợp, chú trọng phát triển đội ngũ nhân lực tại chỗ là người dân tộc thiểu số; triển khai các chương trình đào tạo “cầm tay chỉ việc” cho cán bộ y tế vùng khó khăn; đồng thời luân phiên cán bộ tuyến trên về hỗ trợ, chuyển giao kỹ thuật cho tuyến xã, đẩy mạnh khám chữa bệnh từ xa thông qua chuyển đổi số.

Chỉ khi các giải pháp được triển khai đồng bộ, liên thông, phù hợp điều kiện thực tế mới có thể nâng cao chất lượng dịch vụ y tế, bảo đảm quyền tiếp cận chăm sóc sức khỏe cho người dân trên cả nước…

Lan Anh (tổng hợp)